– Biz Parlamenttik Respýblıkany jaqtaımyz. Bir adam, qansha jerden daryndy bolsa da, eldegi barlyq máseleni sheshe almaıdy. Bul bılik tarmaqtaryn bólý fýnksıasy, tejemelik pen tepe-teńdik balansy, munda parlament pen máslıhattar túrindegi ókildi organdar mańyzdy ról atqarýy tıis. «Aq jol» partıasy damýdyń eýropalyq jolyn, qoǵam men memleket arasyndaǵy qarym-qatynastaǵy eýropalyq tásilderdi, ómir sapasynyń eýropalyq standarttaryn jaqtaıdy, – dedi ol.
Úkimetti saılaýda jeńiske jetken partıa jasaqtaýy kerek. Sonda bul partıa óz Úkimetiniń jetistikteri men kemshilikterine de jaýapty bolady.
– Birde men Rıgaǵa ushyp keldim. Ol jerde tańerteń qurylys alańynda qaıǵyly oqıǵa bolyp, adamdar qaza tapqan edi. Tipti, túske deıin Rıga meri qyzmetinen ketti. Qurylysshy bolmasa da, qulaǵan qalyptardy ornatpasa da, qurylys alańyndaǵy tehnıkalyq qadaǵalaýǵa jaýapty bolmasa da. Biraq ol qaıǵyly oqıǵa úshin saıası jaýapkershilikti óz moınyna aldy, azamattarymen birge ekenin kórsetti. Tústen keıin Latvıanyń búkil úkimeti otstavkaǵa ketti, óıtkeni ákim olardyń bılik partıasynan boldy. Jáne olar óz ákimderi úshin jaýapkershilikti bólisti, halyqpen birge ekendikterin kórsetti, jańa úkimetti basqa partıa taǵaıyndady. Bul naǵyz saıası mádenıet.
Ótken 30 jylda bizde qanshama daǵdarystar, devalvasıalar, ákimder men mınıstrler arasyndaǵy jemqorlyq daýlary boldy – úkimet eshqashan óz erkimen saıası jaýapkershilikti moınyna alyp, otstavkaǵa ketken emes.
Úkimetti parlamenttik partıa jasaqtap, halyq aldynda esep beretin kezde saıası jaýapkershilik paıda bolady. Iaǵnı, bul ulttyq senim úkimeti bolmaq, – dedi A.Perýashev.
– «Aq jol» partıasy 10 jyldan astam ýaqyttan beri jemqorlardyń shetelge shyǵarǵan qarjysyn Qazaqstan halqyna qaıtarýǵa kúsh salýda.
Biz bul týraly 2013 jyldan beri parlament minberinen aıtyp qana qoımaı, Eýroparlamenttegi, Shveısarıadaǵy jáne basqa da elderdegi áriptestermen kelissózder barysynda da osy máselelerdi kóterip kelemiz.
2016 jyly sheteldik jýrnalıser Shveısarıada 82 qazaqstandyqtyń jarty mıllıard dollarǵa teń bank esepshottaryn anyqtady.
Biz bul adamdardyń aty-jónin jarıalap, aqshasynyń zańdylyǵyn tekserýdi talap etip, Bas prokýratýraǵa saýal joldadyq. Prokýratýra bul aqparat banktik qupıamen qorǵalǵan dep jaýap berdi. Sodan beri «Aq jol» partıasy úkimet músheleriniń, ákimder men ulttyq kompanıalar basshylarynyń sheteldegi shottarynyń banktik qupıasyn joıý týraly zańdarǵa birqatar usynystar engizdi.
2017 jyly «Aqjol» fraksıasy bankrotqa ushyraǵan banktiń aksıalaryn shetelde júzdegen mıllıon dollarǵa satyp alǵan BJZQ-nyń alaıaqtyǵyn áshkereledi.
