تۇرىك ءپيانيستى تۋلۋيحان ۋگۋرلۋنىڭ «احمەت ياساۋي» كونسەرتتەرى

Dalanews 16 قىر. 2016 14:55 608

2016 جىل يۋنەسكو تاراپىنان الەمدىك دەڭگەيدە حالىقارالىق  «قوجا احمەت ياساۋي جىلى» دەپ جاريالاندى.  وسى اتاۋلى وقيعاعا وراي، استاناداعى يۋنۋس ەمرە اتىنداعى تۇرىك مادەنيەت ورتالىعى قازاقستاندىق ونەر سۇيەر قاۋىمعا ۇلكەن تارتۋ جاساماقشى. تۇرىك مادەنيەت  ورتالىعى، تۇركيانىڭ قازاقستانداعى ەلشىلىگى جانە قازاق ۇلتتىق ونەر ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ قولداۋىمەن الەمگە تانىمال تۇرىك ءپيانيستى تۋلۋيحان ۋعۋرلۋ  ياساۋي بابامىزعا ارناپ جازعان  شىعارمالارىن پيانينودا ورىنداپ، قازاقستاندا ەكى كونسەرت بەرەدى. العاشقى كونسەرت 20  قىركۇيەك كۇنى استاناداعى قازاق ۇلتتىق ونەر ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ «شابىت» عيماراتىندا،  ال ەكىنشىسى 22 قىركۇيەكتە بابامىزدىڭ تۋعان جەرى تۇركىستان قالاسىندا قوجا احمەت ياساۋي اتىنداعى حالىقارالىق قازاق-تۇرىك ۋنيۆەرسيتەتىندە وتەدى.

كونسەرتتەردە 850 جىل بۇرىن قازاق دالاسىندا دۇنيەگە كەلگەن قوجا احمەت ياساۋي كورەرمەنگە مۋزىكا تىلىمەن تانىتىلادى. ساحنا كورىنىستەرى  قازاقشا جانە تۇرىكشە ەكى تىلدە قاتار ۇسىنىلادى. باتىس ءالى قاراڭعىلىقتىڭ تۇنەگىندە جاتقان كەزدە بابامىز العا تارتقان  «ويلانۋ جانە ەڭبەك ەتۋ عيبادات» فيلوسوفياسىنىڭ سەلجۋك جانە وسمان يمپەراتورلىعى كەزەڭىندەگى مادەنيەت، مەملەكەت جانە ءدىن جۇيەسىنە جاساعان ىقپالى ساحنادا تارقاتىلادى.

تۋلۋيحان ۋعۋرلى ءياساۋيدىڭ تۋعان جەرىندە جانە  استانالىق  كورەرمەندەر الدىنا شىعىپ عۇلاما بابامىزعا ارناعان شىعارماسىن ورىنداۋ ءوزىن قاتتى تولقىتاتىنىن تىلگە تيەك ەتە وتىرىپ بىلاي دەيدى:  «ۇزاقتا ءبىر عۇلاماعا ارناپ شىعارما جازاسىز جانە ونى سول عۇلامانىڭ تۋعان جەرىنە  بارىپ ورىندايسىز. بۇل دەگەنىڭىز سوزبەن جەتكىزىپ ايتۋعا بولمايتىن باقىت! قازاقستان، ءياساۋيدىڭ ءجۇرىپ وتكەن جەرلەرى، تۇركىستان جانە شىمكەنت مەن ءۇشىن وتە قىمبات، قاسيەتتى ورىندار. بۇل جەرلەردى بارىپ كورۋ بورىشىمىز، مىندەتىمىز».

تۋلۋيحان ۋعۋرلۋ «ءدال ءقازىر ەلدە قالىپتاسقان اۋىر كەزەڭدە تۇركياعا قولداۋ بىلدىرگەن، ءىشى مەن سىرتى بىردەي، سوزىنە بەرىك باۋىرلاس ەل قازاقستاندا ونەر كورسەتۋ ءوزىن ەرەكشە كوڭىل تولقىنىسىنا بولەيتىنىن» ايتا كەلە ءياساۋيدىڭ فيلوسوفياسىنا قاتىستى كوزقاراسىن بىلايشا تۇيىندەيدى.

"اعارتۋشىلىق ۇدەرىسى الدىمەن بىزدە، ال باتىستا بىزدەن كەيىن باستاۋ الدى. ياعني، ەلدىڭ تۇسىنىگىندەگىدەي الەم رەنەسسانس داۋىرىنەن باستاپ قايتا جاڭعىرىعىپ ورلەمەدى. الەم ازيادان انادولىعا، انادولىدان بالقاندارعا قاراي شاشىراعان ساۋلەمەن تۇلەدى،  ورلەدى. احمەت ياساۋي تۇركى حالىقتارىنا ەڭ قاراپايىم جانە ەڭ دۇرىس جولمەن يسلامدى تانىتتى. ياساۋي  جولى سەلجۋك مەملەكەتى مەن وسمان يمپەرياسىنىڭ نەگىزگى يدەياسىنا ارقاۋ بولدى. سونداي-اق وزىنەن كەيىنگى ءبىلىم جانە ءدىن ادامدارىنىڭ كوشباسشىسى بولا ءبىلدى. سەلجۋك جانە وسمان يمپەرياسىنىڭ قاراپايىمدىلىعى، دانالىعى، كۇش –قۋاتى مەن جەتىستىگىنىڭ ءتۇپ نەگىزى ياساۋي ىلىمىمەن سۋسىنداۋىندا جاتىر. حوجا احمەت ياساۋي  ەر-ايەل تەڭدىگىن دارىپتەگەن، ءار كىم ءوز جانىن ءوزى باققانى ءجون دەگەن، "ءبىلىم - ادامدى اللاعا تابىستىرعان جانە بولمىستى ءبىلىپ جاراتۋشىنى تانۋدى قامتاماسىز ەتەر جول" دەپ ايتقان ۇلى تۇلعامىز. سوندىقتان، بۇدان بىلاي ەڭ الدىمەن ءوز ءتول قۇندىلىقتارىمىزدى قايتادان ۇلىقتاپ ۇيرەنۋىمىز كەرەك دەگەن ويدامىن. بۇل ۇزىن جولدا اتقارىلاتىن قىرۋار ءىس بار. بۇل ءىستىڭ ىرگە تاسى مەن ءتۇپ قازىعىنىڭ ءبىرى - حوجا احمەت ياساۋي".

يا، احمەت ياساۋي مىڭ جىل بۇرىن قالدىرعان پىكىرلەرىمەن ءالى كۇنگە دەيىن ارامىزدا، بىزدەردى ويعا جەتەلەيدى. «ويلانۋ جانە ەڭبەك ەتۋ عيبادات».

ۇسىنىلعان
سوڭعى جاڭالىقتار