ءماجىلىس دەپۋتاتى ەرمۇرات باپي جاڭا باستاما كوتەرىپ، ۇكىمەتكە ساۋال جولدادى، – دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
ول پرەمەر-مينيستر ولجاس بەكتەنوۆكە، قورعانىس ءمينيسترى رۋسلان جاقسىلىقوۆقا جولداعان ساۋالىندا ۇلتتىق قارۋ-جاراق مۋزەيى نەمەسە ۇلتتىق قارۋ-جاراق پالاتاسىن اشۋدى ۇسىندى.
"فرانسيادا ورتا عاسىردان بەرگى اسكەري تاريحتىڭ كۋاسى پاريج اسكەري مۋزەيى بار. لوندونداعى كورولدىك قارۋ-جاراق پالاتاسى مەن يمپەريالىق اسكەري مۋزەيى بريتاندىق ەلدىك پەن ەرلىكتىڭ ەرەن ۇلگىسىن پاش ەتەدى. رەسەيدە كرەملدىڭ قارۋ-جاراق پالاتاسى الەمگە ايگىلى. كورشىلەس وزبەكستاندا ءامىر تەمىر مۇراجايىنىڭ ءبىر بولىگى قارۋ-جاراققا ارنالعان. باكۋدەگى ءازىربايجان كوشپەندىلەر مۋزەيى تۇركى مادەنيەتىنىڭ قارۋ-جاراعىن دارىپتەۋ ورتالىعى سانالادى.
ال ءبىزدىڭ تاۋەلسىز قازاقستانىمىزدا مۇنداي ۇلتتىق ناقىشتاعى قارۋ-جاراق مۋزەيى اتىمەن جوق. ءبىز ۇلى دالانى بىرنەشە عاسىرلىق جاۋگەرشىلىكتەن ساقتاپ قالعان، عۇندار مەن ساقتاردان بەرگى تۇركى حالىقتارى شوعىرلانعان كونتينەتتىڭ ورتاسىن مەكەندەگەن قازاق ۇلتىمىز. ەندەشە بىزدە ۇلتتىق قارۋ-جاراق مۋزەيى نەگە جوق؟" - دەگەن ساۋال تاستادى ول.
دەپۋتاتتىڭ پىكىرىنشە، الەمدىك وركەنيەتتىڭ دامۋىنا تۇرتكى بولعان اربانىڭ اعاش دوڭعالاعىنان باستاپ اتتىڭ اۋىزدىعى مەن ۇزەڭگىسىنە دەيىن قارۋ-جاراق رەتىندە سانالۋعا ءتيىس.
"قازاق اۋىز ادەبيەتىندە ساداقتىڭ قولدانىلعان ماتەريالدارىنا قاراي «قايىڭ ساداق»، «قاراعاي ساداق»، «ۇيەڭكى ساداق»، تەحنيكالىق مۇمكىندىگىنە بايلانىستى «سارىجا»، «سارساداق»، «قانداۋىر ساداق»، «كونساداق»، «بۇقارجاق» اتاۋلارى بار. قىلىش، نايزا مەن شوقپاردىڭ ءتۇر-تۇرىن بىلاي قويعاندا، «ساق ەتەر»، «ءسىلبى» قارۋىنىڭ بىرنەشە ۇلگىسى بولعان. دوسپانبەت جىراۋدىڭ ءبىر جىرىندا ايتىلاتىن «ساقەتەر ءتيدى سانىڭا، ساقسىرىڭ تولدى قانىڭا» دەيتىن «ساق ەتەردىڭ» بىرنەشە ءتۇرى اعايىندى تەمىرشى ۇستالار قۇلمەنتەگىنىڭ ءۇش بولمەدەن عانا تۇراتىن مۋزەي-ۇيىندە ساقتاۋلى تۇر. باتىرلاردىڭ جورىق كيىمدەرىنىڭ نەشە ءتۇرى بولعان: «ايماۋىت ساۋىت»، «كوبە ساۋىت»، «قاندى كوبە»، «كەبەنەك»، «تورعايكوز»، ت.ت. مەن اتاپ شىققان قارۋ-جاراق اتاۋىنىڭ كوپشىلىگى وزبەكتىڭ ءامىر تەمىر مۋزەيىندە نەمەسە ءازىربايجان كوشپەندىلەر مۋزەيىندە جوق"، - دەدى ول.