2018 jyldan bastap biz Ulybrıtanıanyń úlgisimen «shyqqan deregi belgisiz baılyq» týraly zań qabyldaýdy talap etip kelemiz. Qymbat múlikti satyp alǵanda, satyp alýshy bul aqshanyń zańdy ekenin dáleldeý kerek, áıtpese ol jemqorly qarjy dep tanylyp, tárkilenedi. 4 jyl boıy bizge jalań jaýap qaıtarylyp keldi, biraq qańtar aıynda Sybaılas jemqorlyqqa qarsy agenttik mundaı zańnyń daıyndalyp, parlamentke jiberiletinin habarlady. Iaǵnı, bul bastamany júzege asyrýǵa 5 jyl ýaqytymyz ketti.
Sondaı-aq, jemqor sheneýnikterge jazasyn ótep bolǵan soń da shetelge shyǵýǵa tyıym salý kerek dep esepteımiz. Sonda olar jasyrylǵan mıllıardtaryna kete almaı, shyǵarǵan kapıtalyn Qazaqstanǵa ınvestısıalaýǵa májbúr bolady. Biz aldaǵy jumysymyzda osyndaı normalarǵa qol jetkizýge tyrysamyz.
Qazaqstannyń eń mańyzdy máselesi – baılar men kedeıler arasyndaǵy úlken alshaqtyq. Ony azaıtýdyń bir ǵana joly bar – orta tapty keńeıtý kerek. Barlyǵyn munaıshy nemese bankır etý múmkin emes, biraq árkimge óz isin ashyp, tabysqa jetýge múmkindik berý kerek.
Bul úshin ne kerek?
Arzan nesıeler men ádil salyqtar.
«Aq jol» partıasy SHOB pen turǵyn úıge beriletin nesıeni 3-4 paıyzǵa deıin tómendetýdi talap etip, Ulttyq bankpen talaı jyldan beri daýlasyp keledi.
Nesıe boıynsha paıyzdyq mólsherlemeni kóterý arqyly ǵana ınflásıamen kúresý múmkin emes. Eń aldymen naryqty óz ónimimizben qamtamasyz etýimiz kerek, ol úshin otandyq kásiporyndar men sharýalardy qoldap, jumys oryndaryn ashyp, halyqtyń tabysyn arttyrýymyz kerek.
Onsyz dúkenderimizde jeıdeden sútke deıin ımporttyq taýarlar basym bolyp, bóten elderdegi kásiporyndar nesıelerimizden túsken kiris paıdasyn kóredi.
Biz naǵyz medısınalyq saqtandyrýdy engizýdi, zamanaýı bilim berýdi damytýdy, sonyń ishinde aýyl mektepterine translásıa arqyly úzdik muǵalimderdiń onlaın sabaqtaryn ótkizýdi talap etemiz.
«Aq jol» partıasy 2014 jyldan bastap birinshi qabattarynda esep ortalyqtary men shaǵyn jáne orta bıznes nysandary bar, jastar úshin qymbat emes turǵyn úıler salýdy talap etýde; ár balaǵa 25% ıpotekalyq sýbsıdıa engizý.
«Aq jol» partıasy 8 jyl boıy jeke tulǵalardyń bankrottyǵy týraly zań qabyldaý arqyly halyqty bankırler men kolektorlardan qorǵaý úshin baryn saldy. Bul talqylaý prezıdentke jetip, onyń tapsyrmasynan keıin ǵana zań qabyldanyp, osydan týra bir apta buryn kúshine endi. «Aq jol» partıasynyń arqasynda, alǵashqy kúni-aq myńdaǵan adam qaryz aýyrtpalyǵyn jeńildetýge ótinish bildirdi.
«Aq jol» partıasy kásipkerler partıasy retinde 2011 jyldan beri damyǵan elderdiń úlgisimen salalyq salyq mólsherlemelerin engizýge umtylyp keledi. Bizdiń elimizde et nemese sút ónimderin óndirýshiler de, qurylysshylar men iri saýda jelileri de birdeı QQS jáne UTS mólsherlemelerin tóleıdi.
Bul rette memleket munaı, gaz jáne metal eksporttaýshylarǵa QQS-ty qaıtaryp berse, bankter bul salyqty múlde tólemeıdi. Iaǵnı, baılar az, al kúnin áreń kórip júrgender kóp tóleıdi.
Biz 12 jyldan beri salalardyń tabystylyǵyn eskere otyryp, salyq mólsherlemelerin engizýdi talap etip kelemiz. 12 jyl boıy úkimet bizge tosqaýyl qoıyp keledi. Ótken jyly ǵana Prezıdent Toqaev joldaýynda osyndaı saıasatty engizýdi tapsyrdy, biz bul jumysty jalǵastyramyz.
«Aq jol» partıasy barlyq shaǵyn bıznesti esep berýden bosatyp, patentke kóshirýdi, jyldyq patent aınalymyn 100 mıllıon teńgege jetkizýdi talap etedi.
Tek osy sheshim arqyly ǵana birde-bir aqshasy talan-tarajǵa túsken eshbir memlekettik jumyspen qamtý baǵdarlamasy qamtı almaǵan kóptegen jańa jumys oryndaryn qurýǵa qol jetkize alamyz.
Shaǵyn bızneske memlekettiń moınynda otyrmaı, óz otbasyn asyrap, ózgege jumys berip jatqany úshin alǵys aıtý kerek.
Bul biz úshin eń mańyzdy amal.
«Aq jol» partıasy Eýropa men Qytaı tájirıbesi negizinde ınvestısıalyq artyqshylyqtar engizýdi, jańa zaýyttar men jabdyqtarǵa salynatyn ınvestısıany salyq esebine sanaýdy usynyp otyr.
Kásipkerlerge qatysty qylmystyq is qozǵaýǵa tyıym salý kerek, óıtkeni olardy qamaýǵa alý men qysym kórsetý reıderlik áreketter úshin jıi qoldanylýda. Kásipkerlerge keltirilgen zalal úshin sheneýnikterdiń jeke jaýapkershiligin engizýdi talap etemiz, bul aqsha alý men bopsalaýdy birden azaıtady.
«Aq jol» partıasy Qazaqstannyń jeri men paıdaly qazbalary respýblıka halqyna tıesili degen erejeni negizge ala otyryp, sheteldik munaı-gaz kompanıalarymen kelisim-sharttardy qaıta qaraýdy, olardyń paıdasyndaǵy qazaqstandyq úlesti ulǵaıtýdy, Qashaǵan, Qarashyǵanaq jáne Teńiz sıaqty iri kelisimsharttardyń sharttaryn ashýdy talap etedi. Referendým ótkennen keıin Úkimet bizdiń usynystan birden bas tartty, biz halyqtyń qojaıyn retinde óz baılyǵyn kim jáne qalaı paıdalanyp jatqanyn bilýge quqyǵy bar ekenin talap etemiz.
Táýelsizdiktiń 30 jylynda birde-bir sheteldik ınvestor birde-bir munaı óńdeý zaýytyn salmaǵandyqtan, elimizde jyl saıyn kóktem-jaz mezgilinde janar-jaǵarmaı tapshylyǵy, baǵasynyń ósimi baıqalady.
«Aq jol» partıasy shıkizat alpaýyttarynyń ekonomıkamyzǵa qosqan úlesi tek ózderi úshin tapqan mıllıardtaǵan qarjymen ǵana emes, sonymen qatar qazaqstandyq taýarlardy satyp alýda, paıdalanatyn qural-jabdyqtardyń birlesken óndirisin qurýda da kórsetilýi tıis ekenine senimdi.
Bizdiń elimiz óte baı, halqymyz talantty.
Mundaı elde jáne mundaı halqy bar Qazaqstanda kedeıler bolmaýy kerek.
«Aq jol» partıasy Qazaqstandy tabysty jáne progresıvti etý jolyn bilip ǵana qoımaı, úkimetke kúndelikti jumysymyzben sol joldy nusqap kelemiz. Al bul qozǵalysty jedeldetý úshin partıalar úkimetpen aıtysyp qana qoımaı, ony ózderi jasaqtaı alatyn naqty ózgerister qajet.
Aq jol, Qazaqstan!
Túbegeıli ózgerister qajet! - dep aıaqtady sózin Azat Perýashev.
