2019 jyly 19 naýryzda Nursultan Nazarbaev respýblıkalyq telearnalardyń tikeleı efırinde xalyqqa mańyzdy joldaý jasap, merziminen buryn Qazaqstan Prezıdentiniń ókilettigin toqtatatyny týraly habarlaǵan bolatyn. Osylaısha, basshylyq Parlament Senatynyń tóraǵasy Qasym-Jomart Toqaevqa ótedi. Búginde onyń memleket basshysy bolyp saılanǵanyna 5 jylǵa taıap qaldy. Al 2022 jyly 20 qarashada ótken saılaý nátıjesinde ol 81 paıyzdan artyq daýys jınap, jeńiske jetedi. Nátıjesinde Qasym-Jomart Toqaevtyń Prezıdent laýazymyndaǵy jańa 7 jyldyq ókileti bastalady.
Endeshe Qazaqstannyń ekinshi prezıdenti 5 jylda ne tyndyrdy? Elde ne ózgerdi? Bul týraly Dalanews.kz agenttigi saıasattanýshy Dos Kóshimniń pikirin surady. Ol memleket basshylarynyń áreketine saıası baǵasyn berdi.
Saıasattanýshynyń pikirinshe, Toqaev bılikte tóbe kórsetkeli aıtarlyqtaı saıası ózgeris oryn almaǵan. Tipti qazirgi tańda "Jańa Qazaqstannyń" aýyly alys ekenin alǵa tartady.
"Óz basym eshqandaı ózgeshelik kórip jatqanym joq. Tek bir nárse ózgere me degen úmit bar. Kez kelgen jańa prezıdent kelgende mindetti túrde úmit bolady. Biraq 5 jyl ishinde saıası ne áleýmettik-ekonomıkalyq baǵytta erekshelik bolmady. Sondyqtan áli Jańa Qazaqstanǵa ótkenimiz joq", - deıdi Dos Kóshim.
Aıtýynsha, Toqaevtyń ustanymy Nazarbaev júıesimen etene jaqyn. Sondyqtan memleket basshysy Tuńǵysh prezıdenttiń jolyn jalǵaý maqsatynda jumysyn jalǵastyra bermek.
"Toqaev Nazarbaevtyń ornyn basty jáne basamyn dep aıtty. Sol Nazarbaev jumysynyń sabaqtastyǵy degen sózdi óte jıi qaıtalady. Sabaqtastyq degenimiz sonyń jolyn jalǵastyrýshy degen sóz. 2019 jyly saılaýǵa túskende saılaý aldy baǵdarlamasynda alǵa qoıǵan maqsatynyń ishinde "Nazarbaev modeli" degen sózdi aıtty. Iaǵnı, osy joldy jalǵastyratynyn jetkizdi. Sondyqtan óziniń aldyǵa qoıǵan maqsat-múddesin júzege asyryp jatyr dep oılaımyn. Negizgi maqsaty – sol júıeni saqtap qalý. Sol bıliktiń túrin, ákimshildik-ámirshildik júıeni saqtap qalý baǵytyndaǵy jumysty jalǵastyryp jatyr", - deıdi ol.
Saıasattanýshy "Eski Qazaqstanǵa" qarsy ustanymdar jıi aıtylǵanymen, is júzinde ony ózgertetin naqty qadamdardyń aqsap turǵanyn basa aıtty.
"Iá, Toqaevtyń aıtqan sózderiniń bári jaqsy. Quryltaıda ıakı Halyqqa joldaý jasasyn naqty ári dóp basyp belgili bir problemalardy kórsete biledi. Biraq onyń júzege asyp jatqany shamaly, tipti joq dep aıtýǵa bolady. Onyń sebebin men áli bilmeımin. Bireýler qalyptasyp qalǵan bılik onyń aıtqanyn júzege asyrǵysy kelmeıdi deıdi. Alaıda meniń oıymsha, Toqaevtyń ózi de asa ózgertýge qulyqty emes dep oılaımyn", - deıdi Dos Kóshim.
Osy tusta ol Toqaevtyń dáýirinde "Jańa Qazaqstan" ornamaıtynyn jetkizdi. Aıtýynsha, elimiz "urandar" kezeńine aıaq basty.
"Toqaevtyń kezinde "Jańa Qazaqstan" ornamaıdy. Iá, endi ol uran ǵoı. "Ádiletti Qazaqstan", "Tyńdaıtyn Úkimet", "Jańa Qazaqstan" degen bul urandyq deńgeıdegi ıdeologıalyq shtamp. Mundaı sózderdi Keńes Úkimeti kezinde de, basqa elderde de qoldanylyp keldi. Biraq meniń oıymsha, "Jańa Qazaqstan" degenimiz ne? Onyń qandaı sharttary bar? Qandaı ózgeris bolǵanda "Jańa Qazaqstan" ornaıdy dep aıta alamyz? degen suraqtardy Toqaevqa eshkim qoıyp otyrǵan joq. Demek ary qaraı eshqandaı saıası órbý bolmaıdy. Iaǵnı, osy ákimshildik-ámirshildik júıe áli de jalǵasady. Sebebi jańa top kelgen joq. Jańa baǵyttaǵy saıası kúsh joq jáne ony kóre almaı otyrmyz. Bári burynǵy bıliktegi adamdar. Biriniń ornyn biri aýystyrdy. Úkimet aýysty, partıalar boldy degen sózder ǵana. Biraq olardyń bári sol burynǵy adamdar. Burynǵy partıalar. Tek attaryn aýystyrady. Bireýi "Nur Otan", bireýi "Amanat" bolady. "Respýblıka" degen partıa quryldy. Olar ne istep jatyr – bul týrady eshkim bilmeıdi. Qysqasy, biz urandar kezeńine ótken sıaqtymyz. Al saıası qadam qaı ýaqytta jasalady? Saıası baǵyt qandaı da bir saıası kúsh kelgende jasalady. Ondaı saıası kúsh qazir joq. Opozısıa múldem joq. Ony ózderińizde kórip otyrǵan shyǵarsyzdar. Opozısıalyq baǵyttaǵy toptar da joq. Iá, oppozıasıalyq jeke adamdar, jeke oı-pikir bar. Olar árqashan bolady. Biraq opozısıalyq saıası kúsh bolmaǵannan keıin olardyń aıtqany sol kúıinshe qalady", - dep sózin qorytyndylady saıasattanýshy.
Eske salaıyq, Nazarbaev 1989 jyldan beri bılikte tóbe kórsetti. Naqtyraq aıtsaq,1990 jyly 24 sáýirde Qazaq KSR-nyń Joǵarǵy keńesi prezıdent laýazymyn bekitti. El basshylyǵyna Joǵarǵy Keńes Nursultan Nazarbaevty saılady. Bul ýaqytta Nazarbaev Qazaq KSR Komýnıstik partıasy ortalyq komıtetiniń birinshi hatshysy qyzmetinde 1989 jyldyń 22 maýsymynan memleketti basqaryp otyrǵan edi. 1991 jyldyń 1 jeltoqsanynda elde tuńǵysh ret jalpyhalyqtyq prezıdent saılaýy ótti. Memleket basshysy laýazymyna jalǵyz úmitker Nursultan Nazarbaev 98,78% daýys jınady.
