قازاقستان استاناسىندا 36 342 مۇگەدەكتىگى بار ادام تۇرادى، ونىڭ ىشىندە 26 269-ى – ەرەسەكتەر، 10 073ء-ى – بالالار. ال وسى ازاماتتاردىڭ ءومىر سۇرۋىنە ەلوردا قانشالىقتى بەيىمدەلگەن؟
مۇگەدەكتىگى بار جاندارعا ارنالعان تاكسي قىزمەتى
استانا اكىمدىگىنىڭ مالىمەتىنشە، مۇمكىندىگى شەكتەۋلى ازاماتتارعا ينۆاتاكسي قىزمەتى كورسەتىلەدى. بۇل قىزمەت مەملەكەتتىك الەۋمەتتىك تاپسىرىس اياسىندا جۇزەگە اسادى جانە جىل سايىن 2 مىڭعا جۋىق ادامدى قامتيدى.
2024 جىلى ينۆاتاكسي قىزمەتىندە 147 كولىك جۇمىس ىستەدى، بۇل الدىڭعى جىلمەن سالىستىرعاندا 30 كولىككە ارتىق. 2024 جىلدىڭ ساۋىرىنەن باستاپ ارباداعى مۇگەدەكتەرگە (18 جاستان اسقان) ارنالعان كولىكتەر سانى 6-دان 20-عا دەيىن ارتتى.
بۇدان بولەك، قازىرگى تاڭدا ياندەكس Go سەرۆيسى ارقىلى پيلوتتىق جوبا جۇزەگە اسىرىلىپ جاتىر. بۇل جوباعا 500-گە جۋىق مۇگەدەكتىگى بار ادام قاتىسىپ، 140 مىڭنان استام ساپار جاساعان.
ينفراقۇرىلىمدى جاقسارتۋ جۇمىستارى
قالادا مۇمكىندىگى شەكتەۋلى جاندار ءۇشىن ينفراقۇرىلىمدى دامىتۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلۋدە. بۇل شارالار 2023-2027 جىلدارعا ارنالعان «امانات» پارتياسىنىڭ جول كارتاسى، «حالىقپەن بىرگە» جوباسى جانە استانا اكىمدىگىنىڭ ىشكى جول كارتاسى اياسىندا ىسكە اسىرىلۋدا.
2021 جىلدان بەرى اۋداندىق اكىمدىكتەر جانىنان مونيتورينگتىك جۇمىس توپتارى قۇرىلدى. ولاردىڭ قۇرامىنا مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ وكىلدەرى، مۇگەدەكتەر قوعامدىق بىرلەستىكتەرىنىڭ مۇشەلەرى جانە پارتيا بەلسەندىلەرى كىردى. 2021-2027 جىلدارى قالادا 1 595 نىساندى بەيىمدەۋ جوسپارلانعان. قازىرگى ۋاقىتتا 895 نىسان پاسپورتيزاسيادان ءوتىپ، بەيىمدەلگەن (جوسپاردىڭ 56%-ى ورىندالدى).
مونيتورينگ جىل سايىن وتكىزىلەدى. ءار جىلدىڭ باسىندا بەيىمدەلۋى ءتيىس نىسانداردىڭ ءتىزىمى بەكىتىلىپ، جىل بويى جۇيەلى جۇمىستار جۇرگىزىلەدى. بارلىق بەس اۋداندىق اكىمدىك جانىندا ارنايى جۇمىس توپتارى قۇرىلىپ، ولار نىسانداردى تەكسەرىپ، قۇرىلىس نورمالارى مەن ستاندارتتارىنا سايكەس بولۋىن قاداعالايدى.
قولجەتىمدى ينفراقۇرىلىم قانداي بولۋى كەرەك؟
قالاداعى مۇگەدەكتەرگە قولايلى ينفراقۇرىلىم كەلەسى ەلەمەنتتەردى قامتۋى ءتيىس:
- ارنايى تۇراق ورىندارى؛
- پاندۋستار؛
- ليفتىلەر؛
- ارنايى جابدىقتالعان دارەتحانالار؛
- تاكتيلدى بەلگىلەر مەن كورسەتكىشتەر؛
- جول بەلگىلەرى جانە باعدارشامدار.
مۇمكىندىگى شەكتەۋلى جاندارعا ارنالعان نىسانداردىڭ قولجەتىمدىلىگىن inva.gov.kz سايتىنان تەكسەرۋگە بولادى. بۇل پلاتفورمادا وبەكتىلەردىڭ جاي-كۇيى تۋرالى اقپارات جاڭارتىلىپ، مونيتورينگ ناتيجەلەرى جاريالانادى.