دەپۋتات بۇل ساۋال بۇعان دەيىن جاۋاپتى ادامدارعا جولدانعانىن ەسكە سالدى.
"بۇگىندە جوعالىپ كەتكەن بۇل قارۋ-جاراق تۇرلەرىن قايدان تابامىز؟" دەگەن سۇراق تۋۋى ابدەن مۇمكىن. ەشقانداي قيىندىق جوق! قازان قالاسى، ماسكەۋ مەن پەتەربوردىڭ ارحيۆتەرى مەن مۋزەيلەرىن ارالاپ، كوزمايىن تاۋىسىپ، قازاقتىڭ قارۋ-جاراعىن جىلدار بويى زەرتتەگەن اعايىندى تەمىرشى شەبەرلەر قۇلمەنتەگىلەر بارلىق العىشارت ماتەريالدى ساقتاپ وتىر. "دات" گازەتى ءبىر توپ تەمىرشىلەردىڭ باستاماسىن كوتەرىپ، كەزىندەگى قورعانىس ءمينيسترى، بۇگىندەرى ۇلتشىل اتانىپ جۇرگەن يمانعالي تاسماعامبەتوۆكە دەيىن شىعىپ، "قازاق قارۋ-جاراق پالاتاسىن" اشۋ جونىندە ۇسىنىس جاساعان بولاتىن. ءبىراق باستاما بيلىك تاراپىنان باياندى بولمادى"، - دەدى ول.
ول ەلىمىزدە رەسەي اسكەري-تاريحي مۋزەيىنىڭ فيليالى اشىلعانىنا قىنجىلدى.
"وزىڭدە جوق بولسا، وزگەنىڭ قالعان-قۇتقانىنا كىرىپتار بولاسىڭ دەگەننەن شىعادى: جۋىقتا قازاقستاندا رەسەي اسكەري-تاريحي مۋزەيىنىڭ فيليالى اشىلىپتى. بۇل قانداي مۇقتاجدىقتان تۋعان باستاما؟
بىزدە ۇلت مۇددەسى مەن مەملەكەتتىك تاۋەلسىزدىك تانىمىنا نۇقسان كەلتىرەتىن وسىنداي قويىرتپاق قۇبىلىستارعا قاتىستى قوعامدىق داۋ-دامايدى ساياسي بيلىكپەن بايلانىستىرۋ جامان ۇردىسكە اينالىپ بارادى. شەت ەلدىڭ سوعىس مۋزەيى اشىلدى دەگەن حاباردى تۇرپىدەي قابىلداعان، وزدەرىن ۇلت پاتريوتتارى اتايتىن ازاماتتار الەۋمەتتىك جەلىلەردى شۋلاتىپ، پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقايەۆ پەن پارلامەنت دەپۋتاتتارىنىڭ اتىنا سىن ايتىپ جاتىر.
اي مەن كۇننىڭ جارىعىندا وسىنداي قوعامدىق دۇرمەك بىزگە قاجەت پە ەدى؟ كورشى ەلدەرمەن بايلانىستى گەوساياسي جاعداي تەڭسەلىپ تۇرعان كەزدە اياق استىنان وسىنداي اسكەري مۋزەيگە دەگەن قاجەتتىلىك قايدان تۋدى؟" - دەدى ول.
دەپۋتات بۇل ساۋالعا بەرىلگەن جاۋاپ رەسەيلىك مۋزەيدىڭ فيليالىنا بايلانىستى تۋىنداعان قوعامداعى قاجەتسىز قوزعالىستىڭ بۋىن باسۋعا ىقپال ەتەدى دەپ ەسەپتەيدى.