Búgin Almatyda Qazaqstanda AES salý máselesi boıynsha 19-shy jarıa talqylaý ótti. Talqylaýǵa atom salasynyń sarapshylary, memlekettik organdardyń jáne azamattyq sektordyń ókilderi qatysty.
İs-sharanyń moderatorlary qalalyq Qoǵamdyq keńestiń múshesi Borıs Japarov, Qazaqstan Azamattyq alánsynyń prezıdenti Baný Nurǵazıeva jáne Almaty Azamattyq alánsynyń tóraǵasy Qaıyrjan Ábdihalyqov boldy.
"Qazaqstandyq atom elektr stansıalary" AQ Bas dırektory Tımýr Jantıkın AES-tiń Balqash kóline keri áseri týraly alyp qashpa sózdi joqqa shyǵardy:
"Biz bul máseleni qarastyrdyq: atom elektr stansıasyna qajetti sý mólsheri kól betindegi tabıǵı býlanýdyń 0,3% -ymen birdeı".
QR Ulttyq ıadrolyq ortalyǵynyń bas dırektory Erlan Batyrbekov 1979 jyly Trı-mıl-Aılend AES-ynda bolǵan apat, sondaı-aq atom energetıkasy tarıhyndaǵy eń iri apat - 1986 jyly Chernobyl AES-yndaǵy jarylys búkil salany túbegeıli qaıta qaraýǵa májbúr etkenin atap ótti.
Onyń aıtýynsha, bul oqıǵalardan keıin qaýipsizdik máseleleri birinshi orynǵa qoıylyp, bul qazirdiń ózinde jumys istep turǵan atom elektr stansıalaryn jańǵyrtýǵa jáne reaktor qondyrǵylarynyń jobalaryna eleýli ózgertýǵa áser etti.
"Osylaısha qaýipsizdiktiń jańa fılosofıasy jáne jalpy tehnıkalyq-ekonomıkalyq kórsetkishteri jaqsartylǵan reaktorlardyń úshinshi býyny paıda boldy", - dep atap ótti Erlan Batyrbekov.
IaFI basshysy Saıabek Sahıev, Qazaqstanda salynýy múmkin atom reaktoryna uqsas reaktor Iadrolyq fızıka ınstıtýtynyń bazasynda kóptegen jyldar boıy jumys istep kele jatqanyn aıtty:
"Bir kezderi ınstıtýttyń janynda úsh myń adam ómir súrgen, búginde — 15 myń adam. Biz 50 turǵynǵa arnaıy sensorlar taratyp, apta saıyn nátıjelerin alyp otyrdyq. Eshqandaı mańyzdy ózgerister tirkelgen joq".
Eńbek sińirgen energetık Baqytjan Jaqsalıev Qazaqstannyń qoldanystaǵy energetıkalyq keshenderi memleketti elektr energıamen tolyq qamtamasyz ete almaıtynyn atap ótti. Onyń aıtýynsha, elektr energıasynyń turaqty óndirisi ǵana qazirgi qajettilikterdi qanaǵattandyra alady.
"Qazaqstanda atom elektr stansıasynyń jobasyn iske asyrý tutynýshylar úshin elektr energıasynyń qunyn tómendetýge ákeletin ekologıalyq taza energıa qurýdyń alǵashqy qadamy ǵana bolady", — dedi Jaqsalıev.
2023 jylǵy 1 qyrkúıekte QR Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaev "Ádiletti Qazaqstannyń ekonomıkalyq baǵyty"atty Qazaqstan halqyna Joldaýyn jarıalady. Memleket basshysy óz Joldaýynda atom energetıkasyn damytý asa mańyzdy ekonomıkalyq jáne saıası aspekt bolǵanyn atap ótti. Osyǵan baılanysty ol jalpyulttyq referendým ótkizý arqyly atom elektr stansıasyn salý máselesin sheshýdi usyndy.
2024 jyldyń maýsym aıynyń sońynda Prezıdent atom elektr stansıasyn salý boıynsha referendým osy jyldyń kúzinde ótetinin málimdedi. Naqty kúndi Qazaqstan Úkimeti aıqyndaıdy.
