الەمدىك نارىقتاعى دوللاردىڭ قازىرگى احۋالى كوپتەگەن ەلدىڭ، ونىڭ ىشىندە قازاقستاننىڭ ۆاليۋتالىق ديناميكاسىنا ەلەۋلى ىقپالىن تيگىزۋدە. ەكونوميست بەكنۇر قيسىقوۆتىڭ پايىمداۋىنشا، ءقازىر قازاقستاندا ەۆرونىڭ كۇشەيۋىنە، ەڭ الدىمەن، دوللاردىڭ جاھاندىق دەڭگەيدەگى السىرەۋى مەن ەۋروايماقتىڭ ەكونوميكالىق احۋالىنىڭ جاقسارۋى سەبەپ بولىپ وتىر. ال دوللار باعامى سانالى تۇردە تومەنگە "سۇيرەتىلۋدە". بۇعان وسىنداي ستراتەگيالىق شەشىم قابىلداعان ترامپ مۇددەلى كورىنەدى، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
دوللاردىڭ جاھاندىق ساحناداعى السىزدىگى اقش-تىڭ قازىرگى اكىمشىلىگى جۇرگىزىپ جاتقان پروتەكسيونيستىك جانە اۆتاركيالىق ساياساتپەن تىعىز بايلانىستى. قيسىقوۆتىڭ پىكىرىنشە، پرەزيدەنت ترامپتىڭ كەدەندىك باج سالىعىن كوتەرۋى، ەكونوميكالىق وقشاۋلانۋى – اقش-تىڭ ەكسپورتتىق الەۋەتىن ارتتىرۋعا، ساۋدا بالانسىن تۇزەتۋگە باعىتتالعان قادام. اكىمشىلىك دوللاردىڭ بۇگىنگى قۇنىن اسىرا باعالانعان دەپ ساناپ، ونى "ءادىل" دەڭگەيگە تۇسىرۋگە مۇددەلى. سول سەبەپتى دوللاردىڭ السىزدەنۋى كەزدەيسوقتىق ەمەس، ول سانالى تۇردە جاسالىپ جاتقان ستراتەگيالىق شەشىم.
"وسى تۇستا ەۆرونىڭ كۇشەيۋى زاڭدى قۇبىلىس. اسىرەسە، گەرمانيا ەكونوميكاسى ەۋروايماقتى العا سۇيرەپ، ناقتى ەكونوميكالىق ءوسىم كورسەتىپ جاتقاندا. ال اقش بولسا، كوبىنەسە تەوريالىق دەڭگەيدە ارەكەت ەتىپ، ناقتى ناتيجەلەردەن گورى ستراتەگيالىق ماقساتتاردى كوزدەپ وتىر. بۇل ەكى تاراپتىڭ ەكونوميكالىق ساياساتى اراسىنداعى ايىرماشىلىق دوللاردىڭ بولاشاقتا ودان ءارى السىرەۋىن تانىتادى"، - دەيدى مامان Digital Business-كە بەرگەن سۇقباتىندا.
ەكونوميست اقش-تىڭ سىرتقى قارىزى ماسەلەسىنە دە توقتالىپ ءوتتى. اقش وبليگاسيالارىنا ينۆەستيسيا سالۋ ارقىلى جاپونيا، ساۋد ارابياسى سياقتى ەلدەر ۇلكەن پايدا تاۋىپ وتىر. ءىس جۇزىندە بۇل – امەريكا ءوز ەسەبىنەن باسقا ەلدەردىڭ تابىسىن ارتتىرىپ وتىر دەگەن ءسوز. ترامپتىڭ دا كوزدەپ وتىرعانى – ءدال وسى جاعدايدى وزگەرتۋ. الايدا ەكونوميستىڭ پىكىرىنشە، ترامپتىڭ ادىستەرى ءبىرشاما قاراما-قايشىلىققا تولى. ونىڭ ساياساتى XX عاسىر باسىنداعى پروتەكسيونيستىك ارەكەتتەردى ەسكە تۇسىرەدى، ال سول كەزەڭدەگى وسى تەكتەس شەشىمدەر اقش-تى ۇلى كۇيزەلىسكە الىپ كەلگەن ەدى. دەسە دە، قازىرگى اكىمشىلىك بۇل جولمەن ساۋدا بالانسىن قالپىنا كەلتىرۋگە تىرىسۋدا.
"قازاقستانداعى دوللار مەن تەڭگەنىڭ اراقاتىناسىنا كەلسەك، مۇنداعى جاعدايدى تولىعىمەن ۇلتتىق بانك رەتتەپ وتىر. قازىرگى ۋاقىتتا سالىق تولەمدەرى كەزەڭىندە دوللارلىق تابىستى تەڭگەگە اينالدىرۋ مىندەتى بار، بۇل - ءوز كەزەگىندە تەڭگەنى تۇراقتاندىرۋعا باعىتتالعان قادام. الايدا بۇل تۇستا كوپشىلىكتىڭ نازارىنان تىس قالىپ جاتقان ءبىر فاكتور بار – ول ەۆرونىڭ قىمباتتاۋى. ءقازىردىڭ وزىندە ەۆرو باعامى 605 تەڭگەگە جەتتى، ال ءبىر اپتا بۇرىن عانا ول 580 تەڭگە بولاتىن. بۇل – ەۆرونىڭ نىعايۋ ترەندىنىڭ ءالى دە جالعاساتىنىن اڭعارتادى"، - دەيدى ەكونوميست.
قيسىقوۆ بۇل ۇردىستەن جاعىمدى جاقتى دا بايقاعان: ول حالىقتىڭ ەكونوميكاعا دەگەن قىزىعۋشىلىعىنىڭ ارتۋىن اتاپ كورسەتەدى. اسىرەسە، ترامپتىڭ ساياساتىنان كەيىن تۇرعىندار اراسىندا ەكونوميكالىق ساۋاتتىلىق دەڭگەيى كوتەرىلدى. بۇگىندە دوللار ينۆەستيسيا ءۇشىن سەنىمدى اكتيۆ رەتىندە بۇرىنعىداي قاراستىرىلمايدى. ينۆەستورلار ەۆرو، شۆەيساريا فرانكى مەن بريتان فۋنتى سياقتى ۆاليۋتالارعا بەت بۇرا باستادى.
"الداعى كەزەڭدە ەۆرو ينۆەستيسيا ءۇشىن ودان ءارى تارتىمدى بولا بەرمەك. كوپتەگەن ينۆەستور ءۇشىن ەۆرو ءقازىردىڭ وزىندە "ءقاۋىپسىز ايلاققا" اينالعان. بۇعان التىننىڭ تاپشىلىعى دا ىقپال ەتۋدە. سەبەبى نارىقتاعى التىن باعاسى تۇراقتى تۇردە وسۋدە، ءبىراق بانكتەردە التىن قۇيمالارىنىڭ تاپشىلىعى بايقالۋدا. سوندىقتان ينۆەستورلار قارجىسىن ساقتايتىن بالاما رەتىندە ەۆروعا باسىمدىق بەرۋدە"، - دەيدى ول.
قورىتىندىلاي كەلە، ەكونوميست بەكنۇر قيسىقوۆ الداعى ۋاقىتتا دا دوللاردىڭ تولىق قۇلدىرامايتىنىن، ءبىراق اقىرىنداپ السىرەپ، ەۆرونىڭ ءوسىمى جالعاساتىنىن ايتادى. بۇل ءۇردىس ەۋروايماقتىڭ ەكونوميكالىق جانە ساياسي بەدەلىنىڭ ارتۋىنا تىكەلەي بايلانىستى بولماق.
