Prezıdent Qasym-Jomart Toqaevtyń 6-7 qarashadaǵy Vashıngtonǵa sapary Qazaqstannyń syrtqy saıası pozısıalaýdyń sapaly jańa deńgeıine kóshýin belgileı otyryp, jyldyń eń mazmundy dıplomatıalyq oqıǵalarynyń birine aınaldy. Bul jaı ǵana joǵary deńgeıdegi kezekti kezdesý emes, bul geosaıası janashyrlyq emes, strategıalyq pragmatızm logıkasynda áreket ete alatyn qazaqstandyq dıplomatıanyń jetilgendigin kórsetý boldy. Halyqaralyq júıeniń ósip kele jatqan týrbýlenttiligi aıasynda Qazaqstan ulttyq múddeniń derbestigi men basymdyqtaryn joǵaltpaı, negizgi kúsh ortalyqtarymen syndarly dıalog júrgizý qabiletin saqtaýda ekendigin kórsetti.
AQSH-qa bul sapardyń mańyzdylyǵy Astana men Vashıngton arasyndaǵy dıalogtyń sımvolıkasynda ǵana emes, on jyl buryn bastalǵan «Ortalyq Azıa – AQSH» (C5+1) óńirlik formatyn qaıta júkteý alańyna aınalýynda. Ótken onjyldyqta álem túbegeıli ózgerdi, energetıkalyq qaýipsizdik, jetkizý tizbeginiń ózgerýi, mańyzdy mıneraldar, sıfrlyq damý jáne klımattyq kún tártibi máseleleri aldyńǵy qatarǵa shyqty. Mundaı jaǵdaıda Qazaqstan óziniń ulttyq basymdyqtaryn jahandyq sheshimder arhıtektýrasyna engizýge umtyla otyryp, strategıalyq ıkemdilikti kórsetedi.
Toqaevtyń halyqaralyq qatynastarǵa kózqarasy «kópvektorly pragmatızm» ıdeıasyna negizdelgen. AQSH-pen yntymaqtastyq jáne C5 + 1 formatyna qatysý eshkimge qarsy emes, syrtqy ekonomıkalyq jáne tehnologıalyq baılanystardy ártaraptandyrý quraly bolyp tabylady. Sondyqtan Vashıngtonǵa barýdy dıplomatıa ekonomıkalyq esepteýge, ınvestısıalyq múmkindikterge jáne tehnologıalyq almasýǵa negizdelgen teńdestirilgen seriktestik baǵytynyń jalǵasy retinde qarastyrý kerek.
Osylaısha, Vashıngtondaǵy kezdesý bul C5+1 formatyndaǵy tek on jyldyq data emes, Qazaqstan jahandyq dıalogqa utymdy deldal jáne jaýapty qatysýshy rólin atqaratyn Ortalyq Azıanyń syrtqy álemmen ózara is-qımylynyń jańa modelin kórsetý. Bul maqalada sapardyń úsh negizgi aspektisi qarastyrylady, olar sapardyń birinshi kúnniń saıası-ekonomıkalyq qorytyndylary (kezdesýler men kelissózder), Toqaevtyń suhbattarynyń mazmundy ekpinderi jáne C5+1 Samıtiniń uzaq merzimdi seriktestik platformasy retindegi strategıalyq mańyzy qarastyrylady.
- Vashıngton vektory: aqyl ekonomıkasy jáne múmkindikter dıplomatıasy
2025 jylǵy 6 qarasha Qazaqstannyń maǵynaly jáne jetilgen syrtqy saıasatynyń sımvoly retinde tarıhqa engen kún. Qazaqstan-Amerıka qatynastarynyń jańa dáýiriniń strategıalyq belgisi boldy. Eger buryn mundaı saparlar kóbinese deklarasıalar men hattamalyq tujyrymdarǵa qysqartylǵan bolsa, onda sapardyń qazirgi baǵdarlamasy Astana men Vashıngton arasyndaǵy ózara is-qımyl logıkasynyń sapaly ózgerýin kórsetetin naqty ekonomıkalyq, tehnologıalyq jáne ınstıtýsıonaldyq sheshimderdiń aınalasynda quryldy.
