تاسماعامبەتوۆ ۇقشۇ-عا شاڭ جۋىتپاي، ماقتاۋىن اسىردى

Dalanews 08 قار. 2023 10:30 1013

 ۇقشۇ-نىڭ باس حاتشىسى يمانعالي تاسماعامبەتوۆ جاھاندىق ويىنشىلار اراسىنداعى قايشىلىقتاردىڭ كەسىرىنەن ۇيىم ەلدەرىنە ءقاۋىپ ءتونىپ تۇرعانىن مالىمدەپ، كوكەيدە جۇرگەن ويلارىن ورتاعا سالدى.

Dalanews.kz تاسماعامبەتوۆتىڭ وي-پايىمىنا نازار اۋدارىپ، ۇيىمنىڭ ايماقتىق قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتە الماي وتىرعانىن انىقتادى. دەسە دە، يمەكەڭ ۇيىمنىڭ كەم-كەتىگىن سىلاپ-سيپاپ، ايماق ەلدەرى ءۇشىن قىزىعى تاۋسىلعان ۇيىمدى دامىتۋعا قاتىستى ويىن ايتۋمەن بولدى.

ەندى يمەكەڭنىڭ وي-پايىمىنا نازار اۋدارىڭىزدار.

– حالىقارالىق ساياسي جاعدايدىڭ ۋشىعۋى، وڭىرلىك دەڭگەيدەگى كونفليكتىلەرىڭ كۇشەيۋى حالىقارالىق قاتىناستار جۇيەسىن باقىلاۋدى تومەندەتۋدە.

سالدارىنان گەوساياساتتاعى نەگىزگى ويىنشىلار ساياسي جانە ەكونوميكالىق مۇددەلەرىنىڭ توعىسۋ نۇكتەسىن تابا الماي جاتىر. گيبريدتى تەحنولوگيالاردى قولدانۋ احۋالدى اسقىندىرىپ، ۇلتتىق تاۋەلسىزدىك فاكتىلەرىن انىقتاۋدا ايتارلىقتاي قيىندىق تۋعىزۋدا، – دەيدى تاسماعامبەتوۆ.

ونىڭ ايتۋىنشا، حالىقارالىق قۇقىقتىڭ ەسكىرۋى، حالىقارالىق ۇيىمداردىڭ مارتەبەسىنىڭ تومەندەۋى جاعدايدى بارلاۋعا مۇمكىندىك بەرمەي مەملەكەتتەردىڭ قاۋىپسىزدىگىنە كەرى اسەر ەتە باستاعان.


– وكىنىشكە قاراي، جاھاندىق دەڭگەيدەگى جانجال ايماقتىق، ءتىپتى سۋبايماقتىق دەڭگەيگە كوتەرىلىپ، بايىرعى پروبلەمالاردى قوزدىرىپ، جاڭا داۋ-شارلاردىڭ پايدا بولۋىنا جول اشۋدا. ولاردى شەشۋ كەزىندە ۋاقىت تالابىن ەسكەرىپ، بەيبىتشىلىك پەن تۇراقتىلىقتى قامتاماسىز ەتۋ تەتىكتەرىن ازىرلەۋ ءۇشىن قوسىمشا كۇش قاجەت.

بۇل ماسەلە ۇقشۇ-نىڭ جاۋاپكەرشىلىگىنە قاتىستى بولىپ تۇر. ۇقشۇ اۋماعىندا ءتۇرلى گيبريدتى تەحنولوگيالار سىناقتان ءوتىپ، ۇيىمعا مۇشە مەملەكەتتەردىڭ ىشكى تۇراقتىلىعىنا ايتارلىقتاي قاتەر توندىرۋدە


مۇنداي جاعدايدا قاۋىپسىزدىك سالاسىنداعى سۋبوڭىرلىك ىنتىماقتاستىقتىڭ ءرولىن ارتتىرۋدىڭ ماڭىزى زور. ويتكەنى جەرگىلىكتى ماسەلەلەر ەرەكشە سيپاتقا يە بولعاندىقتان، ونى جاھاندىق حالىقارالىق ۇيىم شەشە المايدى، – دەيدى ۇقشۇ باس حاتشىسى.

تاسماعامبەتوۆتىڭ پايىمىنشا، جەرگىلىكتى جەرگە ءتان پروبلەمالارعا دەسترۋكتيۆتى ماقساتتاردى كوزدەيتىن سىرت كۇشتەر اشىق نەمەسە جاسىرىن ارالاسسا، جاعداي ۋشىعىپ ايماقتىق پروبلەمالارعا اينالۋى بەك مۇمكىن ەكەن.

– ۇقشۇ-نىڭ جاۋاپكەرشىلىگىندەگى اۋماق جايىندا ايتساق، ايماقتا شەكارا پروبلەماسى جانە شەكارالىق قاقتىعىستار بار. سونىمەن قاتار بىزدە بۇل ماسەلەلەردى رەتىمەن شەشۋدىڭ وڭ تاجىريبەسى دە بار. ايتالىق، تاجىكستان مەن قىرعىزستان اراسىنداعى جانجال دەلدالسىز، مەملەكەت باسشىلارىنىڭ كۇش-جىگەرىنىڭ ارقاسىندا بىرتىندەپ شەشىلىپ جاتقانىن ايتۋعا بولادى. جالپى، شەكارانىڭ ۋچاسكەلەرىن دەليميتاسيالاۋ جانە دەماركاسيالاۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلۋدە، – دەدى سپيكەر.

جيىندا تاسماعامبەتوۆ وڭتۇستىك كاۆكازداعى كۇردەلى جاعدايدى ايتا كەلە، ايماقتاعى جاعدايدى تۇراقتاندىرۋعا باعىتتالعان ۇقشۇ شەشىمى قولداۋ تاپپاي وتىرعانىنا دا الاڭداۋشىلىق ءبىلدىردى.

– ۇقشۇ-نىڭ جاۋاپكەرشىلىگىنە جاتاتىن وڭتۇستىك شەكارالارىندا لاڭكەستىك ارەكەتتەر، زاڭسىز كوشى-قونۋ جانە قارۋ مەن ەسىرتكىنىڭ زاڭسىز اينالىمىنىڭ تارالۋ ءقاۋپى ءالى ساقتالۋدا. تەرروريستىك جانە ەكسترەميستىك ەلەمەنتتەردىڭ ەنۋىن تەك اۋعانستانداعى اسا كۇردەلى جاعدايمەن عانا ەمەس، سونىمