Talǵat ÁBDİJAPPAROV, qoǵam qaıratkeri
Júıeniń dál ortasynda Kórtyshqandardyń (álde ádepki tilmen «krysalardyń» degenimiz durys pa? ) patshalary otyrady. Ózgeler úshin olar Qudaı, biraq Shertkish úshin olar ánsheıin saıqymazaqtar. Ázirge. Budan keıingi kezektegi «kórtyshqandar» – qarjylyq-óndiristik toptardyń músheleri jáne ekinshi eshelonnyń sheneýnikteri. Patshalaryna qaraǵanda kórtyshqandar sottalady, jazaǵa da tartylady.
Mundaı «kórtyshqandar» kemeni ońtaıly sát týsa tastap qashýǵa ázir. «Kórtyshqandar» búkil qarjyny astyna basyp otyr. Olar ózderi jáne ózderiniń patshalary úshin tonaıdy, jeıdi. Olar úlken qyzmetterde otyr. Qandaı deısiz be? memlekettik organdarda, ulttyq kompanıalarda...
Olar aqsha úshin talasady, qarjyny ózim baqylasam deıdi, ózgeshe oılaıtyndardy jek kóredi. «Kónbegenderdi kóndiredi. Baǵynbaǵandardy qurtady. Olar kim? Árıne, aqparat quraldary, ıntellıgensıa, qoǵam qaıratkerleri, mesenattar.
«Olar bári bizdiń tártipke baǵynýy tıis jáne ómirdiń ózi solaı josparlanǵan» dep oılaıdy «kórtyshqandar». Bizdiń de solaı oılaıtynymyzǵa senimdi. Qysqasy, olar biz úshin jáne bizdiń atymyzdan sheshim qabyldaıdy.
«Kórtyshqandardyń» patshalary da, ózderi de 999 paıyzǵa arsyz. Olardyń bolmysy sondaı. Olar úshin eshqandaı ulttyq múdde, memlekettik múdde joq. Tek óz múddeleri ǵana bar. Olar eldiń aldynda bir-birimen arazdaspaıdy, astyrtyn jáne eń jaýyz ádispen kúresedi.
Aq tyshqandar bar. Zertteýge, tájirıbege arnalǵan. Olar urlamaıdy. Oılaǵany –memleket jáne qara halyq. Olar túsiniksiz ólimmen óledi. Biraq olar da belgili bir dárejede qapteser-tyshqandar. Olardy iri tyshqannyń deńgeıine jetkenshe bordaqylaıdy. Bylaısha aıtqanda, olardan paıda bar. Sebebi, urlamaıdy jáne tájirıbe jasaýǵa kerek.
Budan keıingi deńgeı – qolbala-tyshqandar. Baryp kel, shaýyp kelmen aınalysatyn «melkıı» sheneýnikter. Olardyń bıligi mardymsyz, shekteýli. Biraq, olar da urlaıdy. Olar da túptiń-túbinde «kórtyshqanǵa» aınalsam dep armandaıdy. Biraq, olardyń mundaı tyshqanǵa aınalýy sırek, olar ómir boıy sol deńgeıde qalmaq.
Al ózge adamdar jaı jándikter, taraqandar. Olardyń eshkimge keregi joq. Keıde olar shkaftyń astynan syǵalaıdy, keı kezderi jaryqqa shyǵady, biraq mundaıda olardy gazet pen nemese tápishkemen «tars» etkizip myjyp óltiredi. Taraqandar ózderiniń baýyrlarymen birge qarańǵyda, qapasta ómir súredi. Al jaryqqa shyqsa, tym-tyraqaı qashady. Olardy talaı ýlaǵan. Biraq, jany siri ózderiniń.
Olar tyshqandardy jek kóredi, kórtyshqandardan qorqady jáne ádiletti, adal Kórtyshqandar patshasy týraly ańyzǵa (mıfke) senedi. Olar úshin biz bárimiz – taraqanbyz. Biraq, bizde ártúrlimiz. Aramyzda taraqandar, qumyrsqalar, aralar, sona, shybyn-shirkeı, jyndy kóbelek, shegirtke, qońyzdar bar. Al Shertkishtiń kim ekenin bilesizder me? Odan buryn siz ózińizdi kim dep sezinesiz?
