Biz eldiń erteńine alańdasaq, búgin saýatty bolýymyz kerek. Tarıhı oqıǵalar ótpeli bolýy múmkin, al memleket máńgilik. Sondyqtan ótkinshi sátter qarsańynda túrli qańqý, laqap, alypqashpa, feık sózderden, dezınformasıadan aýlaq bolý qajet. Demek aqparattyq saýattylyq, el tynyshtyǵynyń birden bir kepili. «Úı ózimdiki demeńiz, úı syrtynda kisi bar», – demekshi qaıys noqta men temir noqta tegeýrinine, saıasattyń salqyny ulaspaýy qajet. MAS medıadaǵy qısapsyz aqparattar aǵynynda shek joq. Kózi qaraqty oqyrman aqpen qara almasqan óliara ýaqytta etek-jeńin jıǵany jón. Abaısha aıtqanda: «Shyn sóz qaısy bile almaı, ár nárseden qur qalma», – demekpiz. Jalǵan men aqıqatty ajyrata bilmeıinshe alaýyzdyq toqtamaıtyny anyq. Onyń bir ǵana dáleli, elimizde bolǵan qańtar oqıǵasy. El ishine lań sala kelgen búlik, elimizdiń ekonomıkasyna eleýli zardabyn tıgizdi. Jastardyń durys joldan taıýy sebep boldy. Bul oqıǵanyń artynda jalǵan aqparattar bolǵany anyq. Nátıjesinde alaýyzdyq, kisi ólimi, beıbit adamdardyń japa shegýi, materıaldyq shyǵyn oryn aldy. COVID-19 pandemıasy tusynda da, jan-jaqtan aǵylǵan aqparattardy aýyzdyqtaý múmkin bolmady. Úreı, taǵy da qısynsyz aqparattardyń qarsha boraýy osynyń bir dáleli. Nátıjesinde adamdar óz ótirikterine ózderi senetin dárejege jetti. Sondaı-aq, búginde zańdy belden basyp, arzan ataq pen bedel jınaý dástúrge aınaldy. Áleýmettik jeliler men aqparat saıttarynda adamdardyń ar-namysyna tıip, jeke ómirlerine qol suǵý jappaı beleń aldy.
Konstıtýsıanyń 17-baby boıynsha: «Adamnyń qadir-qasıetine qol suǵylmaıdy». 18-baptyń 1-tarmaǵy «Árkimniń jeke ómirine qol suǵylmaýyna, óziniń otbasynyń qupıasy bolýyna ar namysy men abyroıly atynyń qorǵalýyna quqyǵy bar», – dep kepildik beredi. BAQ zańynyń 20-babynda «shyndyqqa sáıkes kelmeıtin aqparatty taratpaý, jýrnalıs aqparattyń durystyǵyn tekserýge quqyly» ekendigin eskerýdi umytqan tárizdimiz. Barlyq aqparat quraldaryna kúıe jaǵyp, kústanalaýdan aýlaqpyz, deı turǵanmen búginde áleýmettik jeliler, derlik aqparat kózine aınalǵany da jasyryn emes. Sondyqtan memleketimizdiń tuǵyrly bolýyna úles qosqanymyz abzal.
Bul turǵyda ár adamnyń mıynda aqparattyq súzgi bolýy qajet. Ol ishki syrtqy aqparattar legin qorytyp, saralaı bilýge múddeli bolýy. Sebebi búgindegi aqparat alańyndaǵy qaqtyǵystar joıqyn qarýǵa aınaldy. Onyń taǵy bir kórinisi, maqalalar men keltirilgen málimetterdegi jalǵan aqparat taratýdan ózge emeýrin, tuspaldaý, ıtermeleý, oıǵa jeteleý, syńaı tanytatyn quıtyrqylyqtardyń qosa júrýiniń aldyn alý qajettiligi. Bul turǵyda «Saqtansań – saqtaımyn!», degen máteldi de umytpaǵanymyz lázim. Bizge irýden góri uıýdy oılaıtyn sát keldi. Endeshe eldigimizdiń irgetasy sógilmesin aǵaıyn!
Rızagúl Bakenova, Jýrnalısıka fakúlteti Baspasóz jáne elektrondy BAQ kafedrasynyń aǵa oqytýshysy
