Túmenbaıdyń topshylaýynsha Toqaevtyń tusyndaǵy Qazaqstannyń qaryshtap damyp, qatarynan oza qoıýy ekitalaı. Áıtse de, áriptesimiz dál qazirgi kezeńde Toqaevtyń ózin de, onyń konstıtýsıalyq ózgerister jónindegi bastamasyn da qoldaýǵa ázir.
Nelikten?
"Eń bastysy - men Nazarbaev dáýiriniń endigári qaıtalanǵanyn qalamaımyn. Onyń klandyq, ury-qarylyq júıesiniń birjola ydyraǵanyn kórgim keledi.
Sondyqtan da keıde Toqaevtyń jan-jaǵyna tym kóp jaltaqtaıtyny meni de ashýlandyrady. Biraq dál qazir bárimizge bir aqıqatty anyq sezinip, sanamyzben qabyldaý kerek. Qansha jan-tánimizben qalasaq ta, qansha jerden Toqaevtan talap etsek te, 30 jyl boıǵy toqyraýdy bastan keshken qoǵamdy áp-sátte ózgertý múmkin emes. Onyń sebebi kóp.
Biraq basty sebebi - qoǵam sanasynyń ábden ýlanǵany. Júıe kináli, júıe ońbaǵan deımiz. Al júıe degen ne? Ol siz ben biz. Qalasaq ta, qalamasaq ta, bárimiz de sol júıeniń tetigimiz.
Búginde memlekettik qyzmet el ıgiligi úshin jumys isteý múmkindigi emes, mansap quralyna, tabystyń kózine aınaldy.
Kóbisiniń onda barǵandaǵy maqsaty bireý ǵana - memleketten jep qalý, qazynadan jymqyrý, ondaı dárejege jetpese de, tym quryǵanda jurttan maıda-shúıdalap para alatyn múmkindikke ıe bolý. Peıil men pıǵyl buzylǵan mem. qyzmetkerde", – deıdi jýrnalıs.
Túmenbaıdyń aıtýynsha Nazarbaev tusynda eldiń júıkesi ábden juqarǵan. Jurt bılik túgili, bir-birine senýden qalǵan.
Kúmánshildik, kúnshildik, arazdyq, urys-keris, aıǵaı-shý, baıbalam salý kúndelikti normaǵa aınalǵan...
"Baıansyz tirshilik, turaqsyzdyq, bolashaqqa senimsizdik sebep boldy osynyń bárine. Meniń ishimdi ýdaı ashytatyny, Nazarbaev klanynyń urlaǵan dúnıe múlki emes. Dúnıe-múlik pen materıaldyq ıgilikterdi adamnyń qoly jasaıtyny ras bolsa, ol baılyqtyń orny, erte me, kesh pe, tolar.
Meni kúıdiretini -
bul aramza júıeniń dúıim jurtty, búkil qazaqty psıhologıalyq turǵydan syndyryp ketkeni.
Keleshekke degen senimin taptap, janshyp tastaǵany. Senimsizdik pen sharasyzdyq, beısharalyq pen nemquraılylyq kúıge moıynsyndyryp ketkeni yzalandyrady.
Nazarbaev dáýiriniń basty qaldyrǵan kesapatty murasy mine, osy. Ol aıypty óler shaqta ıntervú berip te, eshbir týysqanyńdy qurbandyqqa shalýmen de aqtap almassyń.
Uzyn sózdiń qysqasy, men qazirgi tańda eńsesi ezilgen eldiń rýhyn túzeýge baǵyttalǵan kez kelgen bastamany qoldaýǵa ázirmin. Al ol ózgerister, ne deseńizder de, bar. Tek soqyr ǵana ony kórmeıdi. Erteńgi Ata-zańǵa engizilgeli otyrǵan ózgerister de sol baǵyttaǵy sharalar.
Jańa Konstıtýsıada bolashaqtaǵy qaýipterdiń bári tegis eskerildi deýge kelmes árıne. Ondaı kepildikti Toqaevtyń ózi de bere almaıtyny anyq. Biraq, bul nazarbaev dáýirine, belgisizdik pen maqsatsyzdyq dáýirine birjola núkte qoıatyn alǵashqy qadam. Sondyqtan da maǵan bul ózgerister qajet", – deıdi Muhtar Túmenbaı.
Avtordyń ruqsatymen jarıalandy
