2016 jyldyń 16 shildesinde Túrkıada «áskerı tóńkeris» oryn alǵan bolatyn. «Áskerı tóńkeris» oryn alǵan sátten birer mınýt ótken soń, el prezıdenti Rejep Taıyp Erdoǵan «tóńkeristi Gúlen uıymdastyrdy» dep málimdeme jasap úlgergen edi. Tóńkeristen keıin aınaldyrǵan 4-5 kúnniń ishinde júzdegen myń adamdy jumystan shyǵaryp, tutqyndaý operasıasy bastalǵan bolatyn. Alaıda, Gúlen taǵylǵan aıypty «jala» dep taýyp, halyqaralyq komısıa qurýǵa shaqyrǵan edi. Araǵa 8 aıǵa jýyq ýaqyt salyp, Germanıa, Amerıka, Anglıa memleketteri «áskerı tóńkeriske» baılanysty birinen soń biri málimdeme jasap, arnaıy pikir bildirdi. Nemis Qaýipsizdik qyzmeti (BND) basshysy Brýno Kahl tóńkeris áreketiniń artynda Gúlen tur degenge dálel joqtyǵyn aıtqan.
«Der Spiegel» http://www.spiegel.de/international/germany/german-intelligence-chief-bruno-kahl-interview-a-1139602.html jýrnalyna suhbat bergen Kahl 15 shildedegi tóńkeris jasaýǵa árekettiń Túrkıada memlekettik qyzmetkerlerdi jumystan qýyp, qarsylastardy túrmege tyqqan «tazalaý tolqyny» úshin «bir syltaý» retinde qoldanylǵanyn aıtyp, «Tóńkeris rasynda júzege asqan kúnniń ózinde qazir kórgenderimizdi kórer edik, múmkin dál osyndaı tereńdik pen radıkaldy keıipte bolmas edi» dedi.
Tóńkeris áreketiniń artynda Fethýllah Gúlen turǵandyǵy jaıly dálel taba almaǵandaryn aıtqan Kahl “Túrkıa kóp jaǵynan bizdi osyǵan kóndirýge tyrysty, alaıda degenderine áli jete qoımady” dedi.
BND basshysy budan bólek Gúlen jamaǵatyn Túrkıanyń radıkal ıslamshyl ne terrorlyq uıymǵa jatqyzýymen kelispeıtinin, qozǵalysty «zaıyrly bilim berý úshin eńbek etip jatqan azamattyq qoǵam» retinde sıpattaǵan.
«Der Spiegel» habarynda «Die Welt» jýrnalısi Denız Iýjeldiń tutqyndalýymen bastalǵan ári referendým mıtıńilerine ruqsat etilmeýimen tereńdeı túsken Germanıa men Túrkıa arasyndaǵy daǵdarysqa nazar aýdaryp, Kahldyń aıtqandary syrtqy saıasatta bombadaı áser etetinin jetkizdi. Sonymen qatar, Anglıa parlamenti janynan qurylǵan komısıa da 70 betten turatyn qujatta «áskerı tóńkeristi» Gúlenniń jasaǵany jaıly naqty dálel joq» ekenin aldyǵa tartady. http://www.birgun.net/haber-detay/ingiltere-darbenin-gulenciler-tarafindan-gerceklestirildigine-dair-bilgi-yok-152585.html AQSH Barlaý qyzmetiniń basshysy Devıd Nýnestiń Fox TV arnasyna http://washingtonhatti.com/2017/03/20/chair-of-house-intel-committee-nunes-i-havent-seen-any-evidence-gulen-involved-with-coup/ bergen suhbatynda da dál osyndaı pikir bildirgen. 2016 jyldyń 16 shilde oqıǵasynan keıin Túrkıa bıligi birden prezıdenttik basqarý júıesine ótý úrdisin bastady. 16 sáýir kúni Ata Zańdy ózgertip, prezıdenttik basqarý júıesine ótýge baılanysty referendým ótpekshi. «Áskerı tóńkeristen» keıin 9 aıǵa jýyq ýaqyt ótse de, elde áli tótenshe jaǵdaı ornatylǵan. Jumystan shyǵarylǵandar sany 115 457 adamǵa jetken. Ustalǵandar 82 113 bolsa, tutqynǵa alynǵandar – 41 254 adam. Jumysynan aıyrylǵan ǵalymdar sany – 3843. Jumystan qýylǵan sot pen prokýrorlar –195 adam. Jumysy toqtatylǵan BAQ sany 195-ke jetse, 145 jýrnalıs qamaýǵa alynǵan.
Arman Baǵym
