بۇگىن الماتىدا قازاقستاندا اەس سالۋ ماسەلەسى بويىنشا 19-شى جاريا تالقىلاۋ ءوتتى. تالقىلاۋعا اتوم سالاسىنىڭ ساراپشىلارى، مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ جانە ازاماتتىق سەكتوردىڭ وكىلدەرى قاتىستى.
ءىس-شارانىڭ مودەراتورلارى قالالىق قوعامدىق كەڭەستىڭ مۇشەسى بوريس جاپاروۆ، قازاقستان ازاماتتىق اليانسىنىڭ پرەزيدەنتى بانۋ نۇرعازييەۆا جانە الماتى ازاماتتىق اليانسىنىڭ ءتوراعاسى قايىرجان ءابدىحالىقوۆ بولدى.
"قازاقستاندىق اتوم ەلەكتر ستانسيالارى" اق باس ديرەكتورى تيمۋر جانتيكين اەس-تىڭ بالقاش كولىنە كەرى اسەرى تۋرالى الىپ قاشپا ءسوزدى جوققا شىعاردى:
"ءبىز بۇل ماسەلەنى قاراستىردىق: اتوم ەلەكتر ستانسياسىنا قاجەتتى سۋ مولشەرى كول بەتىندەگى تابيعي بۋلانۋدىڭ 0،3% -ىمەن بىردەي".
ق ر ۇلتتىق يادرولىق ورتالىعىنىڭ باس ديرەكتورى ەرلان باتىربەكوۆ 1979 جىلى تري-ميل-ايلەند اەس-ىندا بولعان اپات، سونداي-اق اتوم ەنەرگەتيكاسى تاريحىنداعى ەڭ ءىرى اپات - 1986 جىلى چەرنوبىل اەس-ىنداعى جارىلىس بۇكىل سالانى تۇبەگەيلى قايتا قاراۋعا ءماجبۇر ەتكەنىن اتاپ ءوتتى.
ونىڭ ايتۋىنشا، بۇل وقيعالاردان كەيىن قاۋىپسىزدىك ماسەلەلەرى ءبىرىنشى ورىنعا قويىلىپ، بۇل ءقازىردىڭ وزىندە جۇمىس ىستەپ تۇرعان اتوم ەلەكتر ستانسيالارىن جاڭعىرتۋعا جانە رەاكتور قوندىرعىلارىنىڭ جوبالارىنا ەلەۋلى وزگەرتۋعا اسەر ەتتى.
"وسىلايشا قاۋىپسىزدىكتىڭ جاڭا فيلوسوفياسى جانە جالپى تەحنيكالىق-ەكونوميكالىق كورسەتكىشتەرى جاقسارتىلعان رەاكتورلاردىڭ ءۇشىنشى بۋىنى پايدا بولدى"، - دەپ اتاپ ءوتتى ەرلان باتىربەكوۆ.
يافي باسشىسى سايابەك ساحييەۆ، قازاقستاندا سالىنۋى مۇمكىن اتوم رەاكتورىنا ۇقساس رەاكتور يادرولىق فيزيكا ينستيتۋتىنىڭ بازاسىندا كوپتەگەن جىلدار بويى جۇمىس ىستەپ كەلە جاتقانىن ايتتى:
"ءبىر كەزدەرى ينستيتۋتتىڭ جانىندا ءۇش مىڭ ادام ءومىر سۇرگەن، بۇگىندە — 15 مىڭ ادام. ءبىز 50 تۇرعىنعا ارنايى سەنسورلار تاراتىپ، اپتا سايىن ناتيجەلەرىن الىپ وتىردىق. ەشقانداي ماڭىزدى وزگەرىستەر تىركەلگەن جوق".
ەڭبەك سىڭىرگەن ەنەرگەتيك باقىتجان جاقسالييەۆ قازاقستاننىڭ قولدانىستاعى ەنەرگەتيكالىق كەشەندەرى مەملەكەتتى ەلەكتر ەنەرگيامەن تولىق قامتاماسىز ەتە المايتىنىن اتاپ ءوتتى. ونىڭ ايتۋىنشا، ەلەكتر ەنەرگياسىنىڭ تۇراقتى ءوندىرىسى عانا قازىرگى قاجەتتىلىكتەردى قاناعاتتاندىرا الادى.
"قازاقستاندا اتوم ەلەكتر ستانسياسىنىڭ جوباسىن ىسكە اسىرۋ تۇتىنۋشىلار ءۇشىن ەلەكتر ەنەرگياسىنىڭ قۇنىن تومەندەتۋگە اكەلەتىن ەكولوگيالىق تازا ەنەرگيا قۇرۋدىڭ العاشقى قادامى عانا بولادى"، — دەدى جاقسالييەۆ.
2023 جىلعى 1 قىركۇيەكتە ق ر پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقايەۆ "ادىلەتتى قازاقستاننىڭ ەكونوميكالىق باعىتى"اتتى قازاقستان حالقىنا جولداۋىن جاريالادى. مەملەكەت باسشىسى ءوز جولداۋىندا اتوم ەنەرگەتيكاسىن دامىتۋ اسا ماڭىزدى ەكونوميكالىق جانە ساياسي اسپەكت بولعانىن اتاپ ءوتتى. وسىعان بايلانىستى ول جالپىۇلتتىق رەفەرەندۋم وتكىزۋ ارقىلى اتوم ەلەكتر ستانسياسىن سالۋ ماسەلەسىن شەشۋدى ۇسىندى.
2024 جىلدىڭ ماۋسىم ايىنىڭ سوڭىندا پرەزيدەنت اتوم ەلەكتر ستانسياسىن سالۋ بويىنشا رەفەرەندۋم وسى جىلدىڭ كۇزىندە وتەتىنىن مالىمدەدى. ناقتى كۇندى قازاقستان ۇكىمەتى ايقىندايدى.
