Kompanıa Oraldaǵy «Zenıt» zaýytyn, Petropavl aýyr mashına jasaý zaýytyn, «Semeı ınjınırıń» AQ-yn, Semeı mashına jasaý zaýytyn, S.M.Kırov atyndaǵy mashına jasaý zaýytyn, «Tynys» AQ, «Qazaqstan avıasıa ónerkásibi» JSHS, «Qaztehnologıa» AQ, «Steel Manufacturing» JSHS, «Munaımash» AQ, «KI 811 avtomobıl jóndeý zaýyty» AQ, «Evrokopter Kazahstan ınjınırıń» JSHS, «Gıdroprıbor» ǵylymı-zertteý ınstıtýty, «Qazaqstan Aselsan Injınırıń» JSHS jáne «Kazaqstandyq Aselsan Injınırıń Sentr» JSHS, «R&D ortalyǵy Qazaqstan ınjınırıń» JSHS jáne «Qazınj elektronıks» JSHS jumysyn qadaǵalap, basqarady.
Bul kásiporyndardyń ónim óndirý sanatyna keme jasaý, avıasıa, brondalǵan avtomobıldi tehnıka, radıoelektronıka jáne baılanys, munaı-gaz jáne temirjol mashına jasaý, jeke qorǵanys quraldary jáne IT sektory kiredi.
Ashyq derekkózder málimetinshe, qazirgi ýaqytta Qazaqstanda sheteldik úlgilerdi negizge alyp jasalǵan jalyndy ot ushyratyn reaktıvti júıe, ózi júretin mınomentter, dońǵalaqty jaýyngerlik mashınalar, radıolokasıalyq stansıalar, 125 mm-lik artılerıalyq snarádtar jáne basqa da áskerı tehnıka shyǵarylady.
Sıfrlyq damý, ınovasıalar jáne aeroǵarysh ónerkásibi mınıstrliginde kıbershabýyldardan qorǵaný jáne «Qazaqstannyń kıberqalqany» baǵdarlamasyn júzege asyrýǵa aqparattyq qaýipsizdik komıteti atsalyssa, sondaı-aq ǵarysh salasyn damytýǵa Aeroǵarysh komıteti jaýapty.
Byltyr kúzden beri QR Qorǵanys mınıstrligi «Qarýly kúshterdi jańǵyrtý» ulttyq jobasyn júzege asyrýǵa kirisip ketti. Bul joba áskerı tehnıkany jetkizýdi ártaraptandyrý, komandalyq kadrlar quramyn kópvektorly oqytý, TMD elderi jáne alys shet memleketter, sonyń ishinde áskerı jáne áskerı-tehnıkalyq yntymaqtastyq salasyndaǵy NATO blogyna kiretin eldermen jańa kelisimge kelý negizinde iske asady.
Dalanews.kz tilshisimen áńgimelesken carapshy, ekonomıs Tólegen Asqarovtyń pikirinshe, qazir elimizde ártaraptandyrý boıynsha naqty ilgeri jyljý bar.
Máselen, 2020 jyldyń sońynda AQSH memlekettik departamenti Qazaqstanǵa King Air B300ER Scorpion eki barlaý, baqylaý ushaǵyn jáne soǵan qatysty jerústi quralyn satýdy maquldady.
Al byltyr mamyr aıynda Qazaqstan prezıdentiniń Túrkıaǵa barǵan memlekettik sapary aıasynda «Qazaqstan Injınırıń» pen «Turkish Aerospace» (TUSAŞ) kompanıasy áskerı-tehnıkalyq yntymaqtastyq jónindegi memorandýmǵa qol qoıdy. Iaǵnı, bul memorandým «Bayraktar» ushqyshsyz ushatyn apparaty parametri negizinde «ANKA» barlaý jáne soqqy berý ushqyshsyz ushý apparatyn qurastyrý jáne tehnıkalyq qyzmet kórsetý jelisin uıymdastyrýdy kózdeıdi.
