Onyń pikirinshe, Reseıdi uıym qatarynan shyǵarý qajet, muny júzege asyrý múmkin bolmasa agresorǵa qarsy kúresip, beıbitshilik jolynda qan tógýge týra keledi, al eger buǵan da batyly barmasa endeshe, BUU-ny taratyp tynǵan jón.
Uıymnyń Qaýipsizdik keńesine kiretin músheleriniń aldynda sóz sóılegen Ýkraına prezıdenti BUU-nyń jumysyna kóńil tolmastyq bildirdi. Soǵys bastalǵaly eki aıdan astam ýaqyt ótse de uıymǵa múshe memleketter agresordy tejeı almaı otyr. Pýtınniń ses kórsetip, soǵysty toqtatýǵa qaýqarsyz.
«Qantógisti toqtatýǵa dármeni jetpese, mundaı qurylymnyń qanshalyqty qajeti bar? BUU janyndaǵy Qaýipsizdik keńesin reformalaıtyn kez keldi. Osy kúnge deıin únsizdik saqtap keldińizder. Únsizdik úıdeı báleden qutqarmaıdy! Qaýipsizdik keńesi bar ma, qaıda ózi? Álemdegi turaqtylyq pen tynyshtyqty saqtaýǵa kepildik berilgen qurylym Reseıdiń aldynda áljýazdyq tanytty», – deıdi Zelenskıı.
Onyń atap ótkenindeı, Qaýipsizdik keńesi Ýkraınada beıbitshilik ornatýǵa búkil kúsh-jigerin sarp etip, batyl qadamǵa barýy qajet.
Ýkraına prezıdenti keńes múshelerine kelesideı aqyl-keńes berdi.
Alǵashqysy, álem aldynda «agresor ári basqynshy memleket» atanǵan Reseıdi Qaýipsizdik keńesinen shyǵarý. Mundaı jaǵdaıda Kreml keńestiń sheshimderin buǵattaı alatyn pármeninen aıyrylyp, quzireti shekteledi.
Qaýipsizdik keńesi Reseıdiń «erkeligin» kótere berse, erteń kúlli órkenıetke qaýip tónedi.
Eger mundaı qadamǵa barýǵa batyly barmasa, endeshe BUU-ny taratyp tyný qajet, Kremlge sózi ótpeıtin, shalajansar uıym Ýkraınaǵa qol ushyn sozyp jarytpaıdy.
Zelenskıı Býcha qalasyndaǵy aıýandyqqa Reseıdi aıyptady. Ýkraınanyń shyǵysyndaǵy birqatar eldi-mekendi basyp alǵan okýpanttar jergilikti halyqty kúshtep Reseı terıtorıasyna kóshirip jatqanyn málimdedi.
«Býchadaǵy jantúrshiktirer kórinister Kreml qylmysynyń bergi jaǵy ǵana. Reseı armıasy basyp alǵan ózge de aımaqtaǵy ahýal budan da aýyr», – deıdi Zelenskıı.
Onyń pikirinshe, búgingi Reseı orta ǵasyrlardyń ólshemimen oılaıtyn el. Pýtın ýkraın halqynyń til-aýzyn baılap, aıtqanyna kónip, aıdaýyna júretin qulǵa aınaldyrǵysy keledi...», – dedi Ýkraına prezıdenti.
...
Dalanews BUU-da sóz sóılegen Zelenskııdiń baıandamasyn oqyrman nazaryna usynady.
«Býchada olar jasamaǵan qylmys qalǵan joq. Qalanyń kez-kelgen buryshynda agresordyń izi jatyr. Reseı armıasy úlkenge de, kishige de oq jaýdyrǵan, bir úıdiń adamdaryn bútindeı qyryp salǵan, izderin jasyryǵysy kelip, óltirgen adamdardy órtep jiberýge áreket qylǵan.
Kósheden ótip bara jatqan turǵyndardy shetinen ata bergen, olardyń úıine basyp kirip, ábden azaptaǵan. Turǵyndardyń úıin tankimen taptap, úıdegi qyz-kelinshekterdi balalardyń kózinshe zorlaǵan.
Olar óziniń sońynan qıraǵan, úıindisi ǵana qalǵan memleketti qaldyryp barady.
Agresordyń kesirinen bıyl azyq-túlik tapshylyǵy týyndaıdy, bul óz kezeginde Qara qurlyq pen Azıa turǵyndaryn ashtyqqa uryndyryp, munyń sońy saıası haosqa ulasady.
Álem Reseı armıasynyń Býchadaǵa aıýandyǵy men qaskóıligine kýá. Olar Ýkraınanyń ózge óńirlerinde budan zorǵy sumdyq áreketterge bardy, aldaǵy kúnderi buǵan da kózimiz jetedi.
Kreml muny moıyndamaıdy, qalaı jaýap qataryn siz ben biz jaqsy bilemiz. Donbasstyń ústinen ushyp bara jatqan jolaýshylar ushaǵyn qaǵyp túsirgende de qalaı «aqtalǵany» esterińizde bolar. Sırıadaǵy aıýandyǵyn da moıyndamaı ótti. Olar ózine shań jýytpaýdyń has sheberi.
Býchadaǵy qyrǵyndy kóre tura «munyń bári qoldan jasalǵan, jalǵan kadr» deýge arlanbady.
