Dúnıejúzinde kún ótken saıyn «jasyl ekonomıkaǵa» kóp kóńil bólinip, jasyl tehnologıalar kúndelikti ómirimiz ben turmys-saltymyzǵa enýi jyldan-jylǵa údeı túsýde. Ásirese, kún men jel, bıomassa qýattaryn óndirýge erekshe ekpin berilýde. Dál osy tektes jumystar Almaty oblysynda da qarqyn alýda. Oǵan dálel, bir ǵana oblysta 8 birdeı jel elektr stansasynyń jumys isteýi. Solardyń eń sońǵysy Eńbekshiqazaq aýdany Shelek dálizinde boı kóterdi. Qazaqstanda balamasy joq qýaty 60 MVt bolatyn jańa jel elektr stansasy energetıkalyq nysannyń quny – 37,4 mlrd teńgeni quraıdy.
Atalǵan stansada 24 jel energetıkalyq qondyrǵy bar. Olardyń árbir nomınal qýaty 2,5 MVt bolady. Stansany salýǵa álemdik jel týrbınalaryn óndirýshi jetekshi kompanıalardyń biri – «GoldWind» kompanıasy atsalysqan. Búgingi kúni jańa energetıkalyq nysanda 14 maman arnaıy daıarlanyp, jumysqa ornalasqan. Bul JES jylyna 225,7 mln kVts elektr energıasyn óndirýge qaýqarly.
Jobanyń ekologıalyq qurylymy aımaqta orasan zor mańyzǵa ıe. Jalpy, Almaty oblysynda «jasyl» elektr energıasyn óndirý úshin tabıǵı múmkindikter jeterlik. Onyń bir dáleli, oblys ortalyǵynda ornalasqan qýaty 3 MVt Qapshaǵaı kún elektr stansasy men qýaty 4,95 MVt «Sarybulaq» kún elektr stansasynyń áli kúnge jelkenin jyqpaýy.
Qos birdeı kún elektr stansasynyń jyldyq óndirisi 14,1 mln kVt/saǵ., bul atmosferaǵa shyǵatyn CO2 shyǵaryndynyń 7,5 myń tonnasyn boldyrmaýǵa múmkindik berip otyr.
Eki kún elektr stansasy kúndi baqylaý júıelerimen jabdyqtalǵan. Treker qondyrǵylary kúnniń qaıda ornalasqanyn baqylaıdy jáne avtomatty túrde kún modýlderiniń tıimdi baǵytyn qamtamasyz etedi. Osylaısha, elektr energıasyn óndirý fotoelektrlik júıeniń statıkalyq ornalasý ádisimen salystyrǵanda orta eseppen 20-25%-ǵa artady.
Biz keltirgen eki derek, bul Almaty oblysyna tıesili aqparattar leginen. Osyǵan qarap-aq, atalmysh baǵyttyń baǵdary aıqyn, qarqyny qatty ekenin ańǵarýǵa bolady.
Jalpy alǵanda, «jasyl ekonomıka» ómirimizge engenine 20 jyldan asty. Osy ýaqyt aralyǵynda bul baǵyt úlken tendensıaǵa aınalyp, balamaly energıa kózin óndirý isinde aıryqsha oryn alǵany jasyryn emes. Ǵalymdardyń boljaýynsha, bir ǵana jel energıasynyń úlesi aldaǵy 10 jyldyqta 20 paıyzdy quramaq. Bul degenimiz biz aıtqan sarqylmaıtyn tabıǵı resýrstardy paıdalaný kórsetkishi artyp, kún jáne jel elektr stansalarynyń sany ulǵaıady degenge saıady.
