Ár jyldary ata-analar arasynda qyzý talqyǵa túsip júrgen 3-synypqa arnalǵan “Ádebıettik oqý” oqýlyǵyndaǵy Ertaı Ashyqbaevtyń “Ǵalamtor týraly” óleńi bıyl da nazardan tys qalǵan joq. Keıbir ata-analar óleń mazmunyn balalarǵa teris áser etýi múmkin dep synasa, balalar ádebıetiniń ókili, aqyn Serikbol Hasan mundaı pikirmen kelispeıdi. Onyń aıtýynsha, atalǵan óleń balalar ádebıetinde burynnan bar mazaqtama janrynyń bir úlgisi jáne tárbıelik máni zor týyndy. Bul týraly ol Dalanews.kz agenttigine bergen suhbatynda málimdedi.
Óleń ne týraly?
Ashyqbaevtyń “Ǵalamtor týraly” óleńi ǵalamtorǵa táýeldi balanyń atynan baıandalady. Onda keıipker sabaq pen kitap oqýdan bas tartyp, ýaqytynyń bárin telefon men ınternetke jumsaıtynyn aıtady.
Bul kitapty alǵash bolyp Dınara Dármen esimdi jeli qoldanýshysy óz paraqshasynda jarıalaǵan.
Onda ata-analar “Masqara, qyzym 3 synyp oqıdy. Alaıda kitapty qaramappyn”, “Qazirden osyndaı óleń jattasa, erteń óskende ne isteımiz?” dep túrli pikir qaldyrǵan.
Balalar aqyny óleńge taldaý jasady
Belgili balalar aqyny Serikbol Hasan atalǵan óleńge qatysty óz oıyn bildirdi.
“Ertaı Ashyqbaev - balalar ádebıetiniń iri ókili, qazirgi tańda balalarǵa arnalǵan mazmundy ári túsinikti shyǵarmalardy turaqty túrde jazyp júrgen qalamger.Bul óleńge qarap Ertaı aǵamyzdyń shyǵarmashylyǵyna baǵa berýge bolmaıdy. Óleń óte jaqsy, taǵylymdy týyndy. Balalar ádebıetin tereń túsinetin adam bul óleńniń mánin uǵa alady. Óıtkeni munda ıronıa men satıra bar. Bul – mazaqtama janryna jatatyn óleń”, – dedi Serikbol Hasan.
Aqynnyń aıtýynsha, “mazaqtama” janry qazaq balalar ádebıetinde burynnan bar. Mysaly, “Jalqaýdyń armany” sıaqty óleńder arqyly avtorlar jalqaýlyq, buzaqylyq syndy minez-qulyqty synap, balalardy tárbıeleýdi kózdegen.
“Bul óleń de sol dástúrmen jazylǵan. Birinshi jaqtan aıtylǵandyqtan, ǵalamtorǵa táýeldi balanyń sózi sıaqty áser qaldyrady. Biraq túpki maǵynasy “sondaı bolma, ǵalamtorǵa baılanyp qalma” degen oı. Demek, bul óleńde tárbıelik mán bar”, – deıdi aqyn.
Serikbol Hasan qazirgi ýaqytta keıbir adamdardyń ádebı janrlardy ajyrata almaıtynyn, sonyń saldarynan óleń maǵynasyn durys túsinbeý baıqalatynyn aıtty.
“Biz ádebıet oqymaımyz. Sondyqtan keı janrlardy túsinbeı, durys baǵalamaı jatamyz. Qazir álem ádebıetinde de, bizdiń qoǵamda da qundylyqtardyń orny aýysyp jatyr. Keıbir uǵymdar joıylyp, jańa kózqarastar qalyptasyp jatyr. Sol sebepti mazaqtama sıaqty janrlardy keı adamdar balalardy kemsitý dep qabyldaıdy. Biraq bul qate pikir. Bul janrdyń tárbıelik máni joǵary, óleń balalarǵa arnalǵan satıralyq baǵyttaǵy shyǵarmalardyń biri”, – dedi ol.
Sondaı-aq aqyn atalǵan óleńniń túpnusqasy men oqýlyqtaǵy nusqasy arasynda aıyrmashylyq bar ekenin atap ótti.
“Internetten qarasam, Ertaı aǵanyń túpnusqasynda óleńniń taqyryby “Meniń synyptasymnyń ǵalamtorǵa táýeldiligi” dep atalǵan eken. Al oqýlyqta qysqartylyp, taqyryby ózgergen. Sonyń saldarynan maǵynasy da sál burmalanǵan. Oqýlyq avtorlary shyǵarmalardy engizer aldynda mindetti túrde avtordyń ózimen aqyldasyp, kelisýi kerek. Óıtkeni shyǵarmany qysqartý nemese ataýyn ózgertý túpki maǵynany buzyp jiberedi. Bul - oqýlyq qurastyrýshylardyń qateligi”, – dedi ol.
Sondaı-aq Serikbol Hasan qazirgi qoǵamdaǵy qundylyqtar ózgerip, keıbir adamdar burynnan bar ádebı tásilderdi “dıskrımınasıa” dep qabyldaı bastaǵanyn aıtty.
“Qazir meniń ózimniń de keıbir óleńderim osyndaı synǵa ushyrap jatady. Mysaly, “Meniń baǵam” degen óleńim bar. Onda “úsh alǵan bala – osyndaı, tórt alǵan jaqsy, bes alǵan óte jaqsy” degen sıaqty joldar jazylǵan. Buryn bul qalypty edi, al qazir muny dıskrımınasıa dep qabyldaıdy. Iaǵnı “úsh alǵan bala da myqty bolýy múmkin” degen jańa kózqaras paıda boldy. Bul qoǵamdaǵy ózgeristerdiń kórinisi. Biraq osyndaı uǵymdar ádebıettegi dástúrli janrlardyń joıylyp ketýine ákelip jatyr”, – deıdi aqyn.
