Bul neni bildiredi? Bul belarýstardyń 90 jyldarǵa qaıtyp oralǵanynyń belgisi, basqa eshteńe emes. Aleksandr Lýkashenko bılik qurǵaly dollardyń «mysyn» basqysy kelip júr, biraq bul joly ol anyq utylǵanyn moıyndaýy kerek.
Halyqqa kúnkóris qajet. Kúnkórý úshin tabys kerek. Lýkashenko muny bilmeıdi emes, biledi. Biraq, halyqtyń as-aýqat ishetini Prezıdenttiń esine tek saılaý kezinde túsedi. Onyń ıdeologıasy osyndaı.
2001 jylǵy saılaýda Lýkashenko halyqtyń jalaqasyna 100 dollar qosty. 2006 jyly – 250, al 2010 jyly baqandaı 500 dollar qosqan. Negizi jaman emes. Biraq, bul baqaı esep bolatyn. Onyń halyqtyń jalaqysyna qosqan ústemesi túkke turmaıdy negizi. Onyń atyn, taǵyn, bıligin madaqtaıtyn memlekettik aqparat quraldaryna bóldiretin qarjynyń mólsherin bilseńiz, shalqańyzdan túser edińiz.
Mysalǵa, qazir daǵdarys. Soǵan qaramaı memlekettiń sózin sóıleıtin aqparat quraldaryna bólinetin aqsha azaıǵan joq.
Búgingi jaǵdaıǵa belarýster de kóndigip alǵan. Kónýge májbúr bolǵan...Nege? Qalaı deısiz be?
Bılikke kelgennen keıin Lýkashenko halyqtyń aýzyn ashtyrmaı tastady. Alańǵa shyqqysy keletinderdiń qolyna kisen saldy. Búkil kásipodaqtardy qolyna qaratty. Opozısıany bir buryshqa turǵyzyp qoıdy, bala sıaqty...
Ózińniń saıası nemese ekonomıkalyq quqyńdy qorǵaý – bul elde óte qaýipti. Ómirińmen qosh aıtysýyń múmkin. Sodan shyǵar, belarýsterdiń kóndikkeni. Amalsyzdyqtan.
Reseıge sanksıa salynyp, óziniń eń negizgi odaqtasy ekonomıkalyq qýatynan aıyrylǵaly beri Belarýssıadan da kúı ketti. Shyndyǵynda, eldegi shaǵyn kásipkerler áreń otyr. Olar bir kezdegi sıaqty alańǵa shyǵyp, osy ýaqytqa deıin oıynda búkkendi bıliktiń betine «bylsh» etkizip aıtqysy keledi. Biraq, qorqady. Aıttyq qoı, bulaı jasaǵan adam basyn báıgege tigedi. Ol búgin bar, erteń joq...
Lýkashenko halyqty temirdeı tártippen ustasa, nátıje shyǵaryna senimdi. Biraq, ol eldi qazirgi daǵdarystan qalaı alyp shyǵý kerektigin bilmeıdi. Sebebi, ol ómir boıy Reseıden alǵan sýbsıdıamen kún kórip keldi. «Belarýstiń damý joly» degen áńgime shylǵaı ótirik, kóz aldaý bolatyn.
Lýkashenko Batystyń qundylyqtaryn túsinbeıdi. Anyǵy, túsingisi kelmeıdi. Nege? Eldiń saıasaty men ekonomıkasyn Batys nemese AQSH-tyń úlgisinde qursa, bul onyń ózi qurǵan júıeni «jerlegeni», bylaısha aıtqanda bılikti óz qolynan bergeni bolar edi...
Bir nárseni bile júrińizder. Baqytty bolashaq bolmaıdy. Áli biraz qınalamyz. Tipti, irgedegi Polshanyń deńgeıine jetý úshin biz áli biraz kedergiden ótý kerekpiz. Bıliktiń ózi qurǵan kedergiden.
«Baýyrlastar ıntegrasıasy». Bylshyl sóz. «Reseımen renjispesek, munaı men gazyna qaryq bolamyz» dep oılady Lýkashenko.
Reseıdiń qoltyǵyna kirgennen ne uttyq? 1996 jyly Máskeý Belarýstyń gazǵa tóleı almaı qalǵan 1 mlrd dollaryn keshirdi. Jaı jibere salǵan joq. Munyń ornyna Belarýs eki áskerı obektisin 25 jylǵa jalǵa berýge májbúr boldy. Kórdińiz be, qalaı?!
Esimizde, sol joly Lýkashenko erekshe qýanǵan. Qaryzdy tólemeı-aq, ońaı qutyldyq dep oılaǵan ol.
Biraq, biraz ýaqyttan keıin el taǵy qaryzǵa kirdi. Lýkashenko ony da qaıtara almaıdy. Al Máskeý burynǵy ádiske salmaq.
Eldiń sózine qaraǵanda, Kreml Bobrýıskidegi áskerı bazany jalǵa almaq eken...Budan keıin Batys bizden tipti alystaıdy.
Lýkashenko belarýs qubyrjelisin «Gazpromǵa» sata saldy. Esesine, gaz arzan bolady dep oılady. Qazirgi kúni gaz onsyzda arzan. Eń qyzyǵy, Máskeý «minez» tanytyp otyr. Óziniń eń jaqyn odaqtasyna «kógildir otyndy» tym qurymaǵanda 10 paıyz jeńildikpen satqysy joq.
Máskeýdiń ózi sanksıadan sansyrap qaldy. Bılik budan buryn: «Odaqtasymyz Belarýs AES-iniń qurylysyn qarjylandyrady» dep daýryqqan-tuǵyn. Bul jobanyń quny 10 mlrd dollar. Bılik bul aqshany nesıege alady. Syrttan. Biraq, ony qalaı qaıtarmaq?
Qysqasy, jaǵdaı aýyrlamasa, jeńildemeıdi. «Baýyrlas ıntegrasıadan» túk shyqqan joq. Al Lýkashenko «biz durys baǵyttamyz» deıdi. Bizdiń baǵytymyz bar ma ózi?
Aleksandr Klaskovskıı
