قايتا قارالعان بيىلعى بيۋدجەت جوباسىندا رەسەي "بايقوڭىر" كەشەنi ءۇشىن وسى جىلى 52 ملرد 143،5 ملن تەڭگە جانە اسكەري پوليگوندارعا – 9 ملرد 217،9 ملن تەڭگە جالداۋ اقىسىن تولەۋگە ءتيىس بولادى.
ۆيسە-پرەمەر – قارجى ءمينيسترى ەرۇلان جاماۋبايەۆتىڭ ايتۋىنشا، بۇل وزگەرىس "تەڭگە باعامىنىڭ اقش دوللارىنا شاققاندا ناقتى وزگەرۋىنە بايلانىستى" ەكەن. ەكى ەل اراسىنداعى مامىلە بويىنشا عارىش ايلاعى كەشەنىن قولدانعانى ءۇشىن ماسكەۋ جىل سايىن رەسپۋبليكامىزعا 115 ملن دوللار تولەپ تۇرادى.
وتكەن جىلعى جەلتوقساندا بيىلعى بيۋدجەتتى قابىلداۋ بارىسىندا 1 دوللار = 425 تەڭگە دەگەن باعام قولدانىلىپتى. ەندى بيۋدجەت جوباسىن قايتا قاراعان كەزدە 1 دوللار 453 تەڭگەگە تەڭ دەپ الىنادى.
بيىلعى 9 ناۋرىزدا امەريكالىق ۆاليۋتا 510 تەڭگەگە دەيىن قىمباتتاعانى ءمالىم. ەگەر جىل سوڭىنا دەيىن باعام سول شاماعا بارسا، "بايقوڭىر" كرەملگە 58 ملرد 650 ملن تەڭگەگە تۇسپەك.
ءبىرقاتار ساراپشىلاردىڭ دەرەگىنشە، ماسكەۋ كوسمودرومدى جالداۋ اقىسىن دا دوللاردان رۋبلگە كوشىرۋدى قالايتىن كورىنەدى. قازاقستان بولسا، دوللاردى قولداپ، سوعان تابانداۋى كەرەك. بۇل بىزگە قولايلى.
قازاق جەرىندەگى عارىش ايلاعى 1994 جىلى رەسەيگە 20 جىلعا ارەنداعا بەرىلگەن بولاتىن. كەيىن، 2004 جىلى ەكى ەل كەلىسىمدى ۇزارتۋعا ۋاعدالاستى. ناتيجەسىندە، قازاقستان "بايقوڭىر" كەشەنىن قالامەن جانە ونىڭ ايماعىنداعى جەرىمەن بىرگە 2050 جىلعا دەيىن رەسەيگە جالعا بەردى.
– نەگىزى، "بايقوڭىر" كەشەنىن جالعا بەرۋ شەشىمى 1994 جىلى قابىلداندى، سول كەزدە اۋىر ەكونوميكالىق جاعدايعا بايلانىستى قازاقستاننىڭ ونى ۇستاپ تۇرۋعا جانە پايدالانۋعا مۇمكىندىگى بولمادى. بەكىتىلگەن كەلىسىمگە سايكەس، رەسەي بايقوڭىر قالاسىن جانە كوسمودرومدى ۇستاپ تۇرۋ جونىندە وزىنە مىندەتتەمە الدى. "بايقوڭىر" ساقتالدى جانە جۇمىس ىستەپ تۇر. رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتكە جىل سايىن 115 ملن دوللار جالداۋ تولەمى ءتۇسىپ تۇرادى. كەيىنگى 27 جىل ىشىندە كەشەندى جالعا بەرۋدەن قازاقستان 3 ملرد دوللاردان استام تابىس تاپتى، – دەيدى سيفرلىق دامۋ، يننوۆاسيالار جانە اەروعارىش ونەركاسىبى ءمينيسترى باعدات مۋسين.
ەكونوميكالىق تۇرعىدان عارىش كەشەنىن جالعا بەرۋ پايدالى بولعانىمەن، قازاقستاندىق قوعام، ساراپشىلار مۇنىڭ وزگە قىرلارىنا الاڭداۋشىلىق ءبىلدىرىپ ءجۇر. مىسالى، ەكولوگيانى بۇزادى. بايقوڭىر قالاسىنداعى 12 مەكتەپتىڭ تەك بەسەۋى عانا قازاقستاندىق ستاندارتپەن وقىتادى، قالعانى رەسەيگە باعىنادى. ولاردا قازاقستاندىق بالالار "پرەزيدەنتىم پۋتين، استانام ماسكەۋ" دەپ وقىتىلاتىن كورىنەدى، قازاق ءتىلى، قازاق ادەبيەتى مەن قازاقستان تاريحىن ءپانىن وقىمايدى.
قالاداعى بالاباقشالاردىڭ جاعدايى دا سولاي. 2020 جىلى قازاقستاندىق ءبىلىم بەرۋ ستاندارتىنا نەگىزدەلگەن 2 جەكە بالاباقشا عانا اشىلىپتى. رەسەيلىكتەر بۇل قالانى ءوز جەرىندەي سەزىنەدى.
وتكەندە "روسكوسموس" باسشىسى دميتريي روگوزين قازاقستاننىڭ اقپارات جانە قوعامدىق دامۋ ءمينيسترى اسقار وماروۆتى ۇلتجاندىلىعى ءۇشىن ۇناتپاي، قازاق ءمينيسترىنىڭ قازاق جەرىندەگى "بايقوڭىرعا بارۋىنا تىيىم سالاتىنىن" مالىمدەگەنى بار. رەسەي بايقوڭىرعا اسكەري، ساۋىتتى تەحنيكالارىن ەنگىزىپ جانە كەرى قايتارىپ، ەلدىڭ زارەسىن ۇشىراتىنى دا جاسىرىن ەمەس...
