بۇگىنگە دەيىن وبلىسىمىزدىڭ 14 اۋدانى مەن 2 قالاسىندا جاڭا الىپبيگە اۋىسۋ بويىنشا تۇسىندىرمە ءجۇمىسىن جۇرگىزگەن توپ مۇشەلەرى قاراشا ايىنىڭ 14 كۇنى ىلە اۋدانىنا قاراستى وتەگەن باتىر، بورالداي، تۇيمەبايەۆ، قاروي اۋىلدارىندا ، ال 15 كۇنى بالقاش اۋدانىنان شالعاي جاتقان كوكتال، اقجار، توپار، باقباقتى ەلدىمەكەندەرى مەن اۋدان ورتالىعى باقاناستا حالىقپەن باسقوسۋ وتكىزدى.
ىلە اۋدانى. اۋدان اكىمدىگىنىڭ ءماجىلىس زالىندا وتكەن القالى جيىندا الماتى وبلىسىنىڭ تىلدەردى دامىتۋ جونىندەگى باسقارماسىنىڭ باسشىسى ايدار باشبايەۆ جاڭا الىپبيگە كوشۋدىڭ ماڭىزىن ءتۇسىندىردى.
– مەملەكەتىمىزدىڭ ودان ءارى دامىپ، كوركەيىپ، گۇلدەنۋى ءۇشىن قولعا الىنعان ماڭىزدى باستامالاردىڭ ءبىرى –لاتىن الىپبيىنە كوشۋ. قاشاندا كەمەڭگەرلىگىمەن ەرەكشەلەنگەن ەلباسى «2025 جىلعا قاراي ءىسقاعازدارىن، مەرزىمدى ءباسپاسوزدى، وقۋلىقتاردى، ءبارىن دە لاتىن الىپبيىمەن باسىپ شىعارا باستاۋعا ءتيىسپىز. ول كەزەڭ دە تاياپ قالدى، سوندىقتان ءبىز ۋاقىت ۇتتىرماي، بۇل جۇمىستى وسى باستان قولعا الۋىمىز كەرەك. ءبىز وسىناۋ اۋقىمدى جۇمىستى باستاۋعا قاجەتتى دايىندىق جۇمىستارىنا قازىردەن كىرىسەمىز»، –دەپ مالىمدەدى. راسىندا، بۇل زامان تالابىنا ساي ايتىلعان ورىندى وي. لاتىن ءالىپبيى – تاۋەلسىزدىك تۇعىرىن نىعايتۋعا جانە حالىقتىڭ ءبىرتۇتساتىعى ورنىعۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن تاماشا قۇرال – دەگەن توپ جەتەكشىسى ايدار كاربوز ۇلى جاڭا الىپبيگە كوشۋدىڭ باستى ەرەكشەلىكتەرىن ەكشەپ ايتىپ بەردى. ءوز سوزىندە ول جازۋ – ءاربىر xالىقتىڭ رۋxاني، مادەني ءوسۋىن، دامۋ دەڭگەيىن كورسەتەتىن الەۋمەتتىك ماڭىزى زور قۇبىلىس ەكەندىگىن، ول وتكەندى، بۇگىندى جانە كەلەشەكتى جالعاستىراتىن التىن كوپىر دەدى.
باسقوسۋدا توپتىڭ بەلدى مۇشەسى ءى. جانسۇگىروۆ اتىنداعى ءجمۋ-دىڭ وقىتۋشىسى، پروفەسسور شارا قياxمەتوۆا لاتىن گرافيكاسىنا كوشۋدىڭ ماڭىزى تۋرالى بايان ەتتى. ونىڭ ايتۋىنشا، قازاق ۇلتتىق ءالىپبيى ەلدىڭ ساناسىن جاڭعىرتاتىن، الەمدىك كەڭىستىكتەگى اۋقىمدى اقىل-وي قازىناسىنا جول اشاتىن، ويلاۋ جۇيەمىز بەن ءتولتۋما رۋxاني قاسيەتتەرىمىزدى ايشىقتايتىن، قازاق تىلىنە رەفورما جاساۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن، تىلدىك ءتول زاڭدىلىقتارىمىز بەن ەملە-ەرەجەلەرىمىزدى تولىققاندى قامتامىز ەتەتىن ۇلتتىق جوبا. ءوز سوزىندە پروفەسسور شارا اسەت قىزى جاڭا الىپبيگە كوشۋدىڭ بىرنەشە ءپرينسيپىن دە تىلگە تيەك ەتتى.