- Saıası sımvolızmnen ekonomıkalyq maǵynaǵa deıin
Sapardyń birinshi kúni Toqaevtyń Amerıka ákimshiliginiń negizgi qaıratkerleri Memlekettik hatshy Mark Rýbıo, saýda mınıstri Govard Latnık jáne AQSH prezıdentiniń Ońtústik jáne Ortalyq Azıa boıynsha arnaıy ókili Serdjıo Gormen kezdesýlerimen atap ótildi. Ortalyq taqyryp ekijaqty qatynastardy saıası áriptestik formatynan ekonomıkalyq ózara is-qımyldyń turaqty modeline aınaldyrý boldy.
Mańyzdy mıneraldar salasyndaǵy ózara túsinistik týraly Memorandýmǵa qol qoıý tek tehnıkalyq qujat emes. Bul eki jaqtyń da jańa strategıalyq shyndyq týraly habardarlyǵyn kórsetedi, munda sırek kezdesetin elementterdiń jetkizilim tizbegin baqylaý saýda emes, qaýipsizdik máselesine aınalady. Qazaqstan baı resýrstarǵa jáne ósip kele jatqan qaıta óńdeý qýattaryna ıe bola otyryp, energetıkalyq jáne tehnologıalyq aýysýdyń jahandyq arhıtektýrasynda oryn alýǵa umtylýyn kórsetti.
- Tehnologıalyq dıplomatıa jáne damýdyń jańa kezeńi
Prezıdenttiń AQSH-ta jumys isteıtin qazaqstandyq IT-startaptardyń quryltaıshylarymen kezdesýge sapary da sımvoldyq sıpatqa ıe boldy. Munda Memleket basshysynyń Vashıngtonǵa saparlary tarıhynda alǵash ret munaı men kólik týraly emes, sıfrlyq ıntellekt, jasandy ıntellekt jáne joǵary tehnologıalar týraly boldy. Higgsfield AI, Deep Infra, Valinor jáne ARC Drones jobalarynyń tusaýkeseri boldy, bul jas kásipkerlerdiń tabystarynyń kórinisi ǵana emes, ıntellekt pen ınovasıa negizgi eksporttyq resýrsqa aınalatyn Qazaqstannyń jańa ekonomıkalyq biregeıliginiń ındıkatory.
Toqaevtyń Kremnıı alqabyndaǵy Silkroad Innovations tehnologıalyq habynyń qatysýshylary aldynda sóılegen sózin «jańa qazaqstandyq kodty» qalyptastyrý bul shıkizat ekonomıkasynan bilim ekonomıkasyna kóshý týraly málimdeme retinde qarastyrýǵa bolady. Prezıdent tikeleı atap ótti: úsh jyl ishinde el tolyǵymen sıfrly bolýy kerek.
- Kongres senim men saıası salmaqtyń aınasy retinde
Qasym-Jomart Toqaevtyń Djımmı Panetta men Kerol Mıllerdi qosa alǵanda, AQSH Kongresiniń Ókilder palatasynyń múshelerimen kezdesýi erekshe mańyzǵa ıe boldy. Amerıkandyq saıasat júıesindegi Kongres tek ınstıtýt emes, uzaq merzimdi konsensýs qurýdyń quraly bolyp tabylady. Sondyqtan parlamentarıılermen talqylaý resmı rızashylyqpen shektelmedi, bul uzaq merzimdi ınvestısıalar, energetıkalyq turaqtylyq jáne parlamentaralyq baılanystar arqyly «jumsaq yqpal etý» saıasaty týraly boldy.
