تايجان: "قىرىمنىڭ اننەكسيالانعانىن توقايەۆ بىلمەيدى دەيسىزدەر مە؟"

Dalanews 07 جەل. 2019 13:46 611

ساياساتكەر، ەكونوميست مۇحتار تايجان پرەزيدەنت توقايەۆتىڭ قىرىمعا تۇبەگىنە قاتىستى مالىمدەمەسىنە بايلانىستى پىكىر ءبىلدىردى دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.

 نەمىستىڭ Deutsche Welle اگەنتتىگىنە سۇحبات بەرگەن توقايەۆ "قىرىمداعى جاعدايدى اننەكسيا دەپ ايتپايمىز" دەگەن ەدى. 

تايجاننىڭ پىكىرىنشە مەملەكەت باسشىنىڭ رەسەيدىڭ قىرىمدى باسىپ العانىن بىلمەۋى مۇمكىن ەمەس. ال ايتپاۋىنىڭ سەبەبى بار. 

"قىرىم اننەكسيالانعان با؟..

بۇۇ، ەو جانە بۇكىل وركەنيەتتى الەم، ارينە ول اننەكسيا جانە حالىقارالىق قۇقىق نەگىزدەرىن ورەسكەل بۇزۋ دەگەن پىكىردە. قالاي سوندا، محقمي تۇلەگى، ديپلومات، كوپ جىل سىرتقى ىستەر ءمينيسترى بولعان، بۇۇ باس حاتشىسىنىڭ ورىنباسارى توقايەۆ مۇنى بىلمەيدى دەپ ويلايسىزدار ما؟

ارينە، بىلەدى ونى. وندا ول بۇگىنگى سۇقباتىندا نەگە ءسويتىپ ايتقان جوق؟

ءبىزدىڭ مۇناي مەن گاز، مەتاللدار، رۋدالار، استىق پەن كومىردىڭ 100% دەرلىگى، بارلىعى ەكسپورت ءتۇرى رەسەيدىڭ تەرريتورياسى ارقىلى وتەدى. ءبىر سوزبەن ايتقاندا، بارلىق دوللار ەلىمىزگە رەسەي ارقىلى كەلەدى.

 ءبىز ءدال سول دوللارلارعا يمپورت ساتىپ الامىز.


تاعى دا بارلىق يمپورت - جەيتىن تاماعىمىزدان باستاپ، كيەتىن كيىمىمىزگە دەيىن رەسەي تەرريتورياسى ارقىلى كەلەدى بىزگە، پايدالاناتىن بارلىق يمپورت ءتۇرى: ەدەنگە توسەلەتىن پاركەتتەن باستاپ توبەدەگى شامدارعا دەيىن، سابىن مەن دارەتحانا قاعازى، گادجەتتەر مەن تەلەديدار دەيسىز بە، ءبارى.


بىزدە استانانىڭ سولتۇستىگىندە اسكەري بولىمدەر جوقتىڭ قاسى، بارلىعى اشىق جاتىر. نە بولا قويادى دەيسىز، انە استانادان بىرنەشە ءجۇز شاقىرىم جەردە قاراعاندىنىڭ ارعى جاعىندا پريوزەرسكىدە رەسەي اسكەرلەرى تۇر عوي.


بايقوڭىر كىمنىڭ قولىندا ەكەنىن، ايتپاي-اق تا قويايىن.


اي سايىن دەرلىك كاپۋستين ياردان (استراحان) ۇشىرىلعان بالليستيكالىق زىمىراندار استانادان بىرنەشە ءجۇز شاقىرىم جەردە ورنالاسقان سارى-شاعانعا كەلىپ قۇلاپ جاتادى. ءبىراق ولار كەزدەيسوق قاتەلىك جاساپ الۋى دا مۇمكىن عوي، وندا استانامىز جوق دەي بەرىڭىز.


