Eýrazıa damý bankiniń (EADB) sarapshylary saýda qarama-qaıshylyqtarynyń kúsheıýine baılanysty energıa resýrstary baǵasynyń quldyraýy Eýrazıa óńirdegi Qazaqstan men Reseıdi qosa alǵanda, iri munaı eksporttaýshylarǵa keri áserin tıgizedi dep boljaıdy, dep habarlaıdy Dalanews.kz.
Bul týraly reseılik Kommersant basylymy jazady.
EADB sarapshylary AQSH-tyń tarıftik saıasaty men halyqaralyq saýda teketiresiniń Eýrazıalyq ekonomıkalyq odaq (EAEO) elderine, sondaı-aq Tájikstan men Ózbekstanǵa qalaı yqpal etetinin boljap kórdi. Sarapshylardyń aıtýynsha, bul janjaldyń Qazaqstanǵa tikeleı bolmasa da janama áseri bolýy múmkin.
EADB saraptamasyna sensek, Vashıngtonnyń tarıftik saıasaty Ortalyq Azıa elderi men EAEO ekonomıkasy úshin sońǵy 20 jylda bolǵan qarjy daǵdarystarynan áldeqaıda jeńil soqqy bolmaq.
"Tipti AQSH pen onyń saýda seriktesteri arasyndaǵy teketires shıelenise túsken jaǵdaıda da, onyń óńirge tıgizetin yqpaly shekteýli bolady", - deıdi sarapshylar.
Degenmen saýda soǵysy shıkizat naryǵyndaǵy baǵaǵa áser eteri anyq. Osy turǵydan alǵanda, metaldar qunynyń qymbattaýy Armenıa, Qyrǵyzstan, Tájikstan jáne Ózbekstanǵa tıimdi bolmaq. Bul elderdiń metal óndirýshi kompanıalarynyń tabysy artyp, ekonomıkasy ilgerileı túsedi degen boljam bar.
Al Armenıada ekonomıkalyq ósimge úkimettiń búdjettik qoldaý saıasaty yqpal etedi: 2024 jyly 5,9 paıyz bolǵan JİÓ ósimi 2025 jyly 5,5 paıyzdy quraıdy dep boljanady. Qyrǵyzstan men Tájikstan ekonomıkasyn turǵyndardyń tutyný deńgeıiniń artýy qoldaıdy: Qyrǵyzstanda ósim 10,3 paıyz, Tájikstanda 8,4 paıyz bolady. Al Ózbekstanda halyqtyń tabysy turaqty ósip, jylyna 6,5 paıyz deńgeıinde saqtalmaq.
EADB sarapshylary saýda janjaly saldarynan quldyraǵan munaı baǵasy, kerisinshe, Qazaqstan men Reseı ekonomıkasyna jaǵymsyz áser etedi dep esepteıdi.
Boljam boıynsha, 2025 jyly Brent markaly munaıdyń bir barreliniń ortasha baǵasy 67 dollar shamasynda bolsa, 2026–2027 jyldary, tipti 63 dollarǵa deıin tómendeıdi. Reseı munaıy 56 dollar shamasynda satylýy múmkin. Osy faktorlarǵa baılanysty Reseı ekonomıkasynyń ósimi 2024 jylǵy 4,3 paıyzdan 2025 jyly 2 paıyzǵa deıin báseńdeıdi dep kútiledi.
"Jaqyn keleshekte Reseı ekonomıkasy qaıtadan turaqty damý traektorıasyna oralady. 2026-2027 jyldary ósim shamamen 1,5-2 paıyzǵa turaqtaıdy", – deıdi EADB taldaý ortalyǵynyń basshysy Artýr Sharafýtdınov.
Qazaqstanǵa kelsek, sarapshylardyń pikirinshe, syrtqy soqqylardyń saldaryn bıliktiń qabyldaǵan ınvestısıalyq qoldaý sharalary tolyqtaı óteı alady. 2025 jyldyń aqpan aıynyń sońynan bastap Qazaqstan úkimeti óńdeý ónerkásibindegi iri ınvestısıalyq jobalardy damytýǵa baǵyttalǵan arnaıy qoldaý baǵdarlamasyn iske qosty.
EADB sarapshylary AQSH prezıdenti Donald Tramptyń saýda saıasatynan týyndaǵan jahandyq dúdamal ahýal sheteldik ınvestısıany tartýda qıyndyq týǵyzatynyn aıtady. Sondyqtan Qazaqstannyń "ishki ınvestısıalyq áleýetti ashý" strategıasy qazirgi jaǵdaıda eń utymdy sheshim bolyp otyr. Osy sharalardyń nátıjesinde Qazaqstan ekonomıkasynyń jyldyq ósimi 2025 jyly jáne odan keıingi eki jylda 5,5 paıyz deńgeıinde saqtalady degen boljam bar.
Jalpy, EADB-nyń bul zertteýi Qazaqstannyń qazirgi ekonomıkalyq baǵyty jahandyq turaqsyzdyq kezeńinde tıimdi ári der kezinde qabyldanǵan sheshim ekendigin taǵy bir rastaıdy.
Buǵan deıin Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev Eýropalyq qaıta qurý jáne damý bankiniń prezıdenti Odıl Reno-Bassomen kezdeskenin jazǵanbyz.
