Ol qazaq balalary úshin zaıyrly mektepter ashýdy armandady. 1860 jyly oblystyq basqarma oǵan Torǵaı qalasynda qazaq balalary úshin bastaýysh mektep ashýdy tapsyrdy. Ózi sol mektepte orys tiliniń muǵalimi etip taǵaıyndaldy. Aǵartýshylyq ıdeıalary jigerlendirgen ol aýyl-aýyldy aralap, jergilikti halyqqa bilim alýdyń mańyzy men qajettiligin túsindirýge kúsh saldy. Ondaı mektepter ashý úshin qarjy-qarajat jınaýdy qolǵa aldy. Ondaı aqshanyń alǵashqy úlesin Y. Altynsarınniń ózi qosty.
Osydan bastap onyń aǵartýshylyq jáne pedagogıkalyq qyzmeti bastaldy. 1864 jyly qazaq balalaryna arnalǵan ınternaty bar mektep saltanatty túrde ashyldy. Úgit jumystarynyń nátıjesinde oqýǵa 16 bala jazyldy. Keıinirek bul mektepterdegi oqýshylardyń sany arta bastady. Halyq aǵartýshysy júrgizgen úgit jumystary nátıjeli boldy. Bul rette ol bylaı dep qýana jazdy: «Ash qasqyrdyń qoıǵa umtylǵany sıaqty, men balalardy oqytýǵa qyzý kiristim jáne meni óte qanaǵattandyratyny — bul balalar áldeqandaı ýsh aıdys ishinde oqýdy, tipti jazýdy úırenip aldy».
1879 jyly Y. Altynsarın Torǵaı oblysy mektepteriniń ınspektory bolyp taǵaıyndaldy. Onyń eńbeginiń arqasynda bilim berý salasy qazaq dalasynda keń oryn aldy. Atap aıtqanda, oblystyń barlyq ýezik qalalarynda ýchılısheler ashý qolǵa alyndy. Ol osy maqsatpen Torǵaı oblysynyń qazaq aýyldaryn túgel aralap shyqty. Halyqtan qajetti qarjy jınastyrdy. Sonyń nátıjesinde Yrǵyz, Nıkolaev, Torǵaı jáne Elek ýezerinde eki synyptyq orys-qazaq ýchılıshelerin ashty.
Olardy muǵalimdermen jáne oqýshylarmen tolyq qamtamasyz etti. Ol mektepterdiń jabdyqtalýyna, olardyń janynda shaǵyn kitaphanalar uıymdastyrýǵa erekshe kúshti mán berdi. Qazaqstanda qyz balalarǵa bilim berýdiń bastalýy da Y. Altynsarınniń esimimen baılanysty. Asa kórnekti halyq aǵartýshysynyń basshylyǵymen qyz balalarǵa arnalǵan birneshe mektep ashyldy. Ol mektepterdiń janynda ınternaty boldy. 1886 jyly mektep-ınternattarda 211 qyz bala oqydy. Y. Altynsarın mektepti halyq aǵartý isiniń mańyzdy býyny sanady.