AQSH- tyń Ortalyq Azıaǵa salǵan barlyq ınvestısıalarynyń 80%-y Qazaqstanǵa tıesili ekendigi kezdeısoqtyq emes, jyldar boıy qalyptasqan senim kórsetkishi. Bul kórsetkishtiń artynda tek ekonomıka ǵana emes, sonymen birge kúrdeli geosaıası ortada saıası boljamdylyq pen quqyqtyq turaqtylyqty saqtaı alǵan eldiń bedeldi kapıtaly tur.
- Ónerkásiptik seriktestik logıkasy: Chevron jáne John Deere
Chevron jáne John Deere korporasıalarynyń basshylarymen kezdesý erekshe nazar aýdarýǵa turarlyq. Chevron AQSH-tyń qazaqstandyq energetıkada bolýynyń sımvoly boldy jáne bolyp qala beredi, biraq Maıkl Ýırtpen qazirgi áńgime jańa kezeńdi belgiledi, bul tek óndirý týraly ǵana emes, sonymen qatar óńdeý, oqshaýlaý jáne tasymaldaý týraly. Qazaqstan sheteldik kompanıalardyń qatysýyn syrtqy faktordan ishki damý bóligine aınaldyrýǵa umtylady, munda qosylǵan qun el ishinde qurylady.
Sonymen qatar, John Deere kompanıasynyń TMD, OA elderi boıynsha prezıdenti Chabo Leıkomen Qazaqstanda aýyl sharýashylyǵy tehnıkasyn óndirýdi oqshaýlaý týraly 2,5 mıllıard dollar somasyna kelisim jasaldy, bul ındýstrıalyq avtonomıa jaǵyna jasalǵan qadam.
- Vashıngton jańa qazaqstandyq sýbektıvtiliktiń aınasy retinde
2025 jylǵy 6 qarashadaǵy Vashıngtonǵa sapary Qazaqstannyń «óńirdegi áriptesinen» energetıkalyq, tehnologıalyq jáne saıası vektorlardyń qıylysynda derbes oıynshyǵa qalaı birtindep aınalyp bara jatqanynyń sımvolyna aınaldy. Memleket basshysynyń AQSH-qa saparynyń birinshi kúninde úlken málimdemeler bolǵan joq, biraq baǵdarlamanyń ár elementi strategıalyq logıkany sezindi. Bul sırek kezdesetin mıneraldardan bastap AI startaptaryna deıin, agroónerkásiptik kooperasıadan parlamenttik dıplomatıaǵa deıin.
- Suhbat strategıa quraly retinde: Qazaqstan jáne jahandyq baılanystardy qaıta júkteý
Prezıdent Qasym-Jomart Toqaevtyń The Washington Post jáne The New York Times gazetterine bergen suhbaty 2025 jylǵy 7 qarashada onyń Vashıngtonǵa saparynyń negizgi elementi boldy. Ol Qazaqstannyń jańa komýnıkasıalyq strategıasyn kórsetti, bul álemdik kúsh ortalyqtarymen saıası adaldyq emes, utymdylyq tilimen sóılesý mánin kórsetti.
- Baqylanatyn basty medıa sıgnal
Eki jetekshi amerıkandyq basylymdy tańdaý oılastyrylǵan dıplomatıalyq dızaınnyń bóligi. Toqaev Qazaqstannyń ustanymyn ıdeologıalyq ekpinsiz túsindiretin pragmatıkalyq kóshbasshy retinde sóz sóıledi. Ol eldiń syrtqy saıasaty bloktyq logıkaǵa emes, ekonomıkalyq múddelerge, tehnologıalyq almasýǵa jáne tepe-teńdikke negizdelgenin atap ótti. Mundaı tásil teń dárejede dıalogqa qabiletti jetilgen seriktes retinde Qazaqstannyń ımıjin qalyptastyrady.
