2026 jyldan bastap Qazaqstanda qurylys kompanıalaryna qosymsha qun salyǵy (QQS) engizilmek. Sarapshylardyń pikirinshe, bul bastama jyljymaıtyn múlik naryǵyna tikeleı áser etedi. Qazaqstan rıeltorlarynyń ózin-ózi retteıtin qaýymdastyǵynyń prezıdenti, jyljymaıtyn múlik salasynda 20 jyldyq tájirıbesi bar maman Larısa Stepanenko bul ózgeristiń saldary men táýekelderi jóninde sóz qozǵady, dep habarlaıdy Dalanews.kz.
Sarapshynyń aıtýynsha, qurylys kompanıalaryna QQS engizilýi naryqqa aıtarlyqtaı yqpal etedi jáne onyń áseri birneshe baǵytta baıqalmaq.
“Birinshiden, jańa turǵyn úılerdiń baǵasy ósýi múmkin. Sebebi qosymsha shyǵyndardyń bir bóligi satyp alýshylardyń moınyna túsedi. Ekinshiden, qurylys qarqyny baıaýlaýy múmkin. Ásirese kapıtaly az qurylys kompanıalaryna bul aýyr tıedi — jobalardy qaıta esepteý, qaıta qaraý, sapany tómendetý nemese materıaldardy ońtaılandyrý qajet bolady”, - deıdi sarapshy.
Onyń sózinshe, bul ózgeris qurylysshylardyń marjasyna da áser etýi múmkin.
“Eger qosymsha salyqtyq aýyrtpalyqty tolyǵymen sońǵy satyp alýshyǵa aýdarý múmkin bolmasa, básekelestik ortada kompanıalardyń paıdasy azaıady. Al baǵa ósse, keıbir azamattar baspana satyp alýdy keıinge qaldyrýy múmkin. Bul naryqtaǵy belsendiliktiń tómendeýine alyp keledi”, — dep túsindirdi Stepanenko.
Mamannyń aıtýynsha, kóp jaǵdaıda qurylys kompanıalary QQS boıynsha shyǵyndardy turǵyn úıdiń baǵasyna qosýǵa tyrysady, sebebi bulaı istemese, olardyń bıznesi tıimsiz bolyp qalady. Al baǵanyń qanshalyqty qymbattaıtyny birqatar faktorǵa baılanysty aıqyndalady.
“Bul, eń aldymen, QQS mólsherlemesine jáne ony tóleý tártibine, ıaǵnı ótpeli kezeń men jeńildikterdiń bolýyna baılanysty. Sondaı-aq materıaldar men logıstıkaǵa jumsalatyn shyǵyndardyń úlesi de úlken ról atqarady. Eger qurylys materıaldarynyń basym bóligi ımporttalsa nemese QQS salynsa, baǵanyń ósý qarqyny da joǵary bolady. Budan bólek, naryqtaǵy básekelestik deńgeıi men memlekettik qoldaý sharalary da mańyzdy. Eger sýbsıdıalar, salyqtyq jeńildikter nemese tómen paıyzdy ıpotekalyq baǵdarlamalar engizilse, baǵa ósimi birshama tejeledi”, — deıdi ol.
Larısa Stepanenkonyń baǵalaýynsha, jańa turǵyn úılerdiń baǵasy orta eseppen 10–15 paıyzǵa deıin ósýi múmkin. Bul kórsetkish qala men turǵyn úı klasyna baılanysty ártúrli bolady. Eń kóp ósim Almaty men Astanada baıqalmaq. Sebebi bul qalalarda qurylys qunynyń ózi joǵary.
“Eger memleket ótemaqy tetikterin engizbese, mysaly, jeńildetilgen ıpoteka nemese ekonom-klass qurylysyna salyqtyq jeńildikter berilmese turǵyn úı halyq úshin qoljetimsiz bolady. Sol sebepti biz ótpeli kezeń engizip, naryqtaǵy barlyq qatysýshy úshin naqty ári turaqty erejeler belgileý qajet dep esepteımiz. Bul baǵanyń kúrt ósýin boldyrmaýǵa jáne qurylys salasynyń turaqtylyǵyn saqtaýǵa múmkindik beredi”, — dedi Qazaqstan rıeltorlarynyń ózin-ózi retteıtin qaýymdastyǵynyń prezıdenti Larısa Stepanenko.
Eske salaıyq, buǵan deıin Ulttyq ekonomıka birinshi vıse-mınıstri Azamat Ámrın qurylys kompanıalaryna qosylǵan qun salyǵynyń (QQS) 16 paıyzdyq mólsherlemesin engizý turǵyn úı baǵasynyń ósýine yqpal etýi múmkin ekenin málimdegen edi.
Vıse-mınıstrdiń aıtýynsha, 2023 jyly eldiń jalpy ishki ónimi 135 trln teńgeni qurap, onyń shamamen 17,5 paıyzy kóleńkeli ekonomıkaǵa tıesili bolǵan.
“Bul – resmı derek. 135 trln teńgeniń 20 trln teńgesi kóleńkeli aınalymda júr. Negizgi úles kóterme jáne bólshek saýda, aýyl sharýashylyǵy, qurylys, densaýlyq saqtaý jáne bilim berý salalaryna tıesili”, – degen edi Ámrın.
Ol sondaı-aq qazirgi tańda qurylysshylar qurylys materıaldaryn QQS-syz satyp alatynyn atap ótti.
“Jańa ereje boıynsha 16 paıyzdyq QQS tólense, qurylys kompanıalary óz jetkizýshilerin kóleńkeden shyǵaryp, salyq tóleýge yntalandyrýǵa májbúr bolady”, – dedi ol.
Ámrınniń sózinshe, salyqtyq ózgeris ınflásıany shamamen 3 paıyzǵa arttyrýy múmkin. “Baǵa ósimi sózsiz bolady, ásirese azyq-túlik emes taýarlardyń qymbattaýy yqtımal”, – dep túıindedi vıse-mınıstr.
