ۇلتتىق بانك زەينەتاقى اكتيۆتەرىنىڭ ءبىر بولىگى كىرىستىلىگى ينفلياسيا دەڭگەيىنە بايلانعان اقش-تىڭ مەملەكەتتىك باعالى قاعازدارىنا ينۆەستيسيالاناتىنىن جوققا شىعارمايدى. بۇل تۋرالى ونلاين-كونفەرەنسيا بارىسىندا ق ر ۇب مونەتارلىق وپەراسيالار دەپارتامەنتىنىڭ ديرەكتورى نۇرجان تۇرسىنحانوۆ ايتتى، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
"ءبىز بۇعان دەيىن ۇلتتىق قوردىڭ اكتيۆتەرىن باسقارۋ شەڭبەرىندە اقش مبق-نىڭ ينفلياسيالىق وبليگاسيالارى (Tips) سياقتى قۇرالدى پايدالانۋعا نيەتتى ەكەنىمىزدى حابارلاعان بولاتىنبىز. ءقازىر ءبىز بۇل ماسەلەمەن بەلسەندى اينالىسىپ جاتىرمىز. وسى باستامانى ۇلتتىق قورعا ەنگىزگەننەن كەيىن اعىمداعى جىل ىشىندە ءبىز زەينەتاقى اكتيۆتەرى ءۇشىن دە وسىنداي قۇرالدى قاراستىراتىنىمىزدى جوققا شىعارمايمىن"، - دەدى نۇرجان تۇرسىنحانوۆ.
ول قازىرگى ۋاقىتتا زەينەتاقى اكتيۆتەرىنىڭ 40%-ى ۆاليۋتالىق قۇرالداردا شوعىرلانعانىن ايتادى.
"ۆاليۋتا كومپونەنتىنىڭ قۇرىلىمىندا دامىعان ەلدەرءدىڭ باعالى قاعازدارى دا، اقش-تىڭ مەملەكەتتىك وبليگاسيالارى، ونىڭ ىشىندە كىرىستىلىگى تىركەلگەن قاعازدار دا بار. مۇنداي كىرىستىلىك دەگەن وتە جاقسى دۇنيە، ماسەلەن اقش-تىڭ 10 جىلدىق وبليگاسيالارى بويىنشا 4،2%. بارلىق وسىنداي قاعازداردىڭ ۇلەسى ۆاليۋتالىق قۇرالدار ۇلەسىنىڭ 30%-ىن قۇرايدى (زەينەتاقى اكتيۆتەرى-رەد.). ەگەر كىرىستىلىگى ينفلياسياعا بايلانعان ينفلياسيالىق وبليگاسيالاردى ساتىپ الساق، وندا مۇنداي قاعازداردا كىرىستىلىك تۇراقتى بولمايدى. بۇل وتە ماڭىزدى جايت، اسىرەسە الەمدىك تاريفتەر سوعىسىنان كەيىن (دونالد ترامپ ايتقان باستامالار) ينفلياسيا جەدەلدەي تۇسكەندە"، - دەيدى ساراپشى.
ونىڭ ايتۋىنشا، زەينەتاقى اكتيۆتەرىنىڭ 60%-ى تەڭگەلىك قۇرالدارعا، ونىڭ ىشىندە مەملەكەتتىك جانە كورپوراتيۆتىك باعالى قاعازدارعا سالىنعان.
"وزگەرمەلى كىرىستىلىگى بار قاعازدار بويىنشا ايتاتىن بولساق، جاقىندا عانا قارجى مينيسترلىگىنىڭ كىرىستىلىگى ينفلياسياعا بايلانعان مبق-لار بويىنشا اۋكسيون جۇرگىزىلدى. بۇل ءتاسىل بارلىق ەميتەنتتەردىڭ، "سامۇرىق-قازىنا" ءۇاق، "بايتەرەك" ۇبح، بانكتەردىڭ قۇرالدارىمەن دە جۇمىس ىستەيدى. ءبىز وتكەن جىلى ەدب وبليگاسيالارىنا شامامەن 220 ملرد تەڭگە (زەينەتاقى اكتيۆتەرى) ينۆەستيسيالادىق، 2026 جىلى ەكىنشى دەڭگەيدەگى بانكتەردىڭ 7 جىلدىق وبليگاسيالارىنا 500 ملرد تەڭگە سالۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز. ءبىز ولارعا ەكى ءتاسىلدى تاڭداۋعا ۇسىندىق: باعالى قاعازدار بويىنشا تىركەلگەن نەمەسە وزگەرمەلى مولشەرلەمەنى بەلگىلەۋءدى"، - دەپ ناقتىلادى نۇرجان تۇرسىنحانوۆ.
