Biryńǵaı jıyntyq tólemdi kimder jáne qalaı tóleıdi?
2019 jyldyń qańtar aıynan bastap elimizde jańa tólem júıesi – biryńǵaı jıyntyq tólem júıesi (BJT) engizildi. Ol tórt túrli tólemdi – jeke tabys salyǵyn, zeınetaqy qoryna, medısınalyq saqtandyrý qoryna jáne áleýmettik saqtandyrý qoryna jasalatyn jarnalardy biriktiredi. Biryńǵaı jıyntyq tólem júıesi qaramaǵyna jumysker almaı, tabys tabý maqsatynda jeke tulǵalarǵa qyzmet kórsetetin azamattarǵa arnalǵan.
Biryńǵaı jıyntyq tólemdi qolma-qol aqshalaı nemese bankter men jekelegen bank qyzmetin kórsetetin uıymdar arqyly tóleıdi. Ol Memlekettik korporasıanyń banktik esep-shotyna tólenedi. Eger qarajat biryńǵaı jıyntyq tólem kólemine sáıkes kelmese, atalǵan uıymdar BJT qabyldamaıdy. BJT mólsheri: respýblıkalyq mańyzy bar qalalar úshin - 1 AEK (aılyq eseptik kórsetkish); basqa eldi mekender (aýdan, aýyl, t.b.) úshin - 0,5 AEK.
Biryńǵaı jıyntyq tólemdi tóleýshiler óz betinshe tóleı alady nemese olardyń paıdasy úshin úshinshi tulǵa tóleıdi. Biryńǵaı jıyntyq tólem tólegen kezde, tólem jasaǵan aıy, jyly kórsetilýi tıis.
Bankter men jekelegen bank qyzmetterin kórsetetin uıymdarǵa túsken biryńǵaı jıyntyq tólemder MT-102 elektrondy tólem tapsyrmasy boıynsha Memlekettik korporasıaǵa aýdarylady. MT-102 tólem tapsyrmasynyń formatyna biryńǵaı jıyntyq tólem tóleıtin tulǵanyń jeke sáıkestendirilgen nómiri; tegi, aty, jóni; týǵan kúni, aıy, jyly; tólemniń kólemi enedi. Memlekettik korporasıa qarajat túsken kúnnen bastap úsh operasıalyq kún ishinde BJT somasyn tıisti salalarǵa úlestirip, aýdarady:
10% - jeke tabys salyǵy;
20% - áleýmettik aýdarymdar;
30% - zeınetaqy jarnasy;
40% - medısınalyq saqtandyrý jarnasy.
Iaǵnı, osy tólem júıesimen jarna tóleý arqyly elordalyq ózin-ózi jumyspen qamtýshylar da mindetti áleýmettik medısınalyq saqtandyrý júıesine qatysýǵa múmkindik alady. Osylaısha azamattar ýaqyty men qarjysyn únemdep ǵana qoımaı, bolashaqta jeke basyna qajetti tólemderden qol úzbeıdi.
Bıylǵy jyly medısınalyq saqtandyrý jarnasynyń mólsheri qandaı bolmaq?
2019 jyly elordalyq jumys berýshiler óz qarajaty esebinen jumysker úshin onyń tabysynyń 1,5% mólsherinde jarna aýdarady.
Tólem boıynsha shekteý de bar ekenin eskerý kerek: eger azamat eń tómengi jalaqy kórsetkishiniń 10 ese mólsherinen joǵary somada jalaqy alatyn bolsa, tek 10 eń tómengi jalaqy kórsetkishinen ǵana jarna tólenedi.
2020 jyldan jumys berýshiler men basqa da azamattar qansha tóleıdi?
Astana qalasyndaǵy jumys berýshiler óz jumyskerleri úshin jarna aýdarýdy jalǵastyra beredi. 2020 jyldan bastap olar óz qarajaty esebinen jumysker úshin onyń tabysynyń 2% mólsherinde jáne jumysker qarajaty esebinen onyń tabysynyń 1% mólsherinde jarna aýdarady.
Jeke kásipkerler ózi úshin tıisti qarjylyq jyldaǵy eń tómengi jalaqy 1,4 ese mólsherinen 5% jarna tóleıdi.
Al memleket 2020 jyldan bastap halyqtyń 13 sanaty úshin jarna aýdarady. Olar: balalar, zeınetkerler, onyń ishinde Uly Otan soǵysynyń qatysýshylary men múgedekteri, kóp balaly analar, jumys istemeıtin júkti áıelder, bala kútimine baılanysty demalystaǵy analar, múgedekter jáne múgedek balalarǵa kútim jasaıtyn adamdar, tirkelgen jumyssyzdar, jumys istemeıtin oralmandar, stýdentter, ınternat tárbıelenýshileri, tergeý ızolátorlaryndaǵylar men túrmede jazasyn óteýshiler.
Medısınalyq saqtandyrý qoryna óz betimen jarna aýdaratyndar, ıaǵnı resmı túrde esh jerde tirkelmegender, 2020 jyldan bastap aı saıyn eń tómengi jalaqy kórsetkishiniń 5% mólsherinde jarna tóleıdi.
Esterińizge salamyz, mindetti áleýmettik medısınalyq saqtandyrý jarnalary, ıaǵnı jınaqtalǵan qarjy Ulttyq bankte saqtalady. Áleýmettik medısınalyq saqtandyrý qory Ulttyq bankpen senimgerlik basqarý týraly kelisimshart jasasqan. 2020 jyldan bastap bul qarajat Mindetti áleýmettik medısınalyq saqtandyrý paketi sheńberindegi qyzmetter aqysyn tóleýge jumsalady.
Jarna aýdarý: Astana qalasy ekinshi orynda
Medısınalyq saqtandyrý qoryna jarna aýdarýda elordalyq jumys berýshiler de belsendilik tanytyp keledi.
Júıe iske qosylǵan 2017 jyldyń 1 shildesi men 2019 jyldyń 1 aqpany aralyǵynda Astana qalasy boıynsha jınaqtalǵan jarnanyń jalpy somasy 17, 67 mlrd teńgeni qurady.
Onyń 16,38 mlrd teńgesi (shamamen 92,7%) jumys berýshilerdiń aýdarymdary bolsa, qalǵan 1,29 mlrd teńge (7.3 %) – jeke kásipkerler men azamattyq-quqyqtyq kelisimshart negizinde eńbek etetin tulǵalarǵa tıesili.
Jalpy, aımaqtyq turǵydan alǵanda, Astana (12,58%) medısınalyq saqtandyrý jarnalary - aýdarymdary boıynsha Almaty qalasynan (21,04%) keıin ekinshi orynda, úshinshi orynda - Qaraǵandy oblysy (8,23%).
Siz bilesiz be?
Mindetti áleýmettik medısınalyq saqtandyrý jarnalary, ıaǵnı jınaqtalǵan qarjy Ulttyq bankte saqtalady. Áleýmettik medısınalyq saqtandyrý qory Ulttyq bankpen senimgerlik basqarý týraly kelisimshart jasasqan. Bolashaqta bul qarajat Mindetti áleýmettik medısınalyq saqtandyrý paketi sheńberindegi qyzmetter aqysyn tóleýge jumsalady.
