Eldegi qumar oıyn bıznesin baqylaýǵa arnalǵan Biryńǵaı esepke alý júıesi (BEAJ) kapıtaldy jasyryn jylystatý ádisi emes pe? Keshe QR Parlamenti Májilisiniń depýtaty Baqytjan Bazarbektiń Facebook-taǵy jazbasy birshama jaıttyń mánin asha bildi dep jazady DALA INSIDE.
«Búgin komıtet otyrysynda úshinshi másele retinde «Ákimshilik quqyqbuzýshylyqtar týraly» zań jobasyn talqyladyq. Sol zań jobasyna belgisiz bireýler BEAJ ben qumar oıyn bıznesine qatysty túzetýler engizip jibergen», dep jazdy Bazarbek, artynan joıylyp ketken postynda.
«Ákimshilik quqyqbuzýshylyqtar týraly» kádimgi tehnıkalyq zań jobasyn talqylaý barysynda úshinshi suraq BEAJ jáne qumar oıyn bıznesine qatysty túzetýlerge qatysty bolǵan. Búkil ındýstrıanyń qarjylyq qurylymyn ózgertýi múmkin mańyzdy túzetý bylaısha aıtqanda «tyǵylyp», salalyq emes komıtet arqyly ótip jatqany depýtat Bazarbekke unamady. Onyń tańdanysy kóp uzamaı ashýǵa ulasty. Onyń aıtýynsha, memlekettik baqylaý quraly bolýy tıis BEAJ is júzinde sheteldik benefısıarlary bar kompanıaǵa arnalǵan deldal qurylymǵa aınalǵan. Depýtattyń málimetinshe, júıeden túsetin tabystyń 80%-y shetelge, onyń ishinde Reseıge ketedi.
Bazarbek áshkerelegen negizgi fıgýrant - NomaPay kompanıasy. Depýtattyń aıtýynsha, BEAJ-dyń naqty benefısıary memlekettik kásiporyn emes, dál osy reseılik operator. Ol keltirgen derekter qoǵamdy dúr silkindirdi. Oıyn ındýstrıasynyń jalpy aınalymy 3,9 trıllıon teńgege jetýi múmkin. Onyń ishinde Qazaqstanda tek 20% (780 mlrd teńge) ǵana qalady, al 3,12 trıllıon teńge jyl saıyn NomaPay-ǵa ketedi.
«Reseı eshteńe istemeıdi, reseılik kompanıalar eshteńe istemeıdi. Olar tek NomaPay platformasyn qurdy. Sol arqyly júzdegen mıllıardty soryp alady», - deıdi depýtat.
Onyń aıtýynsha, bul Memleket basshysynyń tapsyrmasyna tikeleı qaıshy. Prezıdent qumar oıyn naryǵyn retteý arqyly aqshanyń elde qalýyn talap etken. Al qazir, Bazarbektiń pikirinshe, sheneýikter el múddesin sheteldik kapıtalǵa aıyrbastaıtyn shema quryp otyr.
Osyǵan qatysty Týrızm jáne sport mınıstrligine qarasty oıyn bıznesi men lotereıany retteý komıtetiniń tóraǵasy Ádilet Turǵanbaevtyń sol otyrystaǵy túsindirmesi máseleni jeńildetýdiń ornyna odan saıyn qıyndatty. Ol býkmekerlerdiń zańdy aınalymy jylyna shamamen 1,3 trıllıon teńge ekenin aıtqan. Turǵanbaev NomaPay-dy «qazaqstandyq kompanıa» dep atady, onyń ónimin jergilikti naryqqa beıimdedik dep sendirdi. Ol muny «halyqaralyq qalypty tájirıbe» dedi jáne úsh jyldan keıin júıe tolyqtaı Qazaqstannyń baqylaýyna ótedi dep ýáde etti.
Alaıda Bazarbekti bul dálelder qanaǵattandyrmady. Onyń málimetinshe, NomaPay-dyń artynda Reseıdegi oıyn bıznesiniń 70%-yn ustap otyrǵan olıgarhtar tur. Kópshilikti shoshytqan taǵy bir detal bar. BEAJ ben NomaPay arasyndaǵy kelisimsharttyń «DSP» (qyzmettik paıdalaný úshin) grıfimen belgilenýi. Iaǵnı bul kelisim halyqtan, qoǵamnan jasyrylyp otyr.
Bul másele shyn máninde áldeqaıda qaýipti shemany jasyryp turǵan sıaqty. Sebebi, memlekettik baqylaýdan tys iri jeke qarjylyq monopolıa qurylaıyn dep jatyr. Mysaly, Oıyn bıznesi men lotereıany retteý komıtetiniń túzetýleri zańnan BEAJ komısıasynyń mólsherin Básekelestikti qorǵaý agenttigimen mindetti kelisý normasyn alyp tastamaq. Bul monopolıske tarıfterdi óz qalaýynsha, tipti shekten tys joǵary qoıýǵa múmkindik beredi. Ekinshiden, BEAJ operatoryna bank operasıalaryn jasaý, elektrondy ámıandar júrgizý, elektrondy aqsha emısıalaý ruqsat etilmek. Bul Ulttyq Bank baqylaýyna baǵynbaıtyn kóleńkeli qarjy ınstıtýtyn qalyptastyrý qaýpin týǵyzady.
Osylaısha, «sıfrlandyrý» men «baqylaý» degen ádemi urandardy paıdalanyp, qoǵam men halyqqa kórsetpeı elden orasan kapıtaldy syrtqa shyǵaratyn shemalardyń astyrtyn tyqpalanyp jatqandyǵy baıqalady.