- Avraam kelisimderine qosylý
Qazaqstannyń Avraam kelisimderine qosylý týraly jarıalanǵan sheshimi strategıalyq sıpattaǵy qadam. Bul syrtqy saıası baǵyttyń ózgerýi nemese odaqtastardy izdeý emes, Izraılmen, AQSH-pen jáne Taıaý Shyǵys elderimen ekonomıkalyq jáne tehnologıalyq baılanysty nyǵaıtý tásili. Qazaqstan Izraılmen burynnan dıplomatıalyq qarym-qatynasta bolǵan, sondyqtan kelisimderge qatysý sımvoldyq, biraq pragmatıkalyq sıpatqa ıe, ol degenimiz aýyl sharýashylyǵy, sý resýrstary, kıberqaýipsizdik jáne energetıka salasyndaǵy ızraıldik tehnologıalarǵa qoljetimdilikti ashady.
AQSH úshin bul qadam Ortalyq Azıanyń beıbitshilik kelisimderi men aımaqtyq turaqtylyqtyń jańa arhıtektýrasynyń bir bóligine aınalǵanyn rastaý bolyp tabylady. Qazaqstan Taıaý Shyǵys qaqtyǵystaryna aralaspaı, Islam jáne Batys álemderiniń múddelerin biriktirýge qabiletti deldal retinde áreket etedi.
- Pragmatızm jańa dıplomatıalyq norma retinde
Toqaev suhbatty Qazaqstannyń syrtqy saıasatynyń negizgi qaǵıdatyn belsendi qatysatyn beıtaraptyqty bekitý úshin paıdalanady. Ol AQSH-pen yntymaqtastyq naqty ekonomıkalyq jobalarǵa, mańyzdy mıneraldarǵa, energetıkaǵa, ınfraqurylymǵa negizdelgenin atap ótti. Bul kýrs amerıkandyq strategıalyq resýrstardy jetkizýdi ártaraptandyrýǵa degen qyzyǵýshylyqpen sáıkes keledi, bul ózara táýeldilikti arttyrady.
Qazaqstannyń Ýkraına men Reseıdegi ustanymy ustamdy jáne utymdy túrde usynyldy. Prezıdent birjaqty málimdemelerden aýlaq bola otyryp, eldiń kelissózder alańy bolýǵa daıyn ekendigin taǵy da rastady.
Suhbat kórsetkendeı, Qazaqstan Ortalyq Azıany álemdik saıasatty shetki qabyldaýdan shyǵarýǵa umtylýda. Toqaevtyń Vashıngtondaǵy «aımaqtyń mańyzdylyǵyn jańa túsiný» týraly aıtýy birtindep ózgeristi kórsetedi. Bul ózgeris Ortalyq Azıa ınvestısıalyq básekelestik keńistigine aınalady, onda Qazaqstan boljamdylyǵy men tehnologıalyq áleýetiniń arqasynda kóshbasshylyqty saqtaıdy.
Avraam kelisimderine qosylý bul áserdi kúsheıtedi: aımaq eli alǵash ret Eýrazıalyq jáne Jerorta teńizi geosaıasatyn baılanystyra otyryp, Taıaý Shyǵys dıplomatıalyq jelisine resmı túrde ıntegrasıalanýda. Bul Qazaqstannyń yqpal etý aımaǵyn keńeıtip, ony «Shyǵys pen Batys arasyndaǵy kópirden» ártúrli saıası jáne órkenıettik ortalyqtar arasyndaǵy ózara is-qımyl platformasyna aınaldyrady.
Toqaevtyń sózderiniń úni emosıonaldy qımylsyz ólshengen, dáleldi. Onda qalyptasyp kele jatqan «qazaqstandyq dıplomatıalyq mınımalızm» mektebi naqty sózder, eń joǵary maǵynalar, deklarasıalardyń joqtyǵy kórsetiledi. Bul suhbat dostyq pen odaq týraly emes, ózara paıda, tehnologıa jáne ınvestısıa týraly.
Mundaı tásil Qazaqstandy syrtqy saıasatty ishki nasıhat quraly retinde paıdalanatyn memleketterden tıimdi ajyratady. Halyqaralyq qoǵamdastyqtyń kóz aldynda el ıntellektýaldy táýelsizdik pen kúrdeli kelissózderdi qarsylassyz júrgizý qabiletin kórsetedi.
