Táýelsizdikti mansuqtaý
Murat Ábenov óziniń Feısbýk paraqshasynda: «Keńes odaǵyn ańsaǵan kimder? Qaraǵandy oblysy ákimi Jeńis Qasymbek buǵan nege nazar aýdarmaıdy? Temirtaý degen sózdiń janyndaǵy Keńes zamanynyń svastıkasyn alyp tastaý qıyn ba? Qashanǵy SSSR-diń kóleńkesinen qorqa beremiz? Olaı bolsa qazaq tili, memleketshilik ustanym qalaı damıdy? Jastardy otanymen maqtanýǵa qalaı úıretemiz?», – dep kópshiliktiń kókeıinde júrgen suraqty tótesinen qoıypty.
Iá, aıtsa aıtqandaı Temirtaý elimizdiń óndiristi qalasy. Osyndaı mańyzy zor qalanyń qaqpasynda Keńes zamanynyń belgisin qalaı qoıyp qoıýǵa boldy?
Búginde mundaı belgini Reseıden de tappaýyńyz múmkin. Al bizdiń elde áli tur. Bul táýelsizdikti mansuqtaý emes pe?
Muny oblys ákimi Qasymbekovtyń kórmeýi múmkin emes. Álde Qasymbekov ákim bolǵaly Temirtaýǵa at izin salmaǵan ba? Bulaı dep taǵy da aıta almaısyń.
Eger Jeńis Qasymbektyń ornynda jasy alpysty alqymdaǵan shendi otyrsa onyń áreketin azdap bolsa da túsinýge bolar edi. Al Táýelsizdik jyldary saıası mansabyn jasaǵan jas saıasatker úshin bul uıat.
Jeńis Qasymbek óziniń teginiń sońyna «ovty» jalǵamaıtyn sanaýly ákimderdiń biri. Óıtkeni ol Táýelsizdiktiń bel balasy. Táýelsizdik jyldary memlekettik qyzmetke aralasqan. Shetel kórgen azamat. Biraq onyń myna áreketin túsine almadyq.
Keńestik júıeni belgileri mýzeıde turýy kerek!
Qaraǵandy oblysynyń ákimdigindegiler «bul belgi Temirtaýdyń metalýrgteriniń eńbegi úshin berilgen ordenniń keskini» aqtalýy múmkin (bizdiń shendiler jumysty qatyrmasa da, aqtalýdyń sheberi emes pe?).
Iá, solaı da múmkin. Biraq baıaǵyda tarqap ketken Keńes ókimetiniń belgisin qalanyń kireberisin ilip qoıa táýelsizdikke qater tóndirý, jaý shaqyrý emes pe?
Mundaı belgini kórgennen keıin Keńestik júıeni ańsaýshylar kúsh ala túsetini anyq qoı. Osylaısha shendiler elimizde Keńes ókimeti elesiniń kezip júrýine jaǵdaı jasap otyrǵanyn nege túsinbeıdi?
Eger temirtaýlyq metalýrgterdiń eńbegi úshin berilgen orden bolsa, osynyń túbimen qoparyp, Temirtaýdaǵy kóp mýzeıdiń birine aparyp qoısyn.
Bizdińshe, Keńestik júıeni eske salatyn belgilerdi mýzeılerdiń bir buryshynda turýy kerek. Kórgisi kelgen adamdar murajaıǵa baryp kórsin. Eger Jeńis Qasymbek osy belgige jelimdeı jabysyp qalsa, kabınetiniń bir buryshyna aparyp qoısyn!
«Álgi belgi qaıda?» dep kelgen adamǵa kórsetip, tas kesekti sary maıdaı saqtap otyrǵanyn izdep kelýshige aıta jatar.
Keńes zamanynda qazaq jerindegi kóptegen aýyldaǵy eńbek ujymdaryna osyndaı ordender berilgenin bilemiz. Eger olardyń bári «ótken tarıhymyz, eńbegimizdi baǵalaýdyń belgisi» dep aýyl men qalanyń kireberisine qoıa bersek bizdiń eldigimiz ben Táýelsizdigimizdiń bes tıyndyq quny bolmasy anyq.
Nazarbaevtyń shendiler orystyń yǵyna jyǵyla ketýge daıar turady
Nazarbaev dáýirinde bılikke qol jetkizgen shendilerdiń boıynda keńestik júıe men orysqa qarsy kelýden (qarapaıym sóz talastyrý deńgeıinde bolsa da) qorqatyn, boılaryn úreı bılegen shendilerdiń úlken shoǵyry qalyptasty. Áńgimeniń ashyǵyn aıtsaq, Úkimet pen Parlamenttegi aq jaǵalylardyń bári osyndaı úreımen ómir súredi.
