ول قازاق بالالارى ءۇشىن زايىرلى مەكتەپتەر اشۋدى ارماندادى. 1860 جىلى وبلىستىق باسقارما وعان تورعاي قالاسىندا قازاق بالالارى ءۇشىن باستاۋىش مەكتەپ اشۋدى تاپسىردى. ءوزى سول مەكتەپتە ورىس ءتىلىنىڭ ءمۇعالىمى ەتىپ تاعايىندالدى. اعارتۋشىلىق يدەيالارى جىگەرلەندىرگەن ول اۋىل-اۋىلدى ارالاپ، جەرگىلىكتى حالىققا ءبىلىم الۋدىڭ ماڭىزى مەن قاجەتتىلىگىن تۇسىندىرۋگە كۇش سالدى. ونداي مەكتەپتەر اشۋ ءۇشىن قارجى-قاراجات جيناۋدى قولعا الدى. ونداي اقشانىڭ العاشقى ۇلەسىن ى. ءالتىنساريننىڭ ءوزى قوستى.
وسىدان باستاپ ونىڭ اعارتۋشىلىق جانە پەداگوگيكالىق قىزمەتى باستالدى. 1864 جىلى قازاق بالالارىنا ارنالعان ينتەرناتى بار مەكتەپ سالتاناتتى تۇردە اشىلدى. ۇگىت جۇمىستارىنىڭ ناتيجەسىندە وقۋعا 16 بالا جازىلدى. كەيىنىرەك بۇل مەكتەپتەردەگى وقۋشىلاردىڭ سانى ارتا باستادى. حالىق اعارتۋشىسى جۇرگىزگەن ۇگىت جۇمىستارى ناتيجەلى بولدى. بۇل رەتتە ول بىلاي دەپ قۋانا جازدى: «اش قاسقىردىڭ قويعا ۇمتىلعانى سياقتى، مەن بالالاردى وقىتۋعا قىزۋ كىرىستىم جانە مەنى وتە قاناعاتتاندىراتىنى — بۇل بالالار الدەقانداي ۋش ايدىس ىشىندە وقۋدى، ءتىپتى جازۋدى ۇيرەنىپ الدى».
1879 جىلى ى. التىنسارين تورعاي وبلىسى مەكتەپتەرىنىڭ ينسپەكتورى بولىپ تاعايىندالدى. ونىڭ ەڭبەگىنىڭ ارقاسىندا ءبىلىم بەرۋ سالاسى قازاق دالاسىندا كەڭ ورىن الدى. اتاپ ايتقاندا، وبلىستىڭ بارلىق ۋەزدىك قالالارىندا ۋچيليششەلەر اشۋ قولعا الىندى. ول وسى ماقساتپەن تورعاي وبلىسىنىڭ قازاق اۋىلدارىن تۇگەل ارالاپ شىقتى. حالىقتان قاجەتتى قارجى جيناستىردى. سونىڭ ناتيجەسىندە ىرعىز، نيكولايەۆ، تورعاي جانە ەلەك ۋەزدەرىندە ەكى سىنىپتىق ورىس-قازاق ۋچيليششەلەرىن اشتى.
ولاردى مۇعالىمدەرمەن جانە وقۋشىلارمەن تولىق قامتاماسىز ەتتى. ول مەكتەپتەردىڭ جابدىقتالۋىنا، ولاردىڭ جانىندا شاعىن كىتاپحانالار ۇيىمداستىرۋعا ەرەكشە كۇشتى ءمان بەردى. قازاقستاندا قىز بالالارعا ءبىلىم بەرۋدىڭ باستالۋى دا ى. ءالتىنساريننىڭ ەسىمىمەن بايلانىستى. اسا كورنەكتى حالىق اعارتۋشىسىنىڭ باسشىلىعىمەن قىز بالالارعا ارنالعان بىرنەشە مەكتەپ اشىلدى. ول مەكتەپتەردىڭ جانىندا ينتەرناتى بولدى. 1886 جىلى مەكتەپ-ينتەرناتتاردا 211 قىز بالا وقىدى. ى. التىنسارين مەكتەپتى حالىق اعارتۋ ءىسىنىڭ ماڭىزدى بۋىنى سانادى.