Qazaqstan ushqyshsyz ushý apparaty óndirisin jolǵa qoıatyn alǵashqy memleket atanbaq. Munymen qosa, ótken jyldyń qarasha aıynda Qazaqstanǵa ushqyshsyz ushatyn úsh «ANKA»-ny, sondaı-aq logıstıkalyq turǵydan qamtamasyz etý jáne jerdegi basqarý stansıalaryn jetkizý jónindegi kelisim-shartqa qol qoıyldy.
Aıta ketý kerek, Qazaqstanda budan ózge otandyq ushqyshsyz ushatyn apparatynyń ártúrli úlgisi, atap aıtqanda «R&D ortalyǵy Qazaqstan ınjınırıń» JSHS bazasynda azamattyq, soqqy -barlaý ushqyshsyz ushý apparatyn jasaqtaý boıynsha jumys júrgizilip jatyr.
Sonyń ishinde «Shaǵala» barlaý ushaǵyn aıtýǵa bolady. Ashyq aqparat kózderinen alynǵan málimetterge qaraǵanda, Qazaqstan Qarýly Kúshteriniń qurylymynda bul baǵyttaǵy jumystardy Áskerı-ǵaryshtyq baǵdarlamalar ortalyǵy júzege asyrýda.
Qazaqstan 2014-2017 jyldary ushqyshsyz ushatyn apparatty Reseı, Belarýssıa, Qytaı jáne Izraılden ala bastady. Osy ushqyshsyz ushatyn qondyrǵy bazasynda Qytaıdyń «Wing Loong» kópmaqsatty barlaý-soqqy jasaý ushqyshsyz ushatyn apparaty men Izraılden shyqqan «SkyLark» taktıkalyq ushqyshsyz ushatyn apparaty jumysyn qadǵalaıtyn arnaıy bólimsheler quryldy.
Árıne, áskerı tehnıkany álemniń ár elinen jetkizýdi ártaraptandyrý sharýasy shyǵynsyz júzege aspaıdy. Máselen, Qazaqstanda «Arlan» dóńgelekti jaýyngerlik mashınasyn shyǵarý úshin alynǵan afrıkalyq «Marauder» bronetransporteri qarýly kúshter qurylymynda paıdalanýǵa arnalmaǵany belgili boldy.
Muny polısıanyń qyzmetin qamtamasyz etý, terorızmge qarsy operasıalardy júrgizý, shekarany kúzetý jáne bitimgerlik maqsattaǵy mısıalarǵa qatysý úshin qurastyrǵan eken. Bir aıta keterligi, osy tehnıkany óndirýshi ońtústik afrıkalyq «Paramount Group Limited» kompanıasy men mámilege qatysqan sıngapýrlik «Singapore Technologies Kinetics» kompanıasy da bankrotqa ushyrady.
Nátıjesinde Qazaqstannyń Qorǵanys mınıstrligi amerıkandyq, fransýzdyq jáne túriktikterdikinen («Cougar H», «Aravis», «Cobra» jáne «Tiger») áldeqaıda qymbat bolsa da, jergilikti «Qazaqstan Paramaýnt Injınırıń» JSHS óndiretin «Arlanǵa» qoldaý kórsetýge bet burdy.
Tipti, Qorǵanys mınıstrligi jarıalaǵan málimette taǵy bir otandyq brondalǵan dóńgelekti «Barys» mashınasyn túriktiń «ARMA» brondalǵan dóńgelekti mashınasymen salystyra kele nátıjesine kóńili tolmaıtyny jazylǵan.
Soǵan qaraǵanda Qazaqstannyń Qarýly kúshterin jańa deńgeıge kóterý úshin júıeli sharalar qabyldaýǵa jumylý kerek.
Atap aıtqanda, búdjet tapshylyǵyn aıtpaǵannyń ózinde terıtorıalyq aýmaǵy úlken memleketimizde ásker men halyq sany az bolsa da, jańa qorǵanys tehnologıalaryn engizip, áskerılerdi basqarýǵa júıeli qadam jasaý kerek.
