Senat depýtaty Sergeı Karplúk Úkimet pen Joǵary aýdıtorlyq palatanyń 2024 jylǵy respýblıkalyq búdjettiń atqarylýy týraly esebin talqylaý barysynda Ulttyq qor qarajatyn paıdalanýdyń tıimdiligine kúmán keltirdi. Ol Ulttyq qor qarajatynyń aǵymdaǵy maqsattarǵa jumsalýyna, sondaı-aq aqshanyń ıgerilmeý faktilerine nazar aýdartty, dep habarlaıdy Dalanews.kz.
"Ulttyq qor qarajatyn paıdalaný tıimdiligi árdaıym kóptegen suraqtar týdyrady. Uzaq ýaqyt boıy ıgerilmegen qarajattardy ýaqtyly qaıtarý máselesi sheshilmeı keledi. Jańa Búdjet kodeksinde bólingen nysanaly transferttiń paıdalanylmaǵan qarajaty mindetti túrde Ulttyq qorǵa qaıtarylatyny aıtylady. Ulttyq qordan kvazımemlekettik sektorǵa berilgen zaemdardy ne isteý kerek, olardy qaıtarý merzimi áli týyndaǵan joq, biraq ony túpkilikti qaryz alýshylaryna qaıtaryp tastaǵan. Bul qarajat kvazımemlekettik sektordyń shottarynda jatyr ári olardy ekonomıkalyq aınalymǵa tartý da múmkin emes", – dedi ol.
Onyń aıtýynsha, 2014-2019 jyldar aralyǵynda "Báıterek" holdıńi baǵaly qaǵazdar zaemy arqyly 30 jylǵa Ulttyq qordan qarajat tartqan. Bul qarajattyń bir bóligi 2034 jyly qaıtarylýy tıis dep Qazaqstan damý bankine baǵyttaldy. 2024 jyly qaryz alýshylar 20,6 mlrd teńgeni ótep úlgerdi.
"Údemeli ındýstrıalyq-ınnovasıalyq damý baǵdarlamasy áldeqashan aıaqtalǵan, biraq osy baǵytta berilgen qarajattardy paıdalanýdyń nysanaly maqsaty joq, ıaǵnı olardy qaıta paıdalanýǵa bolmaıdy. Mundaı qarajatty qaıtarý mehanızmi de joq, bul shottarda qaldyqtardyń paıda bolýyna ákelip soqty. Bul Qazaqstan damý bankine tikeleı qatysty. Bolashaqta bul soma tek arta beredi. Ulttyq qorǵa zaemdardy paıdalanýdan osyndaı qarajatty qaıtarý jáne ony esepke alý tetigi pysyqtalýda ma?"- dep surady senator.
Bul rette Qarjy mınıstri Mádı Takıev Ulttyq qordan 3,6 trln teńge somaǵa baǵaly qaǵazdar túrinde zaem aqsha bólingenin, onyń ishinde "Báıterekke" 963 mlrd teńge buıyrǵanyn jetkizip, sıfrlardy naqtylady.
"Osy somanyń 453 mlrd teńgesi óteldi, qalǵany – 3,1 trln teńge. Oblıgasıalyq zaemdar boıynsha negizgi óteý merzimi 2034 jyldan bastap týyndaıdy dep boljanady. Biraq aldyn-ala tólem jasalatyn kezder bolady. Ondaı tetik ázir, ótken jyly biz memlekettik qarjyny basqarý tujyrymdamasyna ózgerister engizdik, sóıtip osyndaı sıpattaǵy qarajatty qaıta paıdalanýǵa tyıym saldyq. Jańa Búdjet kodeksinde de biz Ulttyq qordyń qarajatyn depozıtke salýǵa jáne basqa da maqsatqa paıdalanýǵa bolmaıtyndyǵy týraly normalardy engizdik. "Báıterekke" keletin bolsaq, bizde arnaıy keste bar, ol boıynsha 2025 jyldyń jeltoqsan aıyna deıin shamamen 23 mlrd teńge Ulttyq qorǵa qaıtarylady", – dep atap ótti Qarjy mınıstri.
Buǵan deıin Pavlodar oblysynda Ulttyq qordan bólingen aqshany ońdy-soldy shashqan eks-sheneýniktiń sottalǵanyn habarlaǵanbyz. Ol 3 jylǵa bas bostandyǵynan aıyryldy.
