قازاقستاندىقتاردىڭ ايلىعى شايلىعىنا جەتىپ ءجۇر مە؟ نەگە قازاقستاندىقتار جوعارى تابىس تاپسا دا كرەديتكە قۇمار؟ Dalanews.kz بۇل ساۋالداردى ەكونوميست ساراپشىعا قويدى.
تانىمال ەكونوميست عالىمجان كەرىمبەك جۋىردا جاريالانعان مەديانالىق جالاقى تۋراسىندا پىكىر ءبىلدىرىپ، شىن مانىندەگى كورىنىس قانداي ەكەنىن ايتتى.
"مەديانالىق جالاقى بويىنشا بۇكىل قىزمەتكەرلەردىڭ جالاقىسىن قوسادى دا، سونىڭ ورتا ەسەبىن الادى، كەيىن سونى جۇمىسشىلاردىڭ سانىنا بولەدى. سوندا ءبىر ورتا ەسەپ شىعادى. ماسەلەن بيىل 300 مىڭ تەڭگە دەپ تۇرسا، 3 ميلليون تەڭگە جالاقى الاتىن ادام دا، 30 مىڭ تەڭگە جالاقى الاتىن ادام دا ورتا ەسەپپەن ەسەپتەلىپ تۇر دەگەن ءسوز"، - دەدى ول.
ساراپشىنىڭ پىكىرىنشە، بۇل كورسەتكىش ناقتى جاعدايعا سايكەس كەلمەيدى.
"سەبەبى بىزدە جالاقى ءالى تومەن دەڭگەيدە. ەكىنشىدەن، كوپ وتباسى ءبىر ايلىقتان ەكىنشى ايلىققا جەتە المايدى. قازىرگى كەزدە قازاقستاندىقتاردىڭ 60 پايىزىندا وسىنداي كورسەتكىش. بۇل دەگەن ءسوز - ءبىزدىڭ ەكونوميكامىز ءۇشىن وتە سىندارلى جاعداي. كەرىسىنشە ءبىزدىڭ جالاقى 60-70 پايىز بولۋى كەرەك"، - دەدى ول.
ەكونوميست كورشى ەلدەرمەن احۋالدى دا سالىستىردى.
"كورشى وزبەكستانمەن، قىرعىزستانمەن سالىستىراتىن بولساق، ولاردا جالاقى تومەن بولعانمەن، تۇرمىس-تىرشىلىگىنە، كۇندەلىكتى تۇتىناتىن زاتتارىنىڭ باعالارىنا سايكەس كەلەدى. ال بىزدە ءقازىر ءبارى وتە قىمبات. ماسەلەن 100 مىڭ تەڭگەمەن دۇكەنگە كىرسەڭىز، بىر-ەكى پاكەت قانا زات الىپ شىعاسىز. قىمباتشىلىق بولعاننان كەيىن، سوعان سايكەس جالاقى دا جوعارى بولۋى كەرەك"، - دەدى ساراپشى.
عالىمجان كەرىمبەك قازاقستاندا وتە تومەن جالاقى الاتىندار كوپ ەكەنىن، بۇل قاتاردا تەحنيكالىق قىزمەتكەرلەر، كەيبىر مەديسينالىق قىزمەتكەرلەر، مەدبيكە، سانيتارلىق قىزمەتكەرلەر، كۇزەتشىلەر بارىن ايتتى.
سونداي-اق، ساراپشى "ازاماتتار نەگە جوعارى تابىس تاپسا دا نەسيە الادى؟" دەگەن ساۋالعا جاۋاپ بەردى.
"ءقازىر 20-30، 40-50 جىل بۇرىنعىعا قاراعاندا ادامداردىڭ تۇتىنۋ كورسەتكىشتەرى ءوسىپ كەتتى. مىسالى كەڭەس وداعى كەزىندە، بولماسا وتكەن عاسىردىڭ 60-شى، 70ء-شى، 80-90-شى جىلدارى، كەشەگى مىنا 2000-شى جىلداردىڭ باستاپقى كەزىندە ادامداردا تۇراقتى تۇتىنۋ بولعان، ياعني ءبىر عانا ءۇيىڭ بولسا، بولماسا ءبىر عانا كولىگىڭ بولسا دەگەن سياقتى ويمەن ءجۇردى، سونداي نارسەنى قاناعات تۇتاتىن ەدى. ال ءقازىر ادامداردىڭ تۇتىنۋ دەڭگەيى وتە ءوسىپ كەتتى. وتباسىڭدا قانشا مۇشە بار، مىسالى ءۇشىن سونىڭ ءارقايسىندا كولىك بار. ءبارى كولىك مىنگىسى كەلەدى، ءبارى جاقسى ۇيدە تۇرعىسى كەلەدى، كەيىن جاقسى جەردە قىدىرعىسى كەلەدى، ەل-جەردى كورگىسى كەلەدى. سوعان بايلانىستى قازىرگى كەزدە ازاماتتاردىڭ باسىم كوپشىلىگى نەسيەگە جۇگىنەدى. بۇل - زاڭدىلىق نارسە"، - دەيدى ول.
مامان حالىقتىڭ تۇسىنىگى بىردەي ەكەنىن، ەشكىم قاتاردان قالعىسى كەلمەيتىنىن، بالاسىن وقىتقىسى كەلەتىنىن، جاقسى جەرگە جۇمىسقا تۇرعىزعىسى كەلەتىنىن ايتادى.
"تەڭگەمەن ايتاتىن بولساق، بۇرىن ادامداردىڭ تۇتىنۋ دەڭگەيى 1000 تەڭگە دەپ ەسەپتەسەك، ال ءقازىر ول 100 000 تەڭگە بولىپ كەتتى. 100 ەسە، 1000 ەسە ءوسىپ كەتتى"، - دەپ ءتۇسىندىردى ول.
ساراپشى بۇل جولدان الەم ەلدەرىنىڭ ءبارى ءوتتى دەگەن پىكىردە.
"دامىعان مەملەكەتتەردەن 100 جىلعا، كەيبىر مەملەكەتتەردەن 50 جىلعا ارتتا قالىپ كەتتىك. سەبەبى دامىعان مەملەكەتتەردەگى ادامدار بۇل جاعدايدان الدەقاشان ءوتىپ كەتكەن. ءبىز سوعان ەندى كەلەمىز. ءبىزدىڭ قوعامدا بولىپ جاتقان جاعدايدىڭ بارلىعى دامىعان مەملەكەتتەردە بولىپ قويعان. ولار بۇلاردىڭ شەشىمىن تاۋىپ قويعان. ياعني بىزدە دە 20-30 جىلدىڭ كولەمىندە تۇراقتى دەڭگەيگە كەلەدى"، - دەپ تۇيىندەدى مامان.
Dalanews.kz انىقتاماسى: ستاتيستيكالىق دەرەكتەر بويىنشا ورتاشا جالاقى 2025 جىلدىڭ ءبىرىنشى توقسانىندا 300 307 تەڭگە بولدى. كاسىپكەرلىك قىزمەتپەن اينالىساتىن شاعىن كاسىپكەرلىك يەلەرىن ەسەپكە الماعاندا، ورتاشا اتاۋلى جالاقى وسى كەزەڭدە 423 133 تەڭگە بولدى.