مۇگەدەكتەر قانداي قيىندىقتارعا ءجيى تاپ بولادى؟
«تاۋەلسىز ءومىر» مۇگەدەكتەر ورتالىعىنىڭ اتقارۋشى ديرەكتورى ارداق وتاربايەۆتىڭ ايتۋىنشا، مۇمكىندىگى شەكتەۋلى جاندارعا ەلوردادا قوعامدىق كولىكتەرگە ءمىنۋ، ءدارىحانالار مەن شاعىن ماركەتتەرگە كىرۋ ءالى دە بولسا قيىن.
«ەسكى عيماراتتاردا پاندۋس نەمەسە كوتەرگىش ورناتۋ مۇمكىندىگى ۇنەمى بولا بەرمەيدى. ءتىپتى، سول جاعالاۋداعى جاڭا عيماراتتاردا دا قولجەتىمدىلىككە قاتىستى ماسەلەلەر بار. وسى ورايدا، قوعامدىق كولىكتەرگە ءمىنىپ-تۇسۋدى جەڭىلدەتۋ ءۇشىن ايالدامالارداعى قالتاشالاردى كەڭەيتۋ شارالارى ۇسىنىلدى. جەرگىلىكتى اكىمدىك 2025 جىلى وسى وزگەرىستەر ەنگىزىلەتىنىنە ۋادە بەردى»، - دەيدى ارداق وتاربايەۆ.
ونىڭ سوزىنە قاراعاندا، كەيبىر تۇرعىن ۇيلەردىڭ ءبىرىنشى قاباتتارىنداعى ءدارىحانالار مەن مينيماركەتتەرگە كىرۋ دە قيىنعا سوعىپ جاتادى. بىرنەشە باسپالداقتىڭ ءوزى ۇلكەن كەدەرگى بولىپ سانالادى. دەسە دە، جاياۋ جۇرگىنشىلەر وتكەلدەرى مەن تروتۋارلار جاعدايى جاقسارىپ كەلەدى. «اقىلدى» باعدارشامدار مەن جارىقتاندىرۋ جۇيەلەرى ىسكە قوسىلعانى قۋانتادى.
قۇقىق بۇزۋشىلىقتار مەن شاعىمدار قالاي قارالادى؟
استاناداعى ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترلىگىنىڭ الەۋمەتتىك قورعاۋ سالاسىن رەتتەۋ جانە باقىلاۋ كوميتەتى مۇگەدەكتەرگە ارنالعان ينفراقۇرىلىمنىڭ جاعدايىن باقىلايتىن ۋاكىلەتتى ورگان بولىپ تابىلادى. ەگەر مۇگەدەكتىگى بار ادام قوعامدىق ورىنعا كىرە المايتىن بولسا نەمەسە قانداي دا ءبىر قيىندىققا تاپ بولسا، ول جاۋاپتى ۆەدومستۆوعا فوتوسۋرەتتەرمەن بىرگە، شاعىمىن نەمەسە ءوتىنىشىن جىبەرە الادى. سودان سوڭ وبەكتىنىڭ جاعدايى تەكسەرىلىپ، پاسپورتيزاسيا جۇرگىزىلەدى. قاجەتتى زاڭ بۇزۋشىلىقتار انىقتالعان جاعدايدا، اكىمشىلىك شارالار قولدانىلادى.
قالا ينفراقۇرىلىمىن جاقسارتۋ جۇمىستارىنا مۇگەدەكتىگى بار ازاماتتاردىڭ وزدەرى دە بەلسەندى قاتىسادى. اۋدان اكىمدەرى مەن قالا اكىمى جانىندا ينكليۋزيا ماسەلەلەرى جونىندەگى كەڭەسشى جۇمىس ىستەيدى. سونداي-اق جيىندار مەن تالقىلاۋلارعا مۇمكىندىگى شەكتەۋلى ازاماتتار دا شاقىرىلىپ، ولاردىڭ پىكىرى ءاردايىم ەسكەرىلەدى.
دەمەك، استانادا مۇگەدەكتەرگە ارنالعان قىزمەتتەر مەن ينفراقۇرىلىم جىل سايىن دامىپ كەلەدى، الايدا ءالى دە شەشىلمەگەن ماسەلەلەر بار. قالانىڭ 56 پايىزى بەيىمدەلگەن، ءالى دە 700-گە جۋىق نىسان تولىق قولجەتىمدى ەمەس. استانا اكىمدىگى مەن مۇگەدەكتەر ۇيىمدارى بۇل باعىتتا بىرلەسە جۇمىس جۇرگىزىپ جاتىر. استانا ينكليۋزيۆتى قالاعا اينالۋ جولىندا ماڭىزدى قادامدار جاساۋدا، ءبىراق تولىق قولجەتىمدى ورتا قالىپتاستىرۋ ءۇشىن ءالى دە كوپ جۇمىس قاجەت.