- Samıt jańa geosaıasattyń formýlasy retinde
2025 jylǵy 7 qarashada Aq úıde ótken «Ortalyq Azıa – AQSH» samıti (C5+1) jaı ǵana dıplomatıalyq oqıǵa emes, búkil Eýrazıalyq sáýlet óneriniń transformasıasynyń kórsetkishi boldy. Samıt on jyldan keıin format alǵash ret saıası tereńdikke ıe boldy: Ortalyq Azıa syrtqy básekelestiktiń obektisi retinde emes, ortaq múddeleri men strategıalyq salmaǵy bar táýelsiz aımaq retinde paıda boldy.
- Aq úıdiń sımvolıkasy jáne aımaqtyń jańa róli
Vashıngtonda samıtti joǵary deńgeıde ótkizý faktisi sımvoldyq bolyp tabylady. Bul Ortalyq Azıanyń postkeńestik keńistiktiń perıferıasy retinde qabyldanbaǵanyn bildiredi. AQSH úshin bul Aýǵanstannan ketkennen keıingi geosaıası vakým kezeńinen keıin aımaqqa oralý demonstrasıasy. Ortalyq Azıa elderiniń ózderi úshin olardyń birikken ustanymy jahandyq kúsh ortalyqtarymen ózara is-qımyl erejelerine yqpal ete alatyndyǵyn rastaý.
Tramp kezdesýdi protokoldyq qımyl retinde emes, amerıkandyq pragmatızmniń jańa nusqasy, ıaǵnı «mámile dıplomatıasy» úshin alań retinde paıdalandy. Onyń «Amerıkanyń altyn ǵasyry» jáne «álemdi seriktestik arqyly qaıta elestetý» týraly málimdemeleri 17 mıllıard dollardan asatyn naqty kelisimdermen birge júrdi. Qazaqstan bul júıede basty baılanystyrýshy býyn, ol AQSH Eýrazıamen ekonomıkalyq jáne tehnologıalyq dıalog quratyn el boldy.
- Qazaqstan C5+1 formatynyń osi retinde
Qasym-Jomart Toqaevtyń sóz sóıleýi formattyń jańa mánin anyqtady. Ol Qazaqstandy óńirdiń iri ekonomıkasy retinde ǵana emes, jahandyq oıynshylar arasyndaǵy deldal retinde tanystyrdy. «Zań jáne tártip» qaǵıdaty kontekstindegi «Ádil jáne kúshti Qazaqstan» týraly dáıeksóz boldy, bul ishki saıasatqa úndeý emes, basqarylatyn jańǵyrtý men memlekettiń halyqaralyq qoǵamdastyq aldyndaǵy jaýapkershiligi týraly tuspal.
Vashıngtonda Toqaev strateg retinde áreket etti: ol áńgimeni saıası baǵyttan ekonomıkalyq-ınfraqurylymdyq baǵytqa, urandardan naqty sandarǵa aýdardy. Qol qoıylǵan kelisimder mańyzdy mıneraldarǵa, energetıkaǵa, ónerkásipke, sıfrlyq tehnologıalarǵa jáne bilimge qatysty.
- Jańa kóp vektorlyq konfıgýrasıa
Samıt Qazaqstan men óńirdiń kópvektorlyǵy uran bolýdan qalyp, tájirıbege aınalǵanyn rastady. Qazaqstan barlyq formattarǵa qatysady, ol C5 + Reseı, C5 + Qytaı, C5 + Eýropa osylaısha úsh órkenıettik ortalyq arasyndaǵy tepe-teńdikti ınstıtýsıonalızasıalaıdy. Vashıngton otyrysy osy júıeniń bir bóligine aınaldy, onda ár kezdesý basqasyn joqqa shyǵarmaıdy, biraq tolyqtyrady.