BUU-nyń basty maqsaty – beıbitshilikti saqtaý, soǵysty boldyrmaý. Uıym jarǵysynyń birinshi baby buzyldy. Osy baptyń buzylǵanyn kóre tura, bile tura Reseıdiń qylmystyq áreketine kóz juma qaraýda.
Búgingi Reseı basshylyǵy orta ǵasyrlardyń ólshemimen oılaıdy. Olardyń aqyl-esi bógde elge basyp kirý, onyń jerin tartyp alyp, halqyn qul qylý.
Pýtın ýkraındyqtardyń til-aýzyn baılap, aıtqanyna kóndirip, aıdaýyna júretin qulǵa aınaldyrǵysy keledi. Agresor armıasy eldi-mekenderdiń astań-kesteńin shyǵaryp, qarapaıym halyqtyń jıǵan-tergenin sypyryp-súıirip, qyz-kelinshekterdiń qulaǵyndaǵy syrǵasyna deıin julyp áketip, Reseıge jóneltip jatyr.
Mine, osyndaı ozbyr, astamshyl, qaraqshy sanadaǵy memleket Qaýipsizdik keńesinde veto qoıatyn mártebege ıe. Reseıdiń qylmysy álem deńgeıinde áshkere bolyp, basqynshy memleket uıym tarapynan tıisti jazasyn alýy kerek.
Eger qazirgi ahýal asqynyp, kúrdelene tússe, memleketter tek qarýdyń kúshine senetin bolady. Olar óz qaýipsizdigin áskerı tehnıka men qarý-jaraqtyń esebinen qamtamasyz etýge kóshedi. Mundaı jaǵdaıda BUU-ny japqannan ózge jol joq.
Qurmetti keńes músheleri, sizder BUU-ny jabýǵa daıynsyzdar ma? Eger mundaı qadamǵa barýǵa úzildi-kesildi qarsy bolsańyz, qazirden bastap iske kóshý qajet. Keńesti tolyq túrlendirip, Reseıdi veto qoıatyn quqyqtan aıyryńyzdar!
Bógde eldiń beıbit turǵyndaryna oq atýǵa buıryq bergender Núrnbergtegi sekildi trıbýnal aldynda jaýap beredi!
Ál-ázir BUU-nyń jumys júıesin jańartý kerekpiz. Óz tarapymnan, Kıevte osyǵan baılanysty májilis ótkizip, álemdik qaýipsizdik júıesin reformalaýdy talqylaýdy usynamyn. Halyqaralyq quqyq basqynshylarǵa tosqaýyl qoıatyn mańyzdy tirek, aıbarly kúshke aınalýy tıis.
Osy konferensıada memleketterdiń shekarasyna, terıtorıalyq tutastyǵyna tumsyq tyǵatyn agresorlardy aýyzdyqtaý týraly másele kóteremiz.
Qurmetti keńes músheleri, sizderdiń aldaryńyzda eki jol bar, ekeýi de sizderdiń erik-jigerlerińizge baılanysty.
Alǵashqysy, soǵystyń sebepkeri – Reseıdiń yqpalyn azaıtý. Máskeý óz agresıasymen baılanysty sheshimdi bloktap otyr. Kremldi veto qoıatyn quqyqtan aıyryp, basqynshylyq saıasatyn aıyptaý. Mine, sol kezde biz de, óz tarapymyzdan beıbitshilik ornatýǵa barymyzdy salatyn bolamyz.
Keıingisi – keńestiń mundaı qadamǵa barý dármeni jetpese, bizge, ýkraın halqyna jany ashymaı-aq qoısyn. Sózden iske kóshýge qaýqarsyz bolsańyzdar, bizden aýlaq júrińizder. Bizge soǵysyp ólgennen ózge jol joq! Otan úshin otqa túsemiz, túsip te jatyrmyz. Keıingi urpaqtyń aldynda júzimiz jaryq bolady».
Reseı bet baqtyrar emes...
Kreml Býchadaǵy qandy qyrǵynǵa qatysy baryn moıyndar emes.
Reseıdiń BUU-janyndaǵy turaqty ókili Vasılıı Nebenzá dál osy otyrysta Zelenskııdiń sózin teriske shyǵaryp, Býchadaǵy qyrǵynǵa Reseı áskeriniń qatysy joǵyn málimdedi. Onyń aıtýynsha, Reseıdi aıyptamas buryn, aldymen buǵan negiz bolarlyq bultartpas dálel usyný qajet.
«Reseı armıasy Býchany bosatqan kezde qala kósheleri tegis taza edi. Ólgen adamdardyń denesi tus-tusta shashylyp jatqan joq. Mundaǵy sáıkessizdikti keńes músheleri baıqamaýy múmkin emes», – dedi ol.
Reseıdiń tergeý komıteti Býchadaǵy qýǵyn-súrginge qatysty «jalǵan aqparat taratý jáne Reseı armıasyna kúıe jaǵý» baby boıynsha qylmystyq is qozǵapty.
Qorǵanys mınıstrligi Reseı armıasynyń buǵan qatysy bary týraly aqparatty «feık» dep atap, «bul ýkraın ultshyldarynyń qolymen jasalǵan qylmys» dep málimdep úlgerdi.
Ázirlegen Dýman BYQAI
