Jańa ǵana Berlınde ótken konsertten oraldym. Eshkim oılamaǵan jerden keshke Angela Merkel hanym keldi (Germanıa kansleri ǵoı).
Keldi de, otyrdy. Zal lyq toly, aýzy-murnynan shyǵady.
Konsert bastalýǵa shamamen 10 mınýt qalǵan bolar. Mine, osy sátte Zaýer men Merkel kirip keldi. Tórge shyqqan joq, el qusaqty sál shetkerirek ornalasqan orynǵa jaıǵasty. Merkelmen kórshi otyrǵan bir ájeı, kanslerge qarady da, sasyp qalǵan bolýy kerek: «Keshirińiz, siz fraý Merkelsiz be?» – dep surady.
Ol sál jymıdy da: «Sálden soń roıáldiń oınaıtynyna qanshalyqty senimdi bolsańyz, meniń Merkel ekenime de sonshalyqty senýge bolady", - dedi.
Ájeı kúlip jiberdi. «Keshirińiz, sizge únemi qoıatyn qısynsyz suraqtardy qaıtalap, mazańyzdy almaıyn».
Al biz bárin estip otyrmyz. Baqytymyzǵa qaraı biz de Merkelge jaqyn ornalasqan edik.
Konsert bastaldy. Aıaqtaldy. Shymyldyq jabylǵannan keıin álgi ájeı taǵy da suraq qoıdy.
– Qalaı, sizge unady ma, Merkel hanym?
– Siz mundaı án keshterine menen qaraǵanda jıi keletin sıaqtysyz. Sondyqtan muny aldymen sizden suraý kerek sıaqty. Óz basym bul salanyń mamany emespin. Biraq, tyńdaýshy retinde konsert kóńilimnen shyqty.
Ájeımen az-kem áńgimelesken kansler qosh aıtysty. Aıtpaqshy, kanslerdiń janynda qaýǵadaı saqaly bar, túri nemiske tipten kelmeıtin bireý otyrdy. İshteı «Aýǵanstannan kelgen bolar» dep boljadym. Ol ún qatqan joq. Biraq, konserttiń basynan-aıaǵyna deıin Merkelden kóz almady.
Foıege shyqqan sátte birneshe adam kanslermen sýretke túskisi keldi. Tústi. Árqaısysy kezegin kútti.
Budan keıin kansler syrtqa shyqty. Syrtta ony túsi de, terezeleri de qara eki BMV kóligi kútip tur eken. Baqsam, nómirleri de qarapaıym, tipti elshiliktiń de nómiri emes. Merkel joldasy ekeýi bulardyń bireýine otyryp ketip qaldy. Olar ornynan jyljyǵan sátte joldyń arǵy jaǵynda polısıa kóligi (Opel-Astra) de arttarynan júrdi.
«Mıgalkasyn» qosqan da joq. Ún-túnsiz ketti. Kórip turdyq, kanslerdiń «korteji» kelesi baǵdarshamda qyzylǵa toqtady. Jasyl janǵannan keıin ári qaraı júrip ketti. Typ-tynysh. Álgi kóliktiń ishinde Germanıa kansleri ketip barady dep oılamaısyń da...
Iá, tańǵalarlyq túk joq. Munyń aty – qarapaıymdylyq. Tańǵalatynym, ol áli kúnge deıin qalaı tiri júr? Joq, ras.
Bul kisi bútin bir eldiń basshysy. Jańa konsertte otyrǵanda bireý kelip atyp, baýyzdap, tipti bolmasa tistep alsa qaıter edi? Janynda, ne konsert zalynda, ne dálizde birde-bir oqqaǵar joq. Kansler keldi eken dep alashapqyn bolǵan adamdy kórmedim.
Aıtpaqshy, aıtýdy umytyp baramyn. Qyzyq boldy. Konserttiń bel ortasynda Merkeldiń telefony shyldyrlady. Telefondy sómkesinen shyǵaryp alǵany sol edi, kúıeýi tartyp aldy. Qaltasyna sala saldy da, ashýly túrimen áıeliniń qulaǵyna áldene dep sybyrlady...
Sonymen, Merkel qalaı tiri júr? Munyń úsh sebebi bar, bizdińshe.
Birinshiden, kez kelgen terakt aldyn ala josparlanady. Merkeldiń álgi konsertke keletinin aınalasynan basqa eshkim bilgen joq. Bul – qaýipti seıiltetin sebep.
Ekinshi, keıbir prezıdentter, naqtyraq aıtqanda dıktatorlarǵa qaraǵanda Merkel qarapaıym kıinedi, eldiń nazaryn ózine aýdartpaýǵa tyrysady.
Úshinshiden, ol ádil, demokratıalyq jolmen saılanǵan saıasatker. Demek, aldy da, arty da taza. Al mundaı basshylardyń kez kelgen avtorıtarly kósemmen salystyrǵanda dushpany az, tipten joq. Sondyqtan da ol óz halqynan qoryqpaıdy. Saıyp kelgende, álgi konsertte Merkeldi kóre sala «tıranıaǵa toqtaý salamyn» deıtin adam da atymen bolmaıdy.
Ol jýrnalıserdiń saýalyna árdaıym ashyq, shyn jaýap beredi. Ony kórgende keıbireýler «bul múmkindikti paıdalanyp qaı sheneýnikten qandaı jábir kórgenimizdi aıtyp qalaıyq» dep asyqpaıdy.
Merkelge kez kelgen dıktator qyzyǵa ári qyzǵana qaraıdy. Olar árdaıym qaptaǵan oqqaǵardyń ortasynda, qabyrǵasyn kók tiregen qamaldyń ishinde turady. Dıktatorlar óz halqynan qorqady. Óz halqyna senbeıdi. Munyń birneshe sebebi bar. Ony ózińiz de jaqsy bilesiz...
Aýdarǵan Dýman BYQAI
