Elimizdegi Abaı atyndaǵy eń úlken dańǵyldyń bastaýynda, Abaıdyń eń úlken eńseli eskertkishiniń tý syrtynda turǵan Respýblıka saraıynda Abaı esimin ardaqtaǵan, uly tulǵanyń rýhyna baǵyshtalǵan mýzykalyq-poetıkalyq kesh keremet ótti!
Keshti tamashalaǵan kórermen Abaıdyń ult rýhanıaty, qazaq mádenıetindegi orny týraly oıǵa oralyp, Abaı álemine saparlady. Árbir tynysynan Abaıǵa degen qurmet pen saǵynysh sezilgen keshtiń ereksheligi dep mynalardy aıtar edim:
Birinshiden, keıbir keshterdegideı munda saqal japsyrǵan, shapan kıgen psevdo Abaı shyǵyp, tarǵyl daýyspen ótirik kúńirengen joq. Iaǵnı, áldebir akter Abaıdy oınamady.
Kesh barysynda 5 Abaı, dálireginde Abaıdyń mahabbaty men ǵadaýatyn 5 akter oqydy. Óte sátti shyqqan kórinis osy boldy dep oılaımyn. Abaıdyń ekidaı sezimin, ishki rýhanı shıryǵysyn beınelegen osy bir mızansenany damytyp, úlken qoıylymǵa aınaldyrsa da bolady-aý degen oı túıdik.
Ekinshiden, sahnadaǵy alyp aınaly proektorlar bir sátte juldyzǵa aınalady. Jerde juldyz, kókte juldyz...
Osy sátte Abaıdyń qashyq ekenin, qol jetpeıtin qashyqtyqta ekenin ańǵarǵandaı boldyq... Geraǵań Belger aıtpaqshy: «Abaıǵa jete almaıtyndyǵymyzdy» sezindik... Árbir mýzykalyq nomerlerge, qoıylymdarǵa arnalyp jasalǵan beınekontter sahnanyń shyraıyn kirgizip, keshtiń áserligin arttyrdy.
Úshinshiden, jalpy, kesh Abaıdyń mahabbaty men ǵadaýatyna qurylǵan. Osy sátke hor deklamasıasy óte jaqsy berilgen dep esepteımiz.
Tórtinshiden, keshtiń kúlmınasıasy – Abaı rýhynyń beınesindeı boıjetken shyqqanda júrek dir etti. Abaıdyń shyryldaǵan rýhy sıaqty... Qanshama qasiretten keıin jarq ete qaldy. «Sen esirke, tynysh uıyqtat, baq sózime...»
Besinshiden, kesh barysyndaǵy ánder basqasha oryndaldy. İlgeridegi, kúrkirep, barqyrap aıtylatyn saǵynyshtan, qushtarlyqtan jurdaı, tipti, drammatýrgıasy tutastaı buzylǵan, qýatsyz qalyptalyp, ársiz aıtylyp kelgen «Kózimniń qarasy» óziniń o bastaǵy móp-móldir qalpynda qaıta shyrqaldy.
Aldaǵy ýaqytta ánshiler osy úlgini ustansa dep oılaımyn. «Án túzeldi, eı, ánshi, sen de túzel!» degim keledi. «Kózimniń qarasy» – dástúrli oryndaý men aýtetıkalyq jurtqa belgili oryndaýda úılesim tapty.
Altynshydan, keshtiń taǵy bir jańalyǵy – «Segiz aıaq» dástúrli ánshilerdiń oryndaýynda sımfonıalyq orkestrmen berildi.
Jetinshiden, Roza Rymbaeva men Azamat Satybaldy keshti áserli, ádemi júrgizdi.
Uly aqynnyń sezim men saǵynysh, maıdaqońyr muń men «tuman ishinen sebezgilegen sáýledeı» úmit órgen osy bir ádemi kesh – aldynda kórgen kóp arzannan qalǵan kóńilimizdi bir kóterdi.
Abaı bolmysyn, Abaı tabıǵatynyń ár túrli qyrlaryn tanytqan bul keshti búkil Qazaqstannyń oblys ortalyqtarynda, tipti, qazaq dıasporalary jıi qonystanǵan Túrkıa, Fransıa, Iran, Reseı, Ózbekstan, Monǵolıa sıaqty memleketterde qoısa da artyq bolmas edi dep oılaımyn.
Osy keshtiń arnaıy marshrýttyq kartasyn jasap, «Abaıdan Amanat» atty ekskýrsıalyq-geografıalyq derekti beınefılm de túsirýge bolatyn edi.
Abaıdyń parasat jolyn, Abaı amanattaǵan asyl qaǵıdalardy kórermen kóńiline jetkizýge tyrysqan kesh - «Jer máńgi! El máńgi! Abaı máńgi!» - dep aıaqtaldy! Ylaıym solaı bolǵaı!
Ǵalymjan ÓTELBAI
