Májilis depýtaty Ermurat Bapı jańa bastama kóterip, Úkimetke saýal joldady, – dep habarlaıdy Dalanews.kz.
Ol premer-mınıstr Oljas Bektenovke, qorǵanys mınıstri Rýslan Jaqsylyqovqa joldaǵan saýalynda Ulttyq qarý-jaraq mýzeıi nemese Ulttyq qarý-jaraq palatasyn ashýdy usyndy.
"Fransıada Orta ǵasyrdan bergi áskerı tarıhtyń kýási Parıj áskerı mýzeıi bar. Londondaǵy Koróldik qarý-jaraq palatasy men Imperıalyq áskerı mýzeıi brıtandyq eldik pen erliktiń eren úlgisin pash etedi. Reseıde Kremldiń qarý-jaraq palatasy álemge áıgili. Kórshiles Ózbekstanda Ámir Temir murajaıynyń bir bóligi qarý-jaraqqa arnalǵan. Bakýdegi Ázirbaıjan kóshpendiler mýzeıi Túrki mádenıetiniń qarý-jaraǵyn dáripteý ortalyǵy sanalady.
Al bizdiń táýelsiz Qazaqstanymyzda mundaı ulttyq naqyshtaǵy qarý-jaraq mýzeıi atymen joq. Biz Uly Dalany birneshe ǵasyrlyq jaýgershilikten saqtap qalǵan, ǵundar men saqtardan bergi túrki halyqtary shoǵyrlanǵan kontınettiń ortasyn mekendegen qazaq ultymyz. Endeshe bizde Ulttyq qarý-jaraq mýzeıi nege joq?" - degen saýal tastady ol.
Depýtattyń pikirinshe, álemdik órkenıettiń damýyna túrtki bolǵan arbanyń aǵash dońǵalaǵynan bastap attyń aýyzdyǵy men úzeńgisine deıin qarý-jaraq retinde sanalýǵa tıis.
"Qazaq aýyz ádebıetinde sadaqtyń qoldanylǵan materıaldaryna qaraı «qaıyń sadaq», «qaraǵaı sadaq», «úıeńki sadaq», tehnıkalyq múmkindigine baılanysty «saryja», «sarsadaq», «qandaýyr sadaq», «kónsadaq», «buqarjaq» ataýlary bar. Qylysh, naıza men shoqpardyń túr-túrin bylaı qoıǵanda, «saq eter», «silbi» qarýynyń birneshe úlgisi bolǵan. Dospanbet jyraýdyń bir jyrynda aıtylatyn «Saqeter tıdi sanyńa, saqsyryń toldy qanyńa» deıtin «saq eterdiń» birneshe túri aǵaıyndy temirshi ustalar Qulmenteginiń úsh bólmeden ǵana turatyn mýzeı-úıinde saqtaýly tur. Batyrlardyń joryq kıimderiniń neshe túri bolǵan: «aımaýyt saýyt», «kóbe saýyt», «qandy kóbe», «kebenek», «torǵaıkóz», t.t. Men atap shyqqan qarý-jaraq ataýynyń kópshiligi ózbektiń Ámir Temir mýzeıinde nemese Ázirbaıjan kóshpendiler mýzeıinde joq", - dedi ol.
Depýtat bul saýal buǵan deıin jaýapty adamdarǵa joldanǵanyn eske saldy.
"Búginde joǵalyp ketken bul qarý-jaraq túrlerin qaıdan tabamyz?" degen suraq týýy ábden múmkin. Eshqandaı qıyndyq joq! Qazan qalasy, Máskeý men Peterbordyń arhıvteri men mýzeılerin aralap, kózmaıyn taýysyp, qazaqtyń qarý-jaraǵyn jyldar boıy zerttegen aǵaıyndy temirshi sheberler Qulmentegiler barlyq alǵyshart materıaldy saqtap otyr. "DAT" gazeti bir top temirshilerdiń bastamasyn kóterip, kezindegi qorǵanys mınıstri, búginderi ultshyl atanyp júrgen Imanǵalı Tasmaǵambetovke deıin shyǵyp, "Qazaq qarý-jaraq palatasyn" ashý jóninde usynys jasaǵan bolatyn. Biraq bastama bılik tarapynan baıandy bolmady", - dedi ol.
Ol elimizde Reseı áskerı-tarıhı mýzeıiniń fılıaly ashylǵanyna qynjyldy.
"Ózińde joq bolsa, ózgeniń qalǵan-qutqanyna kiriptar bolasyń degennen shyǵady: jýyqta Qazaqstanda Reseı áskerı-tarıhı mýzeıiniń fılıaly ashylypty. Bul qandaı muqtajdyqtan týǵan bastama?
Bizde ult múddesi men memlekettik táýelsizdik tanymyna nuqsan keltiretin osyndaı qoıyrtpaq qubylystarǵa qatysty qoǵamdyq daý-damaıdy saıası bılikpen baılanystyrý jaman úrdiske aınalyp barady. Shet eldiń soǵys mýzeıi ashyldy degen habardy túrpideı qabyldaǵan, ózderin ult patrıottary ataıtyn azamattar áleýmettik jelilerdi shýlatyp, Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev pen Parlament depýtattarynyń atyna syn aıtyp jatyr.
Aı men kúnniń jaryǵynda osyndaı qoǵamdyq dúrmek bizge qajet pe edi? Kórshi eldermen baılanysty geosaıası jaǵdaı teńselip turǵan kezde aıaq astynan osyndaı áskerı mýzeıge degen qajettilik qaıdan týdy?" - dedi ol.
Depýtat bul saýalǵa berilgen jaýap reseılik mýzeıdiń fılıalyna baılanysty týyndaǵan qoǵamdaǵy qajetsiz qozǵalystyń býyn basýǵa yqpal etedi dep esepteıdi.