AQSH pen Qazaqstannyń kólik dálizderi salasyndaǵy bastamalary arasyndaǵy ekpinderdiń sáıkes kelýi erekshe mańyzǵa ıe. Toqaev atap ótken «Tramptyń halyqaralyq beıbitshilik pen órkendeý marshrýty» (TRIPP) orta dálizben Qytaıdy, Ortalyq Azıany, Kavkazdy jáne Eýropany baılanystyratyn ınfraqurylymdyq jelimen qısyndy túrde sáıkes keledi. Osylaısha, Qazaqstan óziniń pozısıasyn táýeldilik retinde emes, dálel retinde paıdalana otyryp, geografıany strategıaǵa aınaldyrdy.
- Energıa, sırek jer resýrstary jáne tehnologıalar – jańa dıplomatıalyq trıada
Samıttiń kún tártibinde aımaq pen AQSH arasyndaǵy bolashaq qatynastardy anyqtaıtyn úsh taqyryp aıtyldy: energetıka, mańyzdy mıneraldar jáne tehnologıalar. AQSH ýran, sırek jer metaldary jáne lıtıı kózderin ártaraptandyrýǵa múddeli. Qazaqstan osy resýrstardyń asa iri álemdik qorlaryna ıe bola otyryp, «Jasyl ekonomıka» úshin jetkizý tizbegin qalyptastyrýdyń negizgi býynyna aınalýda.
Biraq bul tek resýrstar týraly emes. Qazaqstan ındýstrıalandyrý ıdeıasyn ınovasıalar arqyly, ıaǵnı amerıkandyq kompanıalardyń shıkizatty qaıta óńdeýge, jańa óndiristik qýattardy qurýǵa jáne sıfrlyq sheshimderdi engizýge qatysýy arqyly ilgeriletýde. Aýyrlyq ortalyǵynyń eksporttan birlesken óndiriske aýysýy da bul eldiń dástúrli «shıkizat – tehnologıa» qatynastaryn «resýrstar – bilim» modeline aınaldyrýynyń sırek mysaly.
- Samıt dáýirdiń dıplomatıalyq belgisi retinde
Vashıngtondaǵy C5 + 1 samıti jańa eýrazıalyq logıkanyń krıstaldaný núktesine aınaldy: AQSH aımaqqa «demokratıa muǵalimi» retinde emes, ekonomıkalyq seriktes retinde oralady; Ortalyq Azıa býfer retinde emes, tartymdylyq ortalyǵy retinde áreket etedi. Qazaqstan júıeli túrde áreket ete otyryp, kópvektorlyqty jumys quralyna aınaldyrdy, munda árbir kezdesý derjavalar arasyndaǵy strategıalyq tepe-teńdiktiń bóligi bolyp tabylady.
Astana úshin samıtke qatysý adaldyq aktisi emes, qaýipsizdik pen damýǵa ınvestısıa. El sheshimderdiń táýelsizdigin saqtaı otyryp, ártúrli jahandyq jobalar arasynda deldal bolýǵa daıyn ekenin kórsetti.
Qorytyndy
Prezıdent Qasym-Jomart Toqaevtyń Vashıngtonǵa sapary Qazaqstannyń sońǵy jyldardaǵy eń mazmundy syrtqy saıası mısıalarynyń birine aınaldy. Ol AQSH-pen strategıalyq dıalogty nyǵaıtyp qana qoımaı, Qazaqstannyń halyqaralyq qatysýdyń jańa deńgeıine kóshkenin kórsetti, onda sheshimder sımvol, sandarmen emes, ınstıtýsıonaldyq jáne ekonomıkalyq qaıtarymdylyqpen ólshenedi.
