Qazaqstan astanasynda 36 342 múgedektigi bar adam turady, onyń ishinde 26 269-y – eresekter, 10 073-i – balalar. Al osy azamattardyń ómir súrýine elorda qanshalyqty beıimdelgen?
Múgedektigi bar jandarǵa arnalǵan taksı qyzmeti
Astana ákimdiginiń málimetinshe, múmkindigi shekteýli azamattarǵa ınvataksı qyzmeti kórsetiledi. Bul qyzmet memlekettik áleýmettik tapsyrys aıasynda júzege asady jáne jyl saıyn 2 myńǵa jýyq adamdy qamtıdy.
2024 jyly ınvataksı qyzmetinde 147 kólik jumys istedi, bul aldyńǵy jylmen salystyrǵanda 30 kólikke artyq. 2024 jyldyń sáýirinen bastap arbadaǵy múgedekterge (18 jastan asqan) arnalǵan kólikter sany 6-dan 20-ǵa deıin artty.
Budan bólek, qazirgi tańda Iandeks Go servısi arqyly pılottyq joba júzege asyrylyp jatyr. Bul jobaǵa 500-ge jýyq múgedektigi bar adam qatysyp, 140 myńnan astam sapar jasaǵan.
Infraqurylymdy jaqsartý jumystary
Qalada múmkindigi shekteýli jandar úshin ınfraqurylymdy damytý jumystary júrgizilýde. Bul sharalar 2023-2027 jyldarǵa arnalǵan «Amanat» partıasynyń Jol kartasy, «Halyqpen birge» jobasy jáne Astana ákimdiginiń İshki Jol kartasy aıasynda iske asyrylýda.
2021 jyldan beri aýdandyq ákimdikter janynan monıtorıńtik jumys toptary quryldy. Olardyń quramyna memlekettik organdardyń ókilderi, múgedekter qoǵamdyq birlestikteriniń músheleri jáne partıa belsendileri kirdi. 2021-2027 jyldary qalada 1 595 nysandy beıimdeý josparlanǵan. Qazirgi ýaqytta 895 nysan pasportızasıadan ótip, beıimdelgen (jospardyń 56%-y oryndaldy).
Monıtorıń jyl saıyn ótkiziledi. Ár jyldyń basynda beıimdelýi tıis nysandardyń tizimi bekitilip, jyl boıy júıeli jumystar júrgiziledi. Barlyq bes aýdandyq ákimdik janynda arnaıy jumys toptary qurylyp, olar nysandardy tekserip, qurylys normalary men standarttaryna sáıkes bolýyn qadaǵalaıdy.
Qoljetimdi ınfraqurylym qandaı bolýy kerek?
Qaladaǵy múgedekterge qolaıly ınfraqurylym kelesi elementterdi qamtýy tıis:
- Arnaıy turaq oryndary;
- Pandýstar;
- Lıftiler;
- Arnaıy jabdyqtalǵan dárethanalar;
- Taktıldi belgiler men kórsetkishter;
- Jol belgileri jáne baǵdarshamdar.
Múmkindigi shekteýli jandarǵa arnalǵan nysandardyń qoljetimdiligin inva.gov.kz saıtynan tekserýge bolady. Bul platformada obektilerdiń jaı-kúıi týraly aqparat jańartylyp, monıtorıń nátıjeleri jarıalanady.
Múgedekter qandaı qıyndyqtarǵa jıi tap bolady?
«Táýelsiz ómir» múgedekter ortalyǵynyń atqarýshy dırektory Ardaq Otarbaevtyń aıtýynsha, múmkindigi shekteýli jandarǵa elordada qoǵamdyq kólikterge miný, dárihanalar men shaǵyn marketterge kirý áli de bolsa qıyn.
«Eski ǵımarattarda pandýs nemese kótergish ornatý múmkindigi únemi bola bermeıdi. Tipti, sol jaǵalaýdaǵy jańa ǵımarattarda da qoljetimdilikke qatysty máseleler bar. Osy oraıda, qoǵamdyq kólikterge minip-túsýdi jeńildetý úshin aıaldamalardaǵy qaltashalardy keńeıtý sharalary usynyldy. Jergilikti ákimdik 2025 jyly osy ózgerister engiziletinine ýáde berdi», - deıdi Ardaq Otarbaev.
Onyń sózine qaraǵanda, keıbir turǵyn úılerdiń birinshi qabattaryndaǵy dárihanalar men mınımarketterge kirý de qıynǵa soǵyp jatady. Birneshe baspaldaqtyń ózi úlken kedergi bolyp sanalady. Dese de, jaıaý júrginshiler ótkelderi men trotýarlar jaǵdaıy jaqsaryp keledi. «Aqyldy» baǵdarshamdar men jaryqtandyrý júıeleri iske qosylǵany qýantady.
Quqyq buzýshylyqtar men shaǵymdar qalaı qaralady?
Astanadaǵy Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý mınıstrliginiń Áleýmettik qorǵaý salasyn retteý jáne baqylaý komıteti múgedekterge arnalǵan ınfraqurylymnyń jaǵdaıyn baqylaıtyn ýákiletti organ bolyp tabylady. Eger múgedektigi bar adam qoǵamdyq orynǵa kire almaıtyn bolsa nemese qandaı da bir qıyndyqqa tap bolsa, ol jaýapty vedomstvoǵa fotosýrettermen birge, shaǵymyn nemese ótinishin jibere alady. Sodan soń obektiniń jaǵdaıy tekserilip, pasportızasıa júrgiziledi. Qajetti zań buzýshylyqtar anyqtalǵan jaǵdaıda, ákimshilik sharalar qoldanylady.
Qala ınfraqurylymyn jaqsartý jumystaryna múgedektigi bar azamattardyń ózderi de belsendi qatysady. Aýdan ákimderi men qala ákimi janynda ınklúzıa máseleleri jónindegi keńesshi jumys isteıdi. Sondaı-aq jıyndar men talqylaýlarǵa múmkindigi shekteýli azamattar da shaqyrylyp, olardyń pikiri árdaıym eskeriledi.
Demek, Astanada múgedekterge arnalǵan qyzmetter men ınfraqurylym jyl saıyn damyp keledi, alaıda áli de sheshilmegen máseleler bar. Qalanyń 56 paıyzy beıimdelgen, áli de 700-ge jýyq nysan tolyq qoljetimdi emes. Astana ákimdigi men múgedekter uıymdary bul baǵytta birlese jumys júrgizip jatyr. Astana ınklúzıvti qalaǵa aınalý jolynda mańyzdy qadamdar jasaýda, biraq tolyq qoljetimdi orta qalyptastyrý úshin áli de kóp jumys qajet.
