2025 jylǵy 28 qazandaǵy №629 Qazaqstan Respýblıkasy Qarjy mınıstriniń buıryǵymen shot-faktýra jazý jáne onyń nysanyn bekitý týraly erejeler qabyldandy, dep habarlaıdy Dalanews.kz Uchet.kz-ke silteme jasap.
Negizgi ereje
Bul qujat Salyq kodeksiniń 207-babynyń 2-tarmaǵyn iske asyrý maqsatynda ázirlengen. Buıryq 2026 jylǵy 1 qańtardan bastap kúshine enedi.
Jańartylǵan erejelerdiń basty maqsaty – elektrondy shot-faktýralardyń aqparattyq júıesinde (AJ ESHF) qoldanystaǵy fýnksıonaldy bekitý. Bul júıe taýarlardyń aınalymyn, olardyń esepke alynýyn jáne saqtalýyn qamtamasyz etedi, sondaı-aq ulttyq qadaǵalaý júıesin qalyptastyrý jónindegi halyqaralyq mindettemelerdi oryndaýǵa baǵyttalǵan.
Sonymen qatar jańa tártip:
taýar, jumys, qyzmet satýǵa jáne sheteldik tulǵalardan satyp alýǵa qatysty operasıalardyń ashyqtyǵyn arttyrady;
qujat aınalymyn jeńildetedi;
óńdeý men saqtaý shyǵyndaryn azaıtady;
QQS (qosylǵan qun salyǵy) men korporatıvtik tabys salyǵyn esepke alý rásimderin jeńildetedi.
AJ ESHF qatysýshylarynyń mártebeleri
Elektrondy shot-faktýralar aqparattyq júıesinde (AJ ESHF) tirkelgen qatysýshylarǵa kelesi mártebeler beriledi:
jeke tulǵa;
jeke kásipker nemese jeke praktıkamen aınalysatyn tulǵa;
zańdy tulǵa (nemese onyń qurylymdyq bólimshesi).
Zańdy tulǵanyń (nemese bólimsheniń) tirkelýi tek sol uıymnyń basshysy arqyly júzege asyrylady. Ol quryltaıshylardyń sheshimimen nemese uıymnyń ishki buıryǵymen taǵaıyndalady.
Jeke tulǵa retinde tirkelgen qatysýshy ESHF jazbaıdy, eger ol uıymnyń nemese kásipkerdiń ýákiletti ókili ne qyzmetkeri bolmasa.
Tirkeý bıometrıalyq sáıkestendirý jáne elektrondyq sıfrlyq qoltańba (ESQ) arqyly jasalady.
ESHF rásimdeý operasıalary
AJ ESHF júıesinde tómendegideı negizgi operasıalar júrgiziledi:
ESHF jazý (nysanyn toltyrý);
ESHF rastaý (ESQ jáne bıometrıa arqyly);
ESHF jiberý (tekserýge jáne tirkeýge);
ESHF óńdeý jáne tirkeý (qateler bolmaǵan jaǵdaıda biregeı nómir beriledi);
ESHF alý jáne qaraý (júk alýshy tarapynan);
ESHF berý jáne qaıtaryp alý (qajet bolǵan jaǵdaıda);
ESHF ımporttaý jáne eksporttaý (basqa esep júıelerimen ıntegrasıa).
ESHF-tyń múmkin mártebeleri
ESHF mynadaı mártebelerge ıe bolýy múmkin:
«Bıometrıalyq sáıkestendirýdi kútip tur»
«Bıometrıa ýaqtyly ótpegen»
«Joıylǵan» nemese «Qate»
«Jetkizilgen» jáne «Qaralmaǵan»
«Qaıtarylǵan» nemese «Annýlırlengen»
«Qaralǵan jáne rastalǵan»
«Bloktalǵan» (memlekettik qoldaý sharalary sheńberinde).
ESHF qurylymy
ESHF kelesi bólimderden turady:
jalpy bólim;
jetkizýshi men alýshynyń derekteri;
bank derektemeleri;
memlekettik mekeme týraly málimetter;
shart (kelisimshart);
júk jóneltýshi jáne júk alýshy týraly aqparat;
taýarlar men qyzmetter týraly málimetter;
birlesken qyzmetke qatysýshylar týraly aqparat;
senim bildirilgen tulǵalardyń derekteri;
qosymsha málimetter men ESQ týraly aqparat.
ESHF-ty rastaý jáne bıometrıalyq sáıkestendirý
ESHF zańdy tulǵanyń, jeke kásipkerdiń nemese ýákiletti tulǵanyń ESQ-men bekitiledi.
AJ ESHF júıesi qoltańbanyń jaramdylyǵyn jáne ıesiniń derekterin tekseredi.
Eger salyq tóleýshi táýekel aımaǵyna ense, onda ESHF qosymsha bıometrıalyq derektermen rastalýy tıis. Bul rásim Salyq kodeksiniń 209 jáne 492-baptaryna sáıkes júzege asyrylady.
Bıometrıalyq sáıkestendirý táýligine bir ret júrgiziledi. Eger rásim sátti ótse, júıe ESHF-qa tirkeý nómirin beredi.
Bıometrıadan ótpegen jaǵdaıda ESHF jazý múmkin emes.
Bıometrıalyq sáıkestendirýden mindetti túrde úsh ret ótý qarastyrylǵan. Osy mejeden keıin júıe paıdalanýshyǵa bıometrıasyz ESHF rásimdeýge múmkindik beredi.