Energetıka, ónerkásip, bilim berý, sıfrlandyrý jáne ınovasıany qamtıtyn jalpy quny 17 mıllıard dollardy quraıtyn 29 kelisimge qol qoıý ekonomıka dıplomatıanyń ózegine aınalatyn seriktestiktiń uzaq merzimdi modeline kóshýdi belgiledi. Bul model qazaqstandyq syrtqy saıasattyń jetilgen pragmatızmin kórsetedi: AQSH-pen yntymaqtastyq eshkimge qarsy salmaq retinde emes, baǵdarlar emes, múddeler negizinde qurylǵan kópvektorly júıege utymdy qosymsha retinde qarastyrylady.
Ózara árekettesý qurylymynyń sapaly ózgerýi erekshe mańyzǵa ıe. Qazaqstan alǵash ret ınvestısıalardyń resıpıenti retinde ǵana emes, sonymen qatar belsendi ınvestor retinde de sóz sóıledi, ıaǵnı AQSH-ta hımıalyq keshen salý boıynsha «1Thirty Holding» jobasy mysal bola alady. Bunyń máni: el shıkizat qana emes, kapıtal, quzyrettilik jáne tehnologıalyq sheshimder eksporttalatyn kezeńge kiretindigin kórsetedi.
C5 + 1 samıti Qazaqstannyń Ortalyq Azıadaǵy kóshbasshylyǵyn rastady. Astana óńirlik JİÓ-niń kóp bóligin jáne AQSH-pen taýar aınalymyn qamtamasyz etti, bul ony óńirlik múddelerdiń tabıǵı úılestirýshisi etedi. Samıt Ortalyq Azıa alǵash ret shashyrańqy memleketter jıyntyǵy retinde emes, shoǵyrlandyrylǵan sýbekt retinde paıda bolǵan alańǵa aınaldy. Qazaqstan turaqty ekonomıkaǵa, ınstıtýsıonaldyq turaqtylyqqa jáne tehnologıalyq áleýetke ıe bola otyryp, osy jańa tepe-teńdiktiń ortalyq elementine aınaldy.
Sapardyń tehnologıalyq ekpini de mańyzdy. Sıfrlyq ekonomıka, jasandy ıntellekt jáne kıberqaýipsizdikti talqylaý Qazaqstandy Eýrazıanyń AT-ınfraqurylymyn qalyptastyratyn negizgi oıynshylardyń qataryna qosty. Elde qazirdiń ózinde Microsoft, Amazon, Nvidia, Starlink jahandyq korporasıalary jumys isteıdi, al Meta-men birlesken bastamalar qazaq tildi sıfrlyq ekojúıelerdi qurýǵa baǵyttalǵan. Bul jaı ǵana tehnologıalyq damý emes, sıfrlyq egemendiktiń qalyptasýy-HHİ ǵasyrdaǵy táýelsizdiktiń jańa túri.
Vashıngton sapary Qazaqstannyń ekonomıkalyq pragmatıkany geosaıası ıkemdilikpen baılanystyrýǵa qabiletti ekenin kórsetti. El AQSH-pen yntymaqtastyqty Reseımen, Qytaımen nemese Eýropamen qarym-qatynasqa qarsy qoımaıdy, biraq árqaısysyn óziniń strategıalyq traektorıasyna sáıkes keledi.
Vashıngtonǵa sapar rastady: Qazaqstan strategıalyq utymdylyq tilinde Vashıngton, Brússel, Pekın jáne Máskeýde túsinetin tilde sóıleýdi úırendi. Bul ıshara dıplomatıasy emes, esepteý dıplomatıasy, munda árbir kelisim uzaq merzimdi ulttyq strategıaǵa engizilgen.
Sondyqtan Toqaevtyń sapary tek syrtqy saıası oqıǵa ǵana emes, sonymen qatar damýdyń jańa qazaqstandyq modeliniń shoǵyrlaný núktesi: ashyq, tehnologıalyq jáne derbes. Qazaqstan álemdik saıasattyń obektisi bolýdy toqtatty, ol kún tártibin qalyptastyrýǵa, bolashaqqa ınvestısıa salýǵa jáne jahandyq turaqsyzdyq dáýirinde tepe-teńdikti saqtaýǵa qabiletti qatysýshy boldy.
