Joǵary aýdıtorlyq palata kvazımemlekettik sektordaǵy kompanıalar jumysynan birqatar buzýshylyqtardy anyqtady. Atap aıtqanda, "Samuryq-Qazyna" qory men "Báıterek" holdıńinen. Bul týraly búgin, 2025 jyly 18 maýsymda Májiliste Joǵary aýdıtorlyq palatanyń 2024 jylǵy respýblıkalyq búdjettiń oryndalýy týraly Úkimetke bergen esebiniń qorytyndysyn qaraý kezinde belgili boldy, dep habarlaıdy Dalanews.kz.
Qorytyndyǵa sáıkes, 2024 jyldyń sáýirinde memlekettik josparlaý júıesi jańartylǵan. Alaıda ortalyq memlekettik organdar damý josparlaryn oǵan ýaqytyly beıimdeı almady. Nátıjesinde memlekettik organdardyń damý josparynyń 7 negizgi ulttyq ındıkatoryna jáne 20 nysanaly ındıkatoryna qol jetkizilmedi.
2024 jylǵy kirister boıynsha boljam bastapqyda bekitilgen jospardan 2 trln teńgege tómendetildi. Biraq naqtylanǵan jospar da 609 mlrd teńgege oryndalmaǵan.
Salyqtyq tekserýler sanynyń artqanyna qaramastan, olardyń nátıjeleri boıynsha óndirip alý prosenti eki eseden astam tómendedi. 249 iri salyq tóleýshige monıtorıń júıesiz júrgiziledi. Nátıjesinde qosymsha eseptelgen soma nebári 643 mln teńgeni nemese iri salyq tóleýshilerden túsken túsimderdiń 0,01%-yn ǵana qurady. Jalpy 2024 jyly salyq jınaý kólemi 2023 jylmen salystyrǵanda 4,7% tómendegen.
Bul faktorlar qaryz alýdyń ulǵaıýymen qatar Ulttyq qordan beriletin transfertterdi de kóbeıtýge májbúrledi. 2024 jyly onyń kólemi 5,6 trln teńge boldy. 2023 jylmen salystyrǵanda Ulttyq qor aktıvteriniń deńgeıi jalpy ishki ónimge 7%-dyq tarmaqqa tómendegen. Búdjet tapshylyǵyn JİÓ-niń 2,6%-y dıapazonynda ustaý maqsaty oryndalmaǵan. Munaıǵa qatysty emes tapshylyqtyń belgilengen lımıti de saqtalmaǵan. Onyń absolútti mólsheri 10,8 trln teńge boldy.
2024 jyly respýblıkalyq búdjettiń shyǵystary boıynsha búdjetke 13 ret ózgeris engizilgen, al ózgeristerdiń 40%-y IV-toqsanǵa tıesili. Ótken jyly 56 mlrd teńgege 112 búdjettik ınvestısıalyq joba qarjylandyrý josparynan alynyp tastalǵan. Bul – gaz, sý jáne elektrmen jabdyqtaý, ınjenerlik-kommýnıkasıalyq ınfraqurylym salalaryndaǵy obektiler. Alaıda ekinshi jartyjyldyqta jalpy somasy 58 mlrd teńgege basqa 96 ınfraqurylymdyq joba engizilgen. Al jańadan engizilgen jobalardyń baǵyttary sol alynyp tastalǵan jobalarǵa uqsas.
Jekeshelendirýdiń 2021-2025 jyldarǵa arnalǵan keshendi josparyn iske asyrý qarqyny tómendegen. 2024 jyly nebári 14 obekt satyldy.
"Oń nátıje retinde byltyr respýblıkalyq búdjetten kvazımemlekettik sektordy qarjylandyrý kólemi 29%-ǵa jýyq qysqarǵanyn atap ótýge bolady. Degenmen holdıńterdegi aktıvterdi utymsyz basqarý faktilerine jol berý jalǵasyp keledi. Máselen, "Báıterek" holdıńiniń kompanıalary jeńildikpen beriletin resýrstardy túpkilikti alýshylarǵa jetkizý merzimin uzaqqa sozady. Jobalardy irikteý prosesi jetkilikti deńgeıde ashyq emes. Málimdelgen KPI-ǵa jetpegen nemese qarsy mindettemeler múldem qarastyrylmaǵan jobalarǵa qoldaý kórsetilgen. "Samuryq-Qazyna" qory jalpy quny 239 mlrd teńge bolatyn taý-ken, metalýrgıa jáne ónerkásip salalaryndaǵy 13 jobany toqtatqan", delingen JAP habarlamasynda.
Joǵary aýdıtorlyq palata Úkimet jáne Parlamentpen búdjettik prosesterdi jetildirý máseleleri boıynsha birlesken jumysty jalǵastyrady.
