[caption id="attachment_8465" align="alignright" width="179"]
ەدۋارد پولەتايەۆ[/caption]
جيىننىڭ شىمىلدىعىن تۇرگەن ساياساتتانۋشى ەدۋارد پولەتايەۆ ءوز سوزىندە، ماماندار ەۋرازيا ەكونوميكالىق وداعىن ءسوز ەتكەندە ونىڭ ەكونوميكالىق اسپەكتىلەرىنە ءۇستىرت توقتالاتىنىن، بىلايشا ايتقاندا بىرلەستىكتىڭ قاراپايىم حالىققا قانداي پايدا بەرەرىن ناقتىلاپ جەتكىزبەيتىنىن تىلگە تيەك ەتتى. ونىڭ سوزىنشە، وداق تۋرالى ايتقاندا ەڭ الدىمەن ادام فاكتورىنا، وداققا بىرىككەن ەلدەردىڭ قارجىلىق جاعدايى مەن تۇرمىسىن تۇزەلەرىن دالەلدەپ كورسەتۋ قاجەت. ياعني، وداقتىڭ ءۇش ەلگە يگىلىك اكەلەدى دەگەن بولجامدارى بولاشاققا نەگىزدەلگەننەن بۇرىن، بۇگىننەن، ەرتەڭنەن باستاپ ورىندالۋىن ويلاستىرۋ قاجەت.
ال ەكونوميست ساراپشى ۆلاديسلاۆ يۋريسىننىڭ سوزىنە قاراعاندا، بۇل ءۇشىن ءبىرىنشى كەزەكتە ءۇش ەلدەگى ورتاشا جالاقىنى، جۇمىس ورىندارىن كوبەيتىپ، ءوندىرىس قۋاتىن، بيزنەستەگى باسەكەلەستىكتى ارتتىرۋ قاجەت. «ال اتالعان ماقساتتارعا قول جەتكىزگىمىز كەلسە، ەكونوميكالىق تاراپتاعى كەدەرگىلەردى جويعان ءجون. ولار ءالى دە بار» دەدى ول ءوز سوزىندە.
ءوز كەزەگىندە ساياساتتانۋشى انتون موروزوۆ بۇعان قاتىستى پىكىر بىلدىرگەن ازاماتتاردىڭ ويىنا كوڭىل تولماستىق ءبىلدىردى. «مەنىڭشە مۇنىڭ بارلىعى ايتىلىپ تا، جازىلىپ تا جاتىر. سوندىقتان جۇرتقا جاڭالىق بولا قويماس. وداققا بىرىككەلى وتىرعان قازاقستاندىقتاردى ءقازىر نە الاڭداتىپ وتىر؟ ارينە، باعا. وداق اياسىنداعى ەلدەردىڭ نارىعىنداعى باعا ءارتۇرلى. حالىق: «ەرتەڭگى كۇنى وداق ءىس جۇزىندە ىسكە قوسىلعاندا باعا شارىقتاپ، رەسەيدەگى دەڭگەيگە جەتە مە؟» دەپ قاۋىپتەنەدى» دەدى موروزوۆ ءوز سوزىندە.
ساياساتتانۋشى ايگۇل ومارىنىڭ ايتۋىنا قاراعاندا، وسى وداقتىڭ ەكونوميكالىق سيپاتىن ناقتى اشىپ كورسەتەتىن ماماندار ءالى دە از. «ياعني، وسى تاقىرىپتى بىلەتىن. حالىققا وداقتىڭ پايداسىن مەن زيانىنىڭ اراجىگىن اشىپ كورسەتەتىن جانە ەڭ باستىسى بۇعان ساياساتتى ارالاستىرمايتىن ادامدار قاجەت. وكىنىشكە وراي، وسى وداق جۇمىسىمەن اينالىسۋ جۇكتەلگەن ءبىزدىڭ كەيبىر شەنەۋنىكتەرىمىز جۋرناليستەرمەن، جۇرتپەن سويلەسە بىلمەيدى» دەدى ول.
الايدا «الماگەست» كونسالتينگىلىك كومپانياسىنىڭ ديرەكتورى ايدانحان قۇسايىنوۆ مۇنىمەن كەلىسكەن جوق. ونىڭ پىكىرىنشە، ەۋرازيا ەكونوميكالىق وداعىنىڭ يگىلىگىن كورۋگە حالىقتىڭ ءوزى تالپىنۋى كەرەك. ءوز سوزىندە ول: «مەن بۇل تاراپتا قاۋىمنىڭ ءوزى ەكىگە بولەر ەدىم. بۇلاردىڭ العاشقىسى ۇيىنەن ۇزاپ شىقپايدى. ال ەكىنشى ءبىر توپ ىزدەنىمپاز. ولار رەسەي مەن بەلارۋستەن جۇمىس ىزدەيدى. ولار مۇنداي ينتەگراسيا اياسىندا وداقتاس ەلدەردىڭ نارىعىنا كىرۋگە، ءوندىرىس ورىندارىنا ورنالاسۋعا بولاتىنىن تۇسىنگەن ازاماتتار» دەدى.
[caption id="attachment_8466" align="alignleft" width="225"]
سەرگەي دومنين[/caption]
ال جيىن سوڭىن تۇيىندەگەن «ەكسپەرت قازاقستان» جۋرنالىنىڭ ەكونوميست ساراپشىسى سەرگەي دومنين ينتەگراسيا مۇمكىندىككە جول اشارىن مويىنداعانىمەن، وداق ناقتى ىسكە كىرىسكەننەن كەيىن قازاقستاندىق بيزنەسكە قاتتى اۋىر سوعارىن ايتتى. ونىڭ پىكىرىنشە، رەسەيلىك شاعىن جانە ورتا، ءىرى بيزنەس وكىلدەرى قازاقستاندىق نارىقتى ءالى تولىق تانىماي جاتىر. الايدا رەسەيلىك كاسىپكەرلەر ۇلكەن نارىقتا جۇمىس ىستەپ ۇيرەنگەننەن كەيىن، ەرتەڭگى كۇنى كورشى قازاقستاننىڭ نارىعىن جاۋلاپ الۋى، بىلايشا ايتقاندا «دەمپينگ» ءتاسىلى ارقىلى تۇتىنۋشىلاردى وزىنە قاراتىپ الۋى عاجاپ ەمەس. «سول كەزدە ءبىزدىڭ كاسىپكەرلەر قايتپەك؟ سوندىقتان بيزنەس قازىردەن بەلىن بۋىپ، اۋىر باسەكەلەستىككە، تۇتىنۋشىلار ءۇشىن كۇرەسكە ءازىر بولعانى ءجون» دەدى دومنين.