ۇلتتىق بانك قازاقستاندا ينفراقۇرىلىمدىق جوبالارعا 1،5 ترلن تەڭگە زەينەتاقى اكتيۆتەرىن ينۆەستيسيالاۋ جوسپارلانىپ وتىرعانىن ەسكە سالدى.
"سالىمشىلاردى سابىرعا شاقىرعىم كەلەدى: مۇنداي جوبالارعا ينۆەستيسيا سالعان كەزدە ءبىز ءۇشىن ەميتەنت ماڭىزدى. بۇل "سامۇرىق-قازىنا" ءۇاق-نىڭ جانە ونىڭ ەنشىلەستەرىنىڭ نەمەسە رەيتينگىگە يە "بايتەرەكتىڭ" ءوزىنىڭ جوبالارى بولۋى مۇمكىن. بۇل جايت ءالى تالقى بارىسىندا. بۇل ارتىندا مەملەكەت تۇرعان سەنىمدى ەميتەنتتەر، سوندىقتان سالىمشىلارعا قاتتى الاڭداۋعا نەگىز جوق"، - دەپ ەسەپتەيدى نۇرجان تۇرسىنحانوۆ.
ول بۇعان دەيىن 400 ملرد تەڭگەنىڭ زەينەتاقى اكتيۆتەرى بەلگىلى ءبىر جوبالارعا ينۆەستيسيالانعانىن ەسكە سالدى.
"بيىلعى جىلى ينۆەستيسيالاۋعا بوس قاراجات بار. ءقازىر بىزدە "سامۇرىق-قازىنا" مەملەكەتتىك قورىنىڭ ەنەرگەتيكا سالاسىنا قاتىستى ءبىرقاتار جوبالارى بەلسەندى پىسىقتالۋدا. ءبىز جىل باسىندا كوكتەمگى دالا جۇمىستارى ءۇشىن"بايتەرەك" ۇبح وبليگاسيالارىن ساتىپ الدىق. ءبىراق ولار وتە قىسقا، ول ارادا 1-1،5 جىل تۋرالى ءسوز بولدى. جالپى، "بايتەرەكتە" دە، "سامۇرىق-قازىنادا" دا وتە كوپ اۋقىمدى ينۆەستيسيالىق جوبالار بار. ءبىراق سالىمشىلار ءۇشىن ولاردىڭ كولەمى دە، ءمانى دە ماڭىزدى ەمەس، بۇل ارادا كىرىستىلىگى ماڭىزدى. ءبىز زەينەتاقى اكتيۆتەرءىن تەك نارىقتىق شارتتار بويىنشا ينۆەستيسيالايمىز... ءبىزدىڭ جوسپارىمىز - زەينەتاقى اكتيۆتەرى بويىنشا ناقتى كىرىستىلىكتى قامتاماسىز ەتۋ. مىسالى، قىسقا مەرزىمدى مبق بويىنشا ينفلياسيا 10% بولعان كەزىندەگى كىرىستىلىك 15-15، 5% قۇرايدى. ۇزاق مەرزىمدى 10 جىلدىق مبق بويىنشا كىرىستىلىك 14-14، 2%-عا دەيىن جەتەدى. وسى جاعىنان العاندا، باعالى قاعازدار بويىنشا ناقتى تابىستىلىق وڭ سيپاتقا يە"، - دەپ ءسوزىن تۇيىندەدى نۇرجان تۇرسىنحانوۆ.
Treasury Inflation-Protected Securities (TIPS) — اقش-تىڭ ينفلياسيادان قورعالعان مەملەكەتتىك باعالى قاعازدارىنىڭ ءبىر ءتۇرى. مۇنداي قاعازدار بويىنشا كۋپوندىق تولەمدەر ءار التى اي سايىن جۇرگىزىلەدى. وبليگاسيانىڭ نومينالى جارتى جىلدا ءبىر رەت تۇتىنۋ باعالارىنىڭ يندەكسىنە (CPI) سايكەس اقش-تىڭ رەسمي ينفلياسيا دەڭگەيىنە سايكەس يندەكستەلەدى. TIPS وسىنداي قاعازدى ۇستاۋشىلاردى ينفلياسيادان قورعاپ، تۇسكەن ناقتى تابىستىڭ ساقتالۋىن قامتاماسىز ەتەدى.