Eger biz Jańa Qazaqstandy shynymen qurýǵa bekinsek, qoǵam men halyq arasynda daý týǵyzatyn dúnıelerdi der kezinde sheshpeı keıingi ysyra berýge bolmaıdy. İsti keıinge qaldyrý – tyǵyryqtan shyǵar jol emes.
Máseleni sheshýdiń orynan ony umyttyrýǵa tyrysamyz. Bul – Nazarbaev kezinde shendiler arasynda ádetke aınalǵany jasyryn emes. Bizder osy jaman ádetten arylýymyz kerek.
Nazarbaev 30 jyl bılik qurǵanda Reseıdiń betine samal bolyp soqqanyn bir rette kórmedik.
Sodan úlgi alǵan shendiler orystyń yǵyna jyǵyla ketýge qashanda daıar turady.
Shendilerimiz orys kórse, búgejektep oryssha sóıleı jónelýdi toqtatpasa, el ishindegi keńestik júıeni ańsaýshylar bir kebisti, bir kebiske suǵyp otyratyn eski ádetinen eshqashan toqtatpaıdy. Buǵan kózimiz jetti.
Keńestik belgiler qoǵamǵa jik salatyn qurt
Jeńis Qasymbektiń azamattyq, patırottyq sezimi kem dep aıta almas edik. Biraq onyń da oı-sanasyna úreı uıa salyp alǵan. Jeńisteı jas jigitterdiń úreıge boı aldyrýy elimiz úshin qaýipti qubylys.
Tipti, Jeńis Qasymbek Temirtaýdyń kire berisinde turǵan kisi boıyndaı svastıkany alyp tastaý oıyna (bul oıynan ózi de shoshyp ta ketken shyǵar) kelýi de múmkin ǵoı. Biraq boıyndaǵy úreı ony alyp tastaýǵa múmkindik bermegenin ishimiz sezedi.
Árıne, álgi svastıkany alyp tastaǵannan keıin Temirtaýda turatyn tórt orys (arasynda orystildi qazaq ta bolýy múmkin) daý shyǵaratyny anyq. Osyny biletin shendiler «solar daý shyǵarmasa eken» dep máseleni jyly jaýyp qoıa salatynyn da bilemiz (ótirik emes qoı).
Biraq boıyn úreı bılegen shendiler Temirtaýǵa joly túsken Murat Ábenov syndy ultjandy azamattardyń álgi svastıkany kórgennen keıin ákimge ókpesin aıtyp, oryndy talabyn qoıýyn zańydylyq dep qabyldaı ala ma? Álde álgi azamattarmen jaýlasyp, kórmesteı kete me? Bul endi úlken másele.
Osy bir jaıttan elimizdiń kez kelgen jerinde turǵan Keńestik belgiler qoǵamdy ekige jaryp, jarylys týǵyzatyn bomba desek artyq aıtqandyq bolmas.
Nazarbaevtyń ónegesi
Keńes ókimetiniń kelmeske ketkenine 30 jyl ótti. Táýelsizdigimizge ıe boldyq.
Osy 30 jylda Pýtın «Qazaq jerinde buryn-sońydy memleket bolmaǵan» dep ımperıalyq astamshylyqpen áńgime aıtqanda Nazarbaev bıligi Qazaq handyǵynyń 550 jyldyǵyn ár jerde jetim qyzdyń toıyndaı qylyp ótkizip, jaýap... bergendeı boldy.
Ult kóbasshysy, Máńgilik eldi qurýshy Elbasymyz Nursultan Nazarbaev «Áı Pýtın, Qazaq jerinde ǵasyrlar boıy memleketik qalyptasqan, onyń bárin tarıhtan oqyp, bilýge bolady» aıta alǵan joq.
30 jyl boıy Nazarbaevtan úlgi alǵan Jeńis Qasymbekteı jas shendiler osydan keıin Temirtaýdyń kireberisindegi Keńestik júıeniń belgisin dáti jetip, alyp tastaıdy degenge kim senedi. Sený qıyn.
Osyndan keıin orys kórse quıryǵyn butyna tyǵyp, qyńsylaı jóneletin Nazarbaevtyń shendilerimen Jańa Qazaqstandy qurýdyń qanshalyqty qıyn ekenin baıqaısyń.
https://dalanews.kz/comment/80999-ados-zhuzikti-aluga-bara-zhatyr
https://dalanews.kz/news/80944-nur-sultan-atauyn-khalyq-qabyldamady