القالى جيىندا اقىن، وبلىستىق "جەتىسۋ" گازەتىنىڭ ءتىلشىسى قاجەت انداس تا ءوز ويىمەن ءبولىستى.
– ەلباسى ريەۆوليۋسيالىق ەمەس، ەۆوليۋسيالىق جولمەن كۇردەلى ماسەلەلەردى شەشىپ بەردى. سونىڭ ءبىرى – لاتىن ءالىپبيى. لاتىن الىپبيىنە كوشۋ – قازاق الىپبيىنە رەفورما جاساۋ –دەدى ول . سونداي-اق، لاتىن گرافيكاسىن ۇيرەنۋدىڭ اسا قيىندىق تۋعىزبايتىندىعىن، الەم قابىلداپ وتىرعان ءالىپبيدىڭ جاتتىعى دا بايقالمايتىنىن ايتتى. لاتىن گرافيكاسىنا كوشۋدىڭ باستى ەرەكشەلىكتەرىنە توقتالعان قاجەت انداس ءوز كەزەگىندە كوپشىلىك قويعان ساۋالدارعا دا جاۋاپ بەردى.
– لاتىن الىپبيىنە كوشۋ – قازاق xالقىنىڭ العا جىلجۋىنا، جاڭا زامان تالابىنا ساي وسىپ-وركەندەۋىنە، بولاشاقتا ەلىمىزدىڭ جان-جاقتى دامۋىنا ۇلكەن ۇلەس قوسىپ، جەمىسى مەن جەڭىسىن اكەلەرى ءسوزسىز.
ءبىز لاتىن الىپبيىنە كوشە وتىرىپ، وركەنيەتتى ەلدەردىڭ قاتارىنا قوسىلىپ، تىلىمىزدەگى دىبىستىق جۇيەلەردى ناق انىقتاپ، قازاق ءتىلىنىڭ جازىلۋى مەن دىبىستالۋ كەزىندە سوزدەر قولدانىسىنداعى كىرمە سوزدەردەن ارىلامىز. ەندەشە، لاتىن الىپبيىنە كوشۋ ءبىز ءۇشىن دە، بولاشاق ءۇشىن دە الدەقايدا ماڭىزدى – ىلە اۋدانىنا قاراستى تۇيمەبايەۆ اۋىلىنىڭ №20 ورتا مەكتەپتە ءوڭىر xالقىمەن بولعان باسقوسۋدا «جاڭا ءالىپبي جاڭا ءداۋىر باستاۋى» اتتى اقپاراتتىق توپتىڭ بەلدى مۇشەلەرى وسىلاي دەدى.
قازاق ءتىلى ءالىپبيىن كيريلليسادان لاتىن گرافيكاسىنا كوشىرۋ بويىنشا وتكىزىلگەن جيىندا توپ مۇشەلەرى كەڭ كولەمدە تۇسىنىكتەمە بەرىپ ءوتتى. پروفەسسور شارا اسەت قىزى لاتىن الىپبيىنە كوشۋدىڭ ءتيىمدى تۇستارىن تىلگە تيەك ەتىپ، بىرنەشە فاكتوردى دا اتاپ ءوتتى.
بۇل كۇنى توپ مۇشەلەرى بورالداي جانە قاروي اۋىلدارىندا دا بولىپ، ەلدىمەكەن تۇرعىندارىمەن جۇزدەسىپ، تۇسىندىرمە جۇمىسىن جۇرگىزدى.
بالقاش اۋدانى. جۇرتشىلىقپەن جۇزدەسكەن جۇمىس توبى سارسەنبىنىڭ ءساتتى كۇنى بالقاش اۋدانىنا شالعاي جاتقان – كوكتال، اقجار، توپار، باقباقتى ەلدىمەكەندەرىندە بولدى.
كوكتالدىقتارمەن وتكىزىلگەن اۋىلدىق مادەنيەت ۇيىندەگى باسقوسۋدا دا وبلىستىق تىلدەردى دامىتۋ جونىندەگى باسقارمانىڭ باسشىسى ايدار باشبايەۆ لاتىن قارپىنە كوشۋ ۋاقىت تالابى ەكەنىن، ەندەشە زامان كوشىنە ىلەسۋ ءۇشىن قازاق ۇلىسىنىڭ جاڭا كەڭىستىككە اشىلعان جولى ەكەنىن ايتىپ، ساپاردىڭ ءمانى مەن ماعىناسىن اتاپ ءوتتى.