ءبىزدىڭ، ءتىپتى ءوز قورعانىسىمىز، اۋە قورعانىسى دا جوق.ءبىزدىڭ ونداعان مىڭ ستۋدەنتتەرىمىز رەسەيدە وقيدى. ولاردى وقۋدان شىعارا سالۋعا نەمەسە سوققىعا جىعا سالۋعا ابدەن بولادى. ماسەلەن، 2015 جىلى تۇرىك ستۋدەنتتەرىنە قاتىستى سولاي جاسالعان، ول كەزدە رەسەيلىك جويعىش ۇشاقتى تۇرىكتەر اتىپ تۇسىرگەن.


 ەندى ءبىزدىڭ سانامىزدىڭ جايىنا كەلەيىكشى.


تەلەديدارداعى جانە كولىكتەگى راديو تەتىكتەرىن الماستىرىپ قوسىپ كورىڭىزشى.  ونداعى 100 ارنانىڭ 70ء-ى - ورىستاردىكى. گازەت-جۋرنال دۇڭگىرشەكتەرىنە، كىتاپ دۇكەنىنە باس سۇعىپ كورىڭىزشى: 90% -ى - رەسەي.جىل سايىن بىزدە ونداعان، ءتىپتى جۇزدەگەن مىڭ ادام گەورگيي لەنتاسىن تاعىپ، شەرۋگە شىعادى.


سىزدىڭشە، ولارعا «بۇرىنعى ۇلى وتانى»، «رەسەي اناسى» رەنجىمەيدى دەپ ويلايسىزدار ما؟ گەورگيي لەنتالارى كالاشنيكوۆ مىلتىقتارىنا وڭاي-اق اينالىپ كەتەدى دەپ ويلامايسىزدار ما؟ تۋرا سولاي قىرىمدا جانە دونباستا بولدى ەمەس پە؟


ولار ونى ءالى دە «قايتالاي» الادى.قىرىم اننەكسياسىندا تاۋەلسىز ۇستانىمعا يە بولۋ ءۇشىن، ەڭ ءبىرىنشى، مىقتى تاۋەلسىز ەكونوميكا، ۇلتتىق يدەولوگيا، مىقتى مەكتەپتەر، قۋاتتى ۋنيۆەرسيتەتتەر، ءتيىمدى ارميا قۇرۋىڭىز كەرەك.


مىنە، تەككە كەتكەن تاۋەلسىزدىك العاننان بەرگى جىلدار بويىنا وسى نارسەمەن شۇعىلدانۋىمىز كەرەك ەدى بىزگە. الداعى جىلدارى دا ءدال وسى نارسەلەردىڭ ورنىن تولتىرۋىمىز كەرەك.مىنە، سول كەزدە عانا ءبىز اقتى اق، قارانى قارا دەپ اتاي الامىز.


قۇدايعا شۇكىر، وسىنىڭ بارىنە قاراماستان، ءبىز قىرىمدى رەسەيگە قوسۋدى رەسمي تۇردە مويىندامايمىز. رەسمي تۇردە ءبىز ۋكراينانىڭ قىرىممەن جانە دونباسسپەن قوسىپ العانداعى تەرريتوريالىق بۇتىندىگىن مويىندايمىز.


ءسىز بەن ءبىز فب بەتىندە ويىمىزعا كەلگەن كەز كەلگەن نارسەنى جازا الامىز، ەگەر قالاساق، ءتىپتى بالاعاتتاي دا بەرەمىز، ءبىراق ءبىز ەلىمىز ءۇشىن ازىرگە جاۋاپ بەرە المايمىز.


رەسەيمەن اشىق قاقتىعىسۋ ءدال ءقازىر ءبىزدىڭ مەملەكەت ءۇشىن كەرەك ەمەس نارسە. بىزگە ۋاقىت كەرەك، وسى ۋاقىت ىشىندە ءبىز قازاقستاندى جان-جاقتى نىعايتۋعا مىندەتتىمىز.


 

ۇسىنىلعان
سوڭعى جاڭالىقتار