Qazaqstandyqtardyń aılyǵy shaılyǵyna jetip júr me? Nege qazaqstandyqtar joǵary tabys tapsa da kredıtke qumar? Dalanews.kz bul saýaldardy ekonomıs sarapshyǵa qoıdy.
Tanymal ekonomıs Ǵalymjan Kerimbek jýyrda jarıalanǵan medıanalyq jalaqy týrasynda pikir bildirip, shyn mánindegi kórinis qandaı ekenin aıtty.
"Medıanalyq jalaqy boıynsha búkil qyzmetkerlerdiń jalaqysyn qosady da, sonyń orta esebin alady, keıin sony jumysshylardyń sanyna bóledi. Sonda bir orta esep shyǵady. Máselen bıyl 300 myń teńge dep tursa, 3 mıllıon teńge jalaqy alatyn adam da, 30 myń teńge jalaqy alatyn adam da orta eseppen eseptelip tur degen sóz", - dedi ol.
Sarapshynyń pikirinshe, bul kórsetkish naqty jaǵdaıǵa sáıkes kelmeıdi.
"Sebebi bizde jalaqy áli tómen deńgeıde. Ekinshiden, kóp otbasy bir aılyqtan ekinshi aılyqqa jete almaıdy. Qazirgi kezde qazaqstandyqtardyń 60 paıyzynda osyndaı kórsetkish. Bul degen sóz - bizdiń ekonomıkamyz úshin óte syndarly jaǵdaı. Kerisinshe bizdiń jalaqy 60-70 paıyz bolýy kerek", - dedi ol.
Ekonomıs kórshi eldermen ahýaldy da salystyrdy.
"Kórshi Ózbekstanmen, Qyrǵyzstanmen salystyratyn bolsaq, olarda jalaqy tómen bolǵanmen, turmys-tirshiligine, kúndelikti tutynatyn zattarynyń baǵalaryna sáıkes keledi. Al bizde qazir bári óte qymbat. Máselen 100 myń teńgemen dúkenge kirseńiz, bir-eki paket qana zat alyp shyǵasyz. Qymbatshylyq bolǵannan keıin, soǵan sáıkes jalaqy da joǵary bolýy kerek", - dedi sarapshy.
Ǵalymjan Kerimbek Qazaqstanda óte tómen jalaqy alatyndar kóp ekenin, bul qatarda tehnıkalyq qyzmetkerler, keıbir medısınalyq qyzmetkerler, medbıke, sanıtarlyq qyzmetkerler, kúzetshiler baryn aıtty.
Sondaı-aq, sarapshy "azamattar nege joǵary tabys tapsa da nesıe alady?" degen saýalǵa jaýap berdi.
"Qazir 20-30, 40-50 jyl burynǵyǵa qaraǵanda adamdardyń tutyný kórsetkishteri ósip ketti. Mysaly Keńes odaǵy kezinde, bolmasa ótken ǵasyrdyń 60-shy, 70-shi, 80-90-shy jyldary, keshegi myna 2000-shy jyldardyń bastapqy kezinde adamdarda turaqty tutyný bolǵan, ıaǵnı bir ǵana úıiń bolsa, bolmasa bir ǵana kóligiń bolsa degen sıaqty oımen júrdi, sondaı nárseni qanaǵat tutatyn edi. Al qazir adamdardyń tutyný deńgeıi óte ósip ketti. Otbasyńda qansha múshe bar, mysaly úshin sonyń árqaısynda kólik bar. Bári kólik mingisi keledi, bári jaqsy úıde turǵysy keledi, keıin jaqsy jerde qydyrǵysy keledi, el-jerdi kórgisi keledi. Soǵan baılanysty qazirgi kezde azamattardyń basym kópshiligi nesıege júginedi. Bul - zańdylyq nárse", - deıdi ol.
Maman halyqtyń túsinigi birdeı ekenin, eshkim qatardan qalǵysy kelmeıtinin, balasyn oqytqysy keletinin, jaqsy jerge jumysqa turǵyzǵysy keletinin aıtady.
"Teńgemen aıtatyn bolsaq, buryn adamdardyń tutyný deńgeıi 1000 teńge dep eseptesek, al qazir ol 100 000 teńge bolyp ketti. 100 ese, 1000 ese ósip ketti", - dep túsindirdi ol.
Sarapshy bul joldan álem elderiniń bári ótti degen pikirde.
"Damyǵan memleketterden 100 jylǵa, keıbir memleketterden 50 jylǵa artta qalyp kettik. Sebebi damyǵan memleketterdegi adamdar bul jaǵdaıdan áldeqashan ótip ketken. Biz soǵan endi kelemiz. Bizdiń qoǵamda bolyp jatqan jaǵdaıdyń barlyǵy damyǵan memleketterde bolyp qoıǵan. Olar bulardyń sheshimin taýyp qoıǵan. Iaǵnı bizde de 20-30 jyldyń kóleminde turaqty deńgeıge keledi", - dep túıindedi maman.
Dalanews.kz anyqtamasy: statısıkalyq derekter boıynsha ortasha jalaqy 2025 jyldyń birinshi toqsanynda 300 307 teńge boldy. Kásipkerlik qyzmetpen aınalysatyn shaǵyn kásipkerlik ıelerin esepke almaǵanda, ortasha ataýly jalaqy osy kezeńde 423 133 teńge boldy.