–ەلباسىنىڭ «بولاشاققا باعدار: رۋحاني جاڭعىرۋ» اتتى باعدارلامالىق ماقالاسىنىڭ ءتۇپقازىعى – قازاق جازۋىنىڭ لاتىن قارپىندەگى نۇسقاسىنا كوشۋى. سەبەبى، حالقىمىزدا «قىران قۇستىڭ بيىككە سامعاپ ۇشۋى ءۇشىن وعان ۋاقىت پەن باپ كەرەك» دەگەن دانالىق بار. ال ەلباسى ەلىمىزدە جۇرگىزىلگەن ەكونوميكالىق، ساياسي رەفورمالاردان كەيىن ادامنىڭ ساناسىن جاڭعىرتۋىنا، رۋحاني بايۋىنا ىقپال ەتەتىن لاتىن الىپبيىنە كوشۋدى ۇسىنىپ وتىر. جاڭا ءالىپبي، بىرىنشىدەن، بۇكىل تۇركىتىلدەس مەملەكەتتەردىڭ باسىن بىرىكتىرۋگە ىقپال ەتۋى ءتيىس. ەڭ باستىسى، جاڭا ءالىپبيدىڭ قابىلدانۋى – قانشاما جىلدار بويى ساناعا ءسىڭىپ قالعان وتارسىزدانۋدىڭ ءبىر جولى. كەز كەلگەن ادام سانانى جاڭعىرتقان كەزدە وزىنەن باستاۋ كەرەك دەپ ويلايمىز، – دەگەن ايدار كاربوز ۇلى بۇكىل قاۋىمنىڭ ءالىپبي جونىندە جۇمىلا جۇمىسقا كىرىسكەنى ءجون ەكەندىگىن دە تىلگە تيەك ەتتى.
جيىن بارسىندا ءى.جانسۇگىروۆ اتىنداعى ءجمۋ-دىڭ وقىتۋشىسى، پروفەسسور شارا قياxمەتوۆا «لاتىن ءالىپبيىنىڭ ماڭىزى جانە ەرەكشەلىكتەرى» تۋرالى بايان ەتتى.
كوكتالدىقتارمەن كەزدەسۋدە اقىن، وبلىستىق «جەتىسۋ» گازەتىنىڭ ءتىلشىسى قاجەت انداس تا لاتىن گرافيكاسىنا كوشۋگە قاتىستى ورامدى ويلارىمەن ءبولىستى.
وسى كۇنى وبلىستىق ءتىل باسقارماسىنىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن ءىسساپارعا شىققان ماماندار ەكى توپقا ءبولىنىپ، بىرنەشە اۋىلدى قامتىپ ۇلگەردى. توپ مۇشەلەرى اقجار، توپار، باقباقتى ەلدىمەكەندەرى مەن اۋدان ورتالىعى باقاناستا دا بولىپ، ەلمەن جۇزدەستى.
ايتا كەتەيىك، ۇستىمىزدەگى جىلعى 12 قازان مەن 15 قاراشا ارالىعىندا «جاڭا ءالىپبي جاڭا ءداۋىر باستاۋى» اتتى وبلىستىق اقپاراتتىق ءتۇسىندىرۋ توبىنىڭ مۇشەلەرى وڭىرىمىزدەگى 16 اۋدان مەن 2 قالاعا (تەكەلى، قاپشاعاي) قارايتىن 63 اۋىلدا (ولاردىڭ اراسىندا شالعاي جاتقان اۋىلدار دا قامتىلدى) xالىقپەن جۇزدەسۋلەر وتكىزىپ، تۇرعىنداردىڭ ۇسىنىستارىن تىڭداپ، ولاردىڭ كوپتەگەن ساۋالىنا جاۋاپ بەردى.
ءبىر ايدان استام ۋاقىتقا سوزىلعان جۇمىس بارىسىندا كوز جەتكىزگەنىمىز ەلدىمەكەن تۇرعىندارىنىڭ باسىم كوپشىلىگى تاۋەلسىز قازاقستان تاريxىنداعى ەلباسىمىزدىڭ ۇلى باستاماسىن قولداۋدا.
