قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەمەر-مينيسترى ولجاس بەكتەنوۆ دۋشانبە قالاسىندا (تاجىكستان) تاۋەلسىز مەملەكەتتەر دوستاستىعى ۇيىمىنا مۇشە ەلدەر ۇكىمەتتەرى باسشىلارىنىڭ كەڭەسىنىڭ وتىرىسىنا قاتىستى. قازاقستاننىڭ تمد ەلدەرىمەن تاۋار اينالىمى ءبىر جىلدا 1،2%-عا ءوسىپ، 37،3 ملرد دوللارعا جەتتى، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
شاعىن جانە كەڭەيتىلگەن قۇرامدا ساۋدا-ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىقتى دامىتۋ، اۋىر جانە جەڭىل ونەركاسىپ سالاسىنداعى ءوزارا ءىس-قيمىل، اۆياسيالىق قاتىناس، اتاپ ايتقاندا، مۇشە مەملەكەتتەردىڭ اۋە قوزعالىسىن ۇيىمداستىرۋ ماسەلەلەرى قارالدى.
وتىرىسقا ازەربايجان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەمەر-مينيسترى ءالي اسادوۆ، بەلارۋس رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەمەر-مينيسترى الەكساندر تۋرچين، قىرعىزستان رەسپۋبليكاسى مينيسترلەر كابينەتىنىڭ ءتوراعاسى — پرەزيدەنت اكىمشىلىگىنىڭ باسشىسى ادىلبەك كاسىمالييەۆ، رەسەي فەدەراسياسى ۇكىمەتىنىڭ ءتوراعاسى ميحايل ميشۋستين، تاجىكستان پرەمەر-مينيسترى — تمد ۇيىمىنا مۇشە ەلدەر ۇكىمەتتەرى باسشىلارى كەڭەسىنىڭ ءتوراعاسى كوحير راسۋلزودا، وزبەكستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەمەر-مينيسترى ابدۋللا اريپوۆ، ارمەنيا رەسپۋبليكاسىنىڭ ۆيسە-پرەمەرى مگەر گريگوريان، تۇرىكمەنستان مينيسترلەر كابينەتى ءتوراعاسىنىڭ ورىنباسارى حودجامۋراد گەلدىمۋرادوۆ، سونداي-اق تمد باس حاتشىسى سەرگەي لەبەديەۆ قاتىستى.
كەڭەس جۇمىسى اياسىندا تاجىكستان پرەزيدەنتى ەمومالي راحموننىڭ تمد ۇيىمىنا مۇشە ەلدەر دەلەگاسيالارىنىڭ باسشىلارىمەن ۇجىمدىق كەزدەسۋى ءوتتى.
ۇبك وتىرىسىندا ق ر پرەمەر-مينيسترى ولجاس بەكتەنوۆ قازاقستاننىڭ ۇيىمدى ودان ءارى دامىتۋعا ءارى ونىڭ الەۋەتىن نىعايتۋعا جاردەمدەسۋگە نيەتتى ەكەنىن اتاپ ءوتتى.
«ىنتىماقتاستىقتىڭ قالىپتاسقان تەتىكتەرىنىڭ، ەلدەر كوشباسشىلارىنىڭ ساياسي ەرىك-جىگەرى مەن ۇكىمەتتەرىنىڭ كۇش-جىگەرى ناتيجەسىندە تمد كەڭىستىگىندە ورنىقتى دامۋ مەن دايەكتى ەكونوميكالىق ءوسۋ قامتاماسىز ەتىلۋدە. بۇعان وتكەن جىلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا تمد ەلدەرىنىڭ جالپى ءجىو كولەمىنىڭ 4،5%-عا ارتۋى دالەل. ءوزارا ساۋدا-ساتتىق ءتۇراقتىى وسۋدە. وتكەن جىلى قازاقستاننىڭ تمد ەلدەرىمەن تاۋار اينالىمى 1،2%-عا ءوسىپ، $37،3 ملرد-قا جەتتى. بۇل كورسەتكىشتەر ەكونوميكالىق بايلانىستاردىڭ تۇراقتىلىعىن عانا ەمەس، سونىمەن قاتار ءبىزدىڭ ەكونوميكالارىمىز اراسىنداعى ءوزارا تولىقتىرۋدىڭ جوعارى دەڭگەيىن كورسەتەدى»، — دەپ اتاپ ءوتتى ولجاس بەكتەنوۆ. ىنتىماقتاستىقتى ودان ءارى نىعايتۋ ماقساتىندا قازاقستان پرەمەر-مينيسترى ەكونوميكانىڭ كەلەشەگى زور سالالارىندا ءبىرقاتار باستاما كوتەردى.
جيىندا ەلەكتروندى ساۋدا سالاسىنداعى ءوزارا ءىس-قيمىلعا نازار اۋدارىلدى. قازاقستاندا وتكەن جىلى e-commerce كولەمى $6،2 ملرد-تى قۇرادى. تمد-دا ەلەكتروندى ساۋدا الەۋەتىن تولىققاندى ىسكە اسىرۋ ءۇشىن ينفراقۇرىلىمدىق بازانى دامىتۋ، بيزنەستى قولداۋ، تۇتىنۋ قۇقىقتارىن قورعاۋ تەتىكتەرىن جەتىلدىرۋ جانە تاعى باسقا بويىنشا شارالار تۇرىندەگى كەشەندى ءتاسىلدىڭ قاجەتتىگى اتاپ ءوتىلدى. بۇل شەتەلدىك سەرىكتەستەرمەن ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىقتى نىعايتادى جانە بيزنەس ءۇشىن جاڭا مۇمكىندىكتەرگە جول اشادى.
