Álemdik naryqtaǵy dollardyń qazirgi ahýaly kóptegen eldiń, onyń ishinde Qazaqstannyń valútalyq dınamıkasyna eleýli yqpalyn tıgizýde. Ekonomıs Beknur Qısyqovtyń paıymdaýynsha, qazir Qazaqstanda evronyń kúsheıýine, eń aldymen, dollardyń jahandyq deńgeıdegi álsireýi men eýroaımaqtyń ekonomıkalyq ahýalynyń jaqsarýy sebep bolyp otyr. Al dollar baǵamy sanaly túrde tómenge "súıretilýde". Buǵan osyndaı strategıalyq sheshim qabyldaǵan Tramp múddeli kórinedi, dep habarlaıdy Dalanews.kz.
Dollardyń jahandyq sahnadaǵy álsizdigi AQSH-tyń qazirgi ákimshiligi júrgizip jatqan proteksıonıstik jáne avtarkıalyq saıasatpen tyǵyz baılanysty. Qısyqovtyń pikirinshe, prezıdent Tramptyń kedendik baj salyǵyn kóterýi, ekonomıkalyq oqshaýlanýy – AQSH-tyń eksporttyq áleýetin arttyrýǵa, saýda balansyn túzetýge baǵyttalǵan qadam. Ákimshilik dollardyń búgingi qunyn asyra baǵalanǵan dep sanap, ony "ádil" deńgeıge túsirýge múddeli. Sol sebepti dollardyń álsizdenýi kezdeısoqtyq emes, ol sanaly túrde jasalyp jatqan strategıalyq sheshim.
"Osy tusta evronyń kúsheıýi zańdy qubylys. Ásirese, Germanıa ekonomıkasy eýroaımaqty alǵa súırep, naqty ekonomıkalyq ósim kórsetip jatqanda. Al AQSH bolsa, kóbinese teorıalyq deńgeıde áreket etip, naqty nátıjelerden góri strategıalyq maqsattardy kózdep otyr. Bul eki taraptyń ekonomıkalyq saıasaty arasyndaǵy aıyrmashylyq dollardyń bolashaqta odan ári álsireýin tanytady", - deıdi maman Digital Business-ke bergen suqbatynda.
Ekonomıs AQSH-tyń syrtqy qaryzy máselesine de toqtalyp ótti. AQSH oblıgasıalaryna ınvestısıa salý arqyly Japonıa, Saýd Arabıasy sıaqty elder úlken paıda taýyp otyr. İs júzinde bul – Amerıka óz esebinen basqa elderdiń tabysyn arttyryp otyr degen sóz. Tramptyń da kózdep otyrǵany – dál osy jaǵdaıdy ózgertý. Alaıda ekonomısiń pikirinshe, Tramptyń ádisteri birshama qarama-qaıshylyqqa toly. Onyń saıasaty XX ǵasyr basyndaǵy proteksıonıstik áreketterdi eske túsiredi, al sol kezeńdegi osy tektes sheshimder AQSH-ty Uly kúızeliske alyp kelgen edi. Dese de, qazirgi ákimshilik bul jolmen saýda balansyn qalpyna keltirýge tyrysýda.
"Qazaqstandaǵy dollar men teńgeniń araqatynasyna kelsek, mundaǵy jaǵdaıdy tolyǵymen Ulttyq bank rettep otyr. Qazirgi ýaqytta salyq tólemderi kezeńinde dollarlyq tabysty teńgege aınaldyrý mindeti bar, bul - óz kezeginde teńgeni turaqtandyrýǵa baǵyttalǵan qadam. Alaıda bul tusta kópshiliktiń nazarynan tys qalyp jatqan bir faktor bar – ol evronyń qymbattaýy. Qazirdiń ózinde evro baǵamy 605 teńgege jetti, al bir apta buryn ǵana ol 580 teńge bolatyn. Bul – evronyń nyǵaıý trendiniń áli de jalǵasatynyn ańǵartady", - deıdi ekonomıs.
Qısyqov bul úrdisten jaǵymdy jaqty da baıqaǵan: ol halyqtyń ekonomıkaǵa degen qyzyǵýshylyǵynyń artýyn atap kórsetedi. Ásirese, Tramptyń saıasatynan keıin turǵyndar arasynda ekonomıkalyq saýattylyq deńgeıi kóterildi. Búginde dollar ınvestısıa úshin senimdi aktıv retinde burynǵydaı qarastyrylmaıdy. Investorlar evro, Shveısarıa franki men Brıtan fýnty sıaqty valútalarǵa bet bura bastady.
"Aldaǵy kezeńde evro ınvestısıa úshin odan ári tartymdy bola bermek. Kóptegen ınvestor úshin evro qazirdiń ózinde "qaýipsiz aılaqqa" aınalǵan. Buǵan altynnyń tapshylyǵy da yqpal etýde. Sebebi naryqtaǵy altyn baǵasy turaqty túrde ósýde, biraq bankterde altyn quımalarynyń tapshylyǵy baıqalýda. Sondyqtan ınvestorlar qarjysyn saqtaıtyn balama retinde evroǵa basymdyq berýde", - deıdi ol.
Qorytyndylaı kele, ekonomıs Beknur Qısyqov aldaǵy ýaqytta da dollardyń tolyq quldyramaıtynyn, biraq aqyryndap álsirep, evronyń ósimi jalǵasatynyn aıtady. Bul úrdis eýroaımaqtyń ekonomıkalyq jáne saıası bedeliniń artýyna tikeleı baılanysty bolmaq.
