Қазақстанда байланыс қызметтерін көрсетуге арналған жаңартылған ережелер бекітілді. Олар SIM-карталарды рәсімдеу тәртібін, телефондық алаяқтыққа қарсы шараларды және күмәнді нөмірлерді бұғаттау шарттарын анықтайды. Тиісті бұйрық жасанды интеллект және цифрлық даму министрінің міндетін атқарушы тарапынан қол қойылған, деп хабарлайды Dalanews.kz Tengrinews.kz-ке сілтеме жасап.
Құжатқа сәйкес, мобильді операторлар алаяқтық әрекеттерді анықтауға және алдын алуға арналған арнайы технологиялар - антифрод жүйелерін енгізуге міндетті. Бұл жүйелер Қазақстан Ұлттық банкінің антифрод орталығымен тығыз байланыста жұмыс істейді, осы арқылы күмәнді қоңыраулар мен хабарламалар туралы деректер жедел алмасады.
Егер байланыс операторы алаяқтық белгілерін анықтаса, ол нөмір иесінің деректерін - аты-жөні, ЖСН және телефон нөмірін антифрод орталыққа жолдайды.
Антифрод жүйесі деген не?
Антифрод жүйесі - пайдаланушылардың әрекеттері мен операцияларын көптеген параметрлер бойынша талдайтын автоматтандырылған қорғаныс құралы: қаржылық транзакциялар, сервистерге кіру әрекеттері, қоңыраулар, хабарламалар.
Мақсаты - күмәнді әрекеттерді анықтау және ықтимал қаражат ұрлау немесе басқа да заңсыз әрекеттердің алдын алу. Бұл жүйе клиенттерді де, компанияларды да қорғайды.
Нөмірлер қашан және қалай бұғатталады?
Егер антифрод орталыққа немесе операторға белгілі бір нөмірге қатысты шағым түссе, тексеру екі жұмыс күні ішінде жүргізілуі тиіс.
Күмән расталса, оператор нөмірді уақытша бұғаттап, антифрод орталығын хабардар етеді.
Ал алаяқтық фактілері расталмаса, оператор екі күн ішінде бұл туралы Ұлттық банкке хабарлап, нөмірді қайта қосады.
Осылайша, бұғаттау процесі қатаң реттеледі және деректерді тексерусіз жүргізілмейді.
SIM-карталарды рәсімдеудің жаңа тәртібі
Жаңартылған тәртіп бір адамның атына тіркелетін нөмірлер санын да шектейді:
жеке немесе отбасылық пайдалану үшін 10 нөмірге дейін тіркеуге болады;
егер бұдан көп қажет болса - мысалы, бизнес, күзет жүйелері немесе «ақылды үй» үшін - себептері мен SIM-карталар қолданылатын құрылғылар тізімін көрсетіп, өтініш беру керек.
Егер оператор келтірілген дәлелдерді жеткіліксіз деп тапса, тіркеуден бас тартуға құқылы. Алайда өтініш беруші деректерді түзетіп, сұрауды қайта өткізе алады.
Жаңа ережелер қашан күшіне енеді?
Қаулы ресми жарияланғаннан кейін 10 күн өткен соң күшіне енеді, яғни 2025 жылдың 18 қарашасында.
Жаңалықтар телефондық алаяқтық жағдайларын айтарлықтай азайтып, Қазақстандағы мобильді байланыс нарығын ретке келтіруге көмектеседі деп күтіледі.