«Aq jol» QDP tóraǵasynyń orynbasary Qazybek Isa «Aq jol» partıasynyń saılaýaldy baǵdarlamasynda Táýelsizdiktiń mańyzdy jetistigi – ulttyq erekshelikke iltıpatpen qaraý, elde turatyn barlyq etnostardyń tilderi men mádenıetterine ózara qurmet kórsetý ekenin atap ótti.
Sonymen qatar, «Aq jol» demokratıalyq partıasy memlekettik tildiń qoldanylý aıasyn konstıtýsıalyq mártebesine sáıkes keńeıtýdi jaqtaıdy. Biz óz jumysymyzda «Alash» ulttyq ıdeıasyna súıenemiz. «Alash» – táýelsizdik, jerimiz ben ulttyq múddemiz.
Kelesi kezekte Almaty qalasy máslıhatynyń №18 bir mandatty saılaý okrýgi boıynsha «Aq jol» dempartıasynyń kandıdaty, «Tas grýpp» qarjylyq holdıńiniń basshysy Dýlat Tastekeev sóz aldy. Ol bıznes álemine ınovasıalyq ıdeıalardy ákelgen kásipkerlerdiń jańa tolqynynyń ókili. Dýlat «Aq jolǵa» úsh sebeppen kelgenin aıtty: bul partıa kásipkerlerdiń partıasy bolǵandyqtan, Alash ıdeıasyn basshylyqqa alǵandyqtan jáne bul tek bıznesti qoldaý emes, halyq pen memleketke adal qyzmet etý, iskerlik jáne belsendi azamattyq ustanymnyń beriktigin bildiretindikten.
- «Men Almaty qalasy Jetisý aýdany boıynsha máslıhat depýtattyǵyna nege tústim? Sebebi, qarapaıym nárselerden bastaý kerek. Men almatylyqtar úshin úsh qarapaıym máselede úlken ózgeris jasaǵym keledi. Birinshisi – qaladaǵy qaýipsizdik, eń aldymen balalardyń qaýipsizdigi. Ekinshisi – ınfraqurylymdy naqty jaqsartý, komýnaldyq qyzmetten, kóshelerdiń jaı-kúıinen, qoqys shyǵarýdan bastap, qalalyq ortany: qorshaǵan ortany, saıabaqtardy, sport alańdaryn jaqsartýǵa deıin. Al úshinshisi – adamı kapıtaldy damytý. Bul kásibı biliktilik pen dúnıetanym, mádenıet, jańashyldyqqa ashyqtyqty ushtastyratyn sapaly bilim. Bul densaýlyq saqtaý, salaýatty ómir salty, shyǵarmashylyq».
D.Tastekeev jınalǵandardy 19 naýryzda ótetin saılaýda partıa men onyń kandıdattaryn qoldaýǵa shaqyrdy.
Jıynda sóz alǵan erekshe balalary bar analar odaǵynyń tóraıymy, jýyrda ǵana Almatydaǵy №4 bir mandatty saılaý okrýgi boıynsha «Aq jol» demokratıalyq partıasynan Májilis depýtattyǵyna kandıdat bop túsken Raýan Saǵadıeva jaǵymsyz jańalyqpen bólisti. Okrýgtik saılaý komısıasy ekinshi rette ony saılaý dodasynan shektep tastady. «Aq jol» demokratıalyq partıasy Raýan Saǵadıevany birinshi ret saılaýdan shettetý áreketine («tirkeý bolmaǵany úshin») sot arqyly tyıym saldy, biraq Joǵarǵy sot rastaǵan ekinshisi («salyq deklarasıasyndaǵy sáıkessizdik úshin») qıyndaý, biraq, onda da zańdy qaıshylyqtar bar.
Mıtıńten keıin Azat Perýashev partıa zańgerleri Konstıtýsıalyq sotqa shaǵym túsiretinin aıtty.
