Qazaqstan Respýblıkasynyń Premer-mınıstri Oljas Bektenov Dýshanbe qalasynda (Tájikstan) Táýelsiz Memleketter Dostastyǵy uıymyna múshe elder úkimetteri basshylarynyń keńesiniń otyrysyna qatysty. Qazaqstannyń TMD elderimen taýar aınalymy bir jylda 1,2%-ǵa ósip, 37,3 mlrd dollarǵa jetti, dep habarlaıdy Dalanews.kz.
Shaǵyn jáne keńeıtilgen quramda saýda-ekonomıkalyq yntymaqtastyqty damytý, aýyr jáne jeńil ónerkásip salasyndaǵy ózara is-qımyl, avıasıalyq qatynas, atap aıtqanda, múshe memleketterdiń áýe qozǵalysyn uıymdastyrý máseleleri qaraldy.
Otyrysqa Ázerbaıjan Respýblıkasynyń Premer-mınıstri Álı Asadov, Belarýs Respýblıkasynyń Premer-mınıstri Aleksandr Týrchın, Qyrǵyzstan Respýblıkasy Mınıstrler kabınetiniń tóraǵasy — Prezıdent Ákimshiliginiń basshysy Adylbek Kasymalıev, Reseı Federasıasy Úkimetiniń tóraǵasy Mıhaıl Mıshýstın, Tájikstan Premer-mınıstri — TMD uıymyna múshe elder úkimetteri basshylary keńesiniń tóraǵasy Kohır Rasýlzoda, Ózbekstan Respýblıkasynyń Premer-mınıstri Abdýlla Arıpov, Armenıa Respýblıkasynyń vıse-premeri Mger Grıgorán, Túrikmenstan Mınıstrler kabıneti tóraǵasynyń orynbasary Hodjamýrad Geldymýradov, sondaı-aq TMD Bas hatshysy Sergeı Lebedev qatysty.
Keńes jumysy aıasynda Tájikstan Prezıdenti Emomalı Rahmonnyń TMD uıymyna múshe elder delegasıalarynyń basshylarymen ujymdyq kezdesýi ótti.
ÚBK otyrysynda QR Premer-mınıstri Oljas Bektenov Qazaqstannyń uıymdy odan ári damytýǵa ári onyń áleýetin nyǵaıtýǵa járdemdesýge nıetti ekenin atap ótti.
«Yntymaqtastyqtyń qalyptasqan tetikteriniń, elder kóshbasshylarynyń saıası erik-jigeri men úkimetteriniń kúsh-jigeri nátıjesinde TMD keńistiginde ornyqty damý men dáıekti ekonomıkalyq ósý qamtamasyz etilýde. Buǵan ótken jyldyń qorytyndysy boıynsha TMD elderiniń jalpy JİÓ kóleminiń 4,5%-ǵa artýy dálel. Ózara saýda-sattyq turaqtyi ósýde. Ótken jyly Qazaqstannyń TMD elderimen taýar aınalymy 1,2%-ǵa ósip, $37,3 mlrd-qa jetti. Bul kórsetkishter ekonomıkalyq baılanystardyń turaqtylyǵyn ǵana emes, sonymen qatar bizdiń ekonomıkalarymyz arasyndaǵy ózara tolyqtyrýdyń joǵary deńgeıin kórsetedi», — dep atap ótti Oljas Bektenov. Yntymaqtastyqty odan ári nyǵaıtý maqsatynda Qazaqstan Premer-mınıstri ekonomıkanyń keleshegi zor salalarynda birqatar bastama kóterdi.
Jıynda elektrondy saýda salasyndaǵy ózara is-qımylǵa nazar aýdaryldy. Qazaqstanda ótken jyly e-commerce kólemi $6,2 mlrd-ty qurady. TMD-da elektrondy saýda áleýetin tolyqqandy iske asyrý úshin ınfraqurylymdyq bazany damytý, bıznesti qoldaý, tutyný quqyqtaryn qorǵaý tetikterin jetildirý jáne taǵy basqa boıynsha sharalar túrindegi keshendi tásildiń qajettigi atap ótildi. Bul sheteldik seriktestermen ekonomıkalyq yntymaqtastyqty nyǵaıtady jáne bıznes úshin jańa múmkindikterge jol ashady.
Kólik-tranzıttik ınfraqurylym salasyndaǵy yntymaqtastyq sheńberinde Qazaqstan aýmaǵynda iske asyrylatyn asa mańyzdy jobalar atap ótildi. Bul 2027 jylǵa qaraı dálizdiń ótkizý qabiletin eki esege arttyrýǵa, Transkaspıı halyqaralyq kólik baǵyty negizgi býyny retinde Transqazaqstandyq temirjol dálizin keńeıtýge, Astanany elimizdiń batys óńirlerimen jáne halyqaralyq baǵyttarmen baılanystyratyn «Ortalyq – Batys» kúre jolyn salýǵa baǵyttalǵan «Soltústik – Ońtústik» shyǵys baǵytyn damytý jónindegi keshendi jol kartasy. Atalǵan jobalar Qazaqstan Prezıdentiniń TMD-ǵa múshe memleketterdiń aýmaǵy arqyly ótetin kúre joldardy ózara ushtastyrý tujyrymdamasyn qalyptastyrý jónindegi bastamasyn iske asyrýda mańyzdy elementter sanalady.
Elderdiń básekege qabilettiligin anyqtaıtyn strategıalyq sala – aýyr mashına jasaý. Qazaqstannyń TMD elderiniń seriktesterimen yntymaqtastyǵyn damytý keleshegi atap ótildi. Jeńil ónerkásip salasynda kooperasıany tereńdetý, birlesken óndiristik jobalar men klasterlerdi qoldaý mańyzdy.
Sıfrlyq saladaǵy ozyq sheshimdermen tájirıbe almasý boıynsha yntymaqtastyqty nyǵaıtýǵa basa nazar aýdarylýda. Qazaqstanda qurylyp jatqan Alem AI halyqaralyq jasandy ıntellekt ortalyǵy densaýlyq saqtaý, bilim berý, memlekettik basqarý, ónerkásip jáne taǵy basqa salalarǵa JI engizýdi jedeldetýge múmkindik beredi. Memleketterdiń ýákiletti qurylymdarynyń kıberqaýipsizdik jáne transulttyq sıpattaǵy alaıaqtyq árekettermen kúres salasyndaǵy ózara is-qımylyn jandandyrý qajettigi atap ótildi.
Otyrysta TMD Bas hatshysy Sergeı Lebedev, Tájikstannyń ónerkásip jáne jańa tehnologıalar mınıstri Sheralı Kabır, Memleketaralyq avıasıa komıtetiniń tóraǵasy Oleg Storcheva, Eýrazıalyq damý bankiniń basqarma tóraǵasy Nıkolaı Podgýzov baıandama jasady.
Otyrys sońynda TMD memleketteri arasyndaǵy aýyr mashına jasaý salalaryn damytýdaǵy yntymaqtastyq týraly kelisim; Jeńil ónerkásip salasyndaǵy yntymaqtastyqty damytý tujyrymdamasy; TMD elderiniń áýe qozǵalysyn uıymdastyrýdyń ulttyq júıelerin úılestirý tujyrymdamasy, Halyqtyń densaýlyǵyn saqtaý salasyndaǵy yntymaqtastyq tujyrymdamasy sıaqty jáne basqa da birqatar qujatqa qol qoıyldy.
Táýelsiz Memleketter Dostastyǵy uıymyna múshe elder úkimetteri basshylary keńesiniń kelesi otyrysy 2025 jyldyń qyrkúıek aıynda Mınskide ótedi.