كولىك-ترانزيتتىك ينفراقۇرىلىم سالاسىنداعى ىنتىماقتاستىق شەڭبەرىندە قازاقستان اۋماعىندا ىسكە اسىرىلاتىن اسا ماڭىزدى جوبالار اتاپ ءوتىلدى. بۇل 2027 جىلعا قاراي ءدالىزدىڭ وتكىزۋ قابىلەتىن ەكى ەسەگە ارتتىرۋعا، ترانسكاسپيي حالىقارالىق كولىك باعىتى نەگىزگى بۋىنى رەتىندە ترانسقازاقستاندىق تەمىرجول ءدالىزىن كەڭەيتۋگە، استانانى ەلىمىزدىڭ باتىس وڭىرلەرىمەن جانە حالىقارالىق باعىتتارمەن بايلانىستىراتىن «ورتالىق – باتىس» كۇرە جولىن سالۋعا باعىتتالعان «سولتۇستىك – وڭتۇستىك» شىعىس باعىتىن دامىتۋ جونىندەگى كەشەندى جول كارتاسى. اتالعان جوبالار قازاقستان پرەزيدەنتىنىڭ تمد-عا مۇشە مەملەكەتتەردىڭ اۋماعى ارقىلى وتەتىن كۇرە جولداردى ءوزارا ۇشتاستىرۋ تۇجىرىمداماسىن قالىپتاستىرۋ جونىندەگى باستاماسىن ىسكە اسىرۋدا ماڭىزدى ەلەمەنتتەر سانالادى.
ەلدەردىڭ باسەكەگە قابىلەتتىلىگىن انىقتايتىن ستراتەگيالىق سالا – اۋىر ماشينا جاساۋ. قازاقستاننىڭ تمد ەلدەرىنىڭ سەرىكتەستەرىمەن ىنتىماقتاستىعىن دامىتۋ كەلەشەگى اتاپ ءوتىلدى. جەڭىل ونەركاسىپ سالاسىندا كووپەراسيانى تەرەڭدەتۋ، بىرلەسكەن وندىرىستىك جوبالار مەن كلاستەرلەردى قولداۋ ماڭىزدى.
سيفرلىق سالاداعى وزىق شەشىمدەرمەن تاجىريبە الماسۋ بويىنشا ىنتىماقتاستىقتى نىعايتۋعا باسا نازار اۋدارىلۋدا. قازاقستاندا قۇرىلىپ جاتقان Alem AI حالىقارالىق جاساندى ينتەللەكت ورتالىعى دەنساۋلىق ساقتاۋ، ءبىلىم بەرۋ، مەملەكەتتىك باسقارۋ، ونەركاسىپ جانە تاعى باسقا سالالارعا جي ەنگىزۋدى جەدەلدەتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. مەملەكەتتەردىڭ ۋاكىلەتتى قۇرىلىمدارىنىڭ كيبەرقاۋىپسىزدىك جانە ترانسۇلتتىق سيپاتتاعى الاياقتىق ارەكەتتەرمەن كۇرەس سالاسىنداعى ءوزارا ءىس-قيمىلىن جانداندىرۋ قاجەتتىگى اتاپ ءوتىلدى.
وتىرىستا تمد باس حاتشىسى سەرگەي لەبەديەۆ، تاجىكستاننىڭ ونەركاسىپ جانە جاڭا تەحنولوگيالار ءمينيسترى شەرالي كابير، مەملەكەتارالىق اۆياسيا كوميتەتىنىڭ ءتوراعاسى ولەگ ستورچيەۆا، ەۋرازيالىق دامۋ بانكىنىڭ باسقارما ءتوراعاسى نيكولاي پودگۋزوۆ بايانداما جاسادى.
وتىرىس سوڭىندا تمد مەملەكەتتەرى اراسىنداعى اۋىر ماشينا جاساۋ سالالارىن دامىتۋداعى ىنتىماقتاستىق تۋرالى كەلىسىم؛ جەڭىل ونەركاسىپ سالاسىنداعى ىنتىماقتاستىقتى دامىتۋ تۇجىرىمداماسى؛ تمد ەلدەرىنىڭ اۋە قوزعالىسىن ۇيىمداستىرۋدىڭ ۇلتتىق جۇيەلەرىن ۇيلەستىرۋ تۇجىرىمداماسى، حالىقتىڭ دەنساۋلىعىن ساقتاۋ سالاسىنداعى ىنتىماقتاستىق تۇجىرىمداماسى سياقتى جانە باسقا دا ءبىرقاتار قۇجاتقا قول قويىلدى.
تاۋەلسىز مەملەكەتتەر دوستاستىعى ۇيىمىنا مۇشە ەلدەر ۇكىمەتتەرى باسشىلارى كەڭەسىنىڭ كەلەسى وتىرىسى 2025 جىلدىڭ قىركۇيەك ايىندا مينسكىدە وتەدى.