Raýan Baqtybekqyzynyń ózi minberden sot sheshimimen kelispeıtinin jáne ádilettilikti qalpyna keltirý úshin qoldan kelgenniń bárin jasaýǵa daıyn ekenin, sondaı-aq, erekshe kútimdi qajet etetin balalary bar analardyń qoǵamdyq birlestigi partıa baǵdarlamasy men kandıdattaryn qoldaıtynyn málimdedi.
«ERZI» birlestiginiń dırektory, múgedek, «Aq jol» partıasynan qalalyq máslıhat depýtattyǵyna úmitker Erbol Igembergenov te jınalǵandardyń nazaryn ózine aýdardy.
Ol ornynan sóıleýge tyrysyp edi, biraq mıtıńke qatysýshylardyń barlyǵy úmitkerdi kórýi úshin ony múgedekter arbasymen birge minberge kóterip shyǵardy.
Erbol Almatydaǵy azamattyq belsendi jáne múmkindigi shekteýli jandar ońaltýdan ótip, jattyǵyp, psıhologıalyq kómek ala alatyn áleýmettik ortalyqtyń negizin qalaýshy retinde tanymal.
- «Men №13 saılaý okrýgi boıynsha Almaty qalasy máslıhatynyń depýtattyǵyna úmitkermin. Meniń mindetterim: múmkindigi shekteýli almatylyqtardy belsendi ómirge tartý, olardyń talantyn, sonyń ishinde kásipkerlikke beıimin ashýǵa jaǵdaı jasaý. Ol úshin ınklúzıvti bilim, frılanserlik pen sıfrlyq ekonomıkany damytý, «ERZI» ortalyǵy sıaqty beıimdeý ortalyqtary, múgedekter úshin qoljetimdi qalalyq orta qajet», - dedi kandıdat.
E.Igembergenov aldaǵy saılaýda «Aq jol» partıasynyń kandıdattaryna barynsha qoldaý kórsetýge shaqyrdy.
Sondaı-aq, jıynda birinshi dárejeli kapıtan, Qarýly kúshter ardagerleri odaǵynyń tóraǵasy, máslıhattyń 7-shi shaqyrylymynyń depýtaty, Almaty qalasynyń qurmetti azamaty Kópesbaı Jampeıisov sóz sóıledi. Kópesbaı Orazbaıuly bir mandatty saılaý okrýgi boıynsha máslıhat depýtattyǵyna kandıdat bolyp usynyldy. Ol «Aq jol» partıasy parlament pen máslıhattarda bılikti únemi synǵa alyp, bılik partıasyna qarsy daýys beretin jalǵyz partıa bolǵasyn da oǵan jáne kandıdattaryna daýys berý kerektigin alǵa tartty. «Árıne, tasadan kez kelgen adamdy tas laqtyrýǵa bolady, biraq ótken jyldary parlament minberinen «Aq jol» partıasy ǵana shyndyqty ashyp aıtyp júrdi», - dedi kaperang Jampeıisov.
Máslıhat depýtattyǵyna taǵy bir kandıdat, kásipker, «Etalon» kompanıasynyń basshysy Fedor Konstantınov «aqjoldyqtardyń» qalanyń áleýmettik-óndiristik ınfraqurylymyn damytý, abattandyrý jáne qorshaǵan ortany qorǵaý, atmosferaǵa shyǵarylatyn zıandy qaldyqtar men tútinderdi azaıtý boıynsha naqty usynystaryna toqtaldy.
«Aq jol» dempartıasy Almaty oblysy fılıalynyń tóraıymy Meırash Shynasylova Almaty aglomerasıasyn damytý bastamalary, jaqyn mańdaǵy aýdan jáne qalalarmen (İle, Talǵar, Qaskeleń) ózara is-qımyldar týraly aıtty.
Mıtıń qonaqtary – «Jeltoqsan» qozǵalysynyń basshylyǵy jáne basqalary aldaǵy saılaýda «Aq jol» demokratıalyq partıasyn qoldaıtyndyqtaryn aıtyp, almatylyqtardy onyń kandıdattaryna daýys berýge shaqyrdy.
*Materıaldyń aqysy «Aq jol» demokratıalyq partıasynyń saılaý qorynan tólendi.
