اۋىل بەلگىلى تەاتر سىنشىسى اشىربەك سىعايمەن، ءانشى، مادەنيەت قايراتكەرى ابىلايحان وسپانوۆپەن، اقىن، ق ر ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى قاسىمحان بەگمانوۆپەن، وسىنداعى پۋشكين اتىنداعى مەكتەپتى ماسكەۋگە دەيىن تانىتىپ، اتاۋلى ءبىلىم وشاعى دارەجەسىنە دەيىن كوتەرگەن جاڭاشىل پەداگوگ ومىربەك جۇسىپوۆپەن ماقتانا الادى.
ەلدىمەكەن اتاۋىن فولكلورلىق اڭىزعا بايلانىستىرا قويىلعان دەپ بولجام جاسايتىندار دا بار. بۇل تۋرالى ەل ىشىندە بىرنەشە اڭىز كەزىگەدى. «تۇركىستان وبلىسىنداعى جەر-سۋ، ەلدى مەكەن اتاۋلارىنىڭ قىسقاشا تاريحىنا» ۇڭىلسەك، بىلاي دەيدى.
ەلدى بيلەگەن حانعا ءولىمى قاراقۇرتتان بولادى دەپ بالگەر جۇلدىزعا قاراپ بال اشىپ، بولاشاعىن بولجاعان كورىنەدى. ءدال وسى جىلدارى ەلدە مال دا قاراقۇرتتىڭ ۋلى تىسىنەن ءولىم قۇشا باستايدى. ولىمنەن قاتتى قورىققان حان جاساعىن سايلاپ كەرۋەن تۇزەپ تاۋ جاعاسىن سايالاپ، قاراقۇرتتان قاشىپ قاراتاۋ ەتەگىن جايلاي قونىس تەبەدى. قاراۋىل جاساقتارى كۇندىز-تۇنى كوز ىلمەستەن حاندى اسا ساقتىقپەن «قاراقۇرت» اتتى تاجالدان قورعاي باستايدى.
وسىلاي جاز وتەدى، كۇزدىڭ كۇنى سۋىرا سوققان جەل ءۇش كۇن، ءۇش ءتۇن دامىلسىز سوعىپ، ساقشىلاردىڭ دا ەسىن شىعارادى. سارايدان ءۇش كۇن بويى شىقپاي قويعان حان جەلدىڭ باسىلعانىن بايقاپ، حالىقپەن جۇزدەسىپ، جيىن ۇيىمداستىرۋ ماقساتىندا سىرتقا شىعىپ ءوز تاعىنا كەلەدى.
حان تاعىنا وتىرا بەرگەن ۋاقىتتا جەل ايداپ اكەلگەن قاراقۇرتتىڭ بالاسى حاندى شاعىپ، ۋىن تاراتا باستايدى. تالاي شاڭىراقتى جوقتاتىپ، حاننىڭ وتباسىنىڭ ءبارىن جالماپ ءبىتىپ، جەر جاھاندى قانعا بوكتىرگەن قاراقۇرت تۇزاعىنىڭ وزىنە دە كەلگەنىن بىلگەن حاننىڭ سوڭعى ءسوزى «قان تاعى…»، ياعني تاعى دا قان دەگەن ەكى-اق اۋىز بولسا كەرەك.
سودان بەرى بۇل تاۋ قانتاعى، بەرتىن كەلە حانتاعى اتالىپ كەتسە كەرەك.
كەيبىر دەرەكتەردە سول حاننىڭ تاعى ىسپەتتى بىتكەن تاستىڭ بولۋىنا بايلانىستى حاننىڭ تاعى دەگەن اتاۋ قويىلعان دەپ بولجايدى.
باسقا ءبىر اڭىزدا: «ەرتەرەكتە قول استىنداعى حالىقتىڭ مۇڭ-مۇقتاجىمەن ساناسپاعان قاتىگەز، مەيىرىمسىز حان ءومىر ءسۇرىپتى. ەلدىڭ جاعدايىن ويلاپ، ولاردىن تۇرمىس-تىرشىلىگىنە كوڭىل بولەتىن ەشكىم بولماعان سوڭ، جۇرت اشتىققا ۇشىراپ، ادامداردىڭ اراسىندا جۇقپالى اۋرۋ تاراپتى. وسى كەزدە ءامىرشىنىڭ قۇلاعىنا «ويباي، حان اۋىلىنا قاراقۇرت قاپتاپ كەلەدى!» دەگەن حابار جەتەدى. بۇل تاجالدان قۇتىلۋ ءۇشىن قاھارلى حان بيىك جوتادان وزىنە ارناپ تەزدەتىپ تاق سالۋعا بۇيرىق بەرەدى.
تاق ءازىر بولعان كەزدە حان اۋىسىپ الادى دا، تومەنگە كۇزەت قويادى. حانعا ەڭ سەنىمدى جالعىز داياشىدان باسقا ەشكىم قاتىنامايتىن بولادى. ءسويتىپ، كەلە جاتقان پالەدەن قۇتىلۋدىڭ امالىن تاپتىم دەپ ويلاعان حان ەمىن-ەركىن ءومىر سۇرۋگە كىرىسەدى. ءبىراق، وكىنىشكە قاراي، كوپ ۇزاماي الگى تاماق ازىرلەۋشى داياشىنىڭ بوركىنە جابىسىپ كەلگەن قاراقۇرت حاندى شاعىپ ءولتىرىپتى. بۇقارادان ءبولىنىپ، وزىنشە جان ساۋعالاماق بولعان حاننىڭ اجالى وسىلاي جەتكەن دەسەدى. ال ءامىرشىنىڭ تاعى تۇرعان جەرى كەيىن «حانتاعى» اتالىپ كەتسە كەرەك».
