Eltańbany kórsetýden qınalsa ol bizdiń bilim salasynyń tyrnaqshanyń ishindegi jetistigi dep bilýimiz kerek. Qazir bizdiń ýnıversıtetterdiń mısıasyn qarap kórińizshi? Bárinde «básekege qabiletti bolý», «úzdik ataný» degen sekildi jattandy jaýap alasyz. Qaı jaǵynan úzdik, qandaı báseke onda sharýa joq.

Men ózim eki óńirde JOO basqardym. Mysaly, Aqtóbedegi ýnıversıtetti basqarǵanda biz negizgi mısıa retinde Abaıdyń tolyq adam ilimin negizge aldyq. Stýdent ýnıversıtet qabyrǵasynan bilim men qatar ilimdi alyp shyǵýy qajet. Olardyń ýaqytyn urlap, túrshi is-sharalarǵa salyp, qolbala qylmaı, jan-jaqty bilimmen qarýlanyp shyǵýyna jumys istegen jón.

Mektepterde de sol naýqanshylyq. Bitpeıtin jınalys. Jaqynda qanshama mektep dırektoryn jelpildetip Astanaǵa shaqyryp, jıyn jasady. Sol qajet pe? Bilim salasy aqsap jatqan kezde, oqýlyq sapasy syn kótermeıtin kezde jıyn-sharanyń ne qajeti bar? Mınıstrlikterdiń basqa sharýasy joq pa? Onyń ornyna mektepterde júıeli negizde bilim beretin baǵdarlama jasaýymsyz kerek edi.  

Biz ulttyq tárbıe men halyqtyq ınstıtýttardy joǵaltyp aldyq. Dúbara urpaq kóbeıdi. Qazir mektep baǵdarlamasynda Alash qozǵalysyn, tulǵalaryn oqytady. Biraq keshe ǵana mektepten shyqqan bala búgin olardy umytady. Mine bizdegi bilim júıesiniń álsizdigi. Ondaı jaǵdaıda rámizderdi tanymady dep kimge kiná qoıamyz? Bitpeıtin bir reformalar. Ol reformaǵa halyqtyń daıyndyǵy bar ma, eshkim sanasyp jatqan joq. Osynyń bárin kórgen aqyldy jigitter men qyzdar shetelge ketip jatyr.

Baıqap qarasańyz, jer máselesi, ulttyq, memlekettik dúnıege kelgende ózge ulttardyń daýsyn estimeısiz. Olardyń bul memleketke túk jany ashymaıtyndaı. Memlekettilik, eldik, patrıotızm máselesinde tek jergilikti ult qana shyryldap júrgendeı. Naǵyz kúresetin, oılanatyn másele osy. Máseleniń sheshimin túbegeıli túrde qarastyrmasaq, nemquraıly, dúbara qoǵam ókilderiniń sany kóbeı bermek.

Baýyrjan Erdembek – fılologıa ǵylymdarynyń doktory