Halyqtyń turmysyn jaqsartý taqyryby Úkimette basty nazarǵa shyqty. Úkimet, Ulttyq bank jáne Qarjy naryǵyn retteý agenttiginiń baıandamalaryn zerdelegennen keıin, negizgi jaıttardy "Qarjylyq saýat" sarapshylary qysqasha túıindedi, dep habarlaıdy Dalanews.kz.
Qarjy sektoryn retteıtin Ulttyq bank pen Qarjy naryǵy agenttigi kelesi jyldan bastap kredıtteý júıesin kúsheıtýdi josparlap otyr. Negizgi mindet azamattardyń shamadan tys qaryzǵa batpaýyn qamtamasyz etý jáne «qymbat nesıelerdiń» kóbeıýine jol bermeý.
Ne ózgeredi?
Jyldyq tıimdi syıaqy mólsherlemesine (JTSM) jańa shek qoıylady.
Qazir naryqta JTSM tym joǵary, sondyqtan nesıe quny negizsiz qymbattap ketken. Endi retteýshi organ JTSM boıynsha jańa lımıt engizedi:
– bankter men mıkroqarjy uıymdary artyq paıyz qosyp, nesıe baǵasyn ósire almaıdy.
Iaǵnı nesıe burynǵydaı túrli «qosymsha komısıalarmen» qymbattamaıdy.
5 jyldan uzaq merzimge kepilsiz nesıe berýge tyıym sol kúıi qalady.
Uzaq ýaqytqa berilgen kepilsiz qaryzdar kóbine qaryz alýshyny aýyr júktemege salyp qoıady. Sol sebepti bank 5 jyldan asatyn merzimge kepilsiz nesıe berse, bul zań buzýshylyq bolyp esepteledi.
Budan bólek, barlyq kredıt adam tabysyna qaraı esepteledi. Buryn taýarlyq qaryzdar nemese keıinge qaldyrylǵan tólemder esepke alynbaıtyn. Endi olardyń barlyǵy tabysqa qatysty jalpy júkteme retinde qaralady.
– Eger adamnyń aılyǵy óspese, oǵan qosymsha nesıe maquldanbaıdy.
Sotqa júginbeı qaryzdy retteý rásimi jeńildeıdi.
Jańa erejege sáıkes:
– nesıe úsh aı boıy ótelmese, bank boryshkerge resmı habarlama jiberedi;
– qaryzdy sotqa aparmaı-aq sheshýge bolatyn balama joldar usynylady;
– bul ádis azamatty artyq ósimpul men shyǵyndardan qorǵaıdy.
Úkimet baıandamasynan shyqqan túıinder:
Komýnaldyq tarıfter 2026 jyldyń İ toqsanynyń sońyna deıin óspeıdi.
Tarıfterge engizilgen moratorıı kúshinde qalady.
2026 jyldyń İİ toqsanynan bastap tarıfter tek ınflásıa deńgeıinde ǵana ósedi.
Iaǵnı baqylaýsyz qymbattaý bolmaıdy.
Turǵyn úıge qatysty kómek halyqtyń áleýmettik osal toptaryna burynǵydaı baǵyttalady.
Eń tómengi jalaqy 2027–2028 jyldary qaıta qaralyp, ósiriledi.
2026–2028 jyldary halyqtyń naqty tabysy jyl saıyn kem degende 2–3% ósedi degen jospar bar.
Marketpleısterdegi baǵa aıqynyraq bolady.
Syıaqy, komısıa sekildi jasyryn tólemder ashyq kórsetiledi.
Bólip tóleý men birden tóleý baǵasy bólek jazylady.
Jalpy alǵanda, bul sharalardyń barlyǵy ınflásıany tómendetýge jáne baǵa turaqtylyǵyn qalyptastyrýǵa baǵyttalǵan. Resmı organdar osy ózgerister nátıjesinde ekonomıkadaǵy baǵalar turaqtanady dep senedi.
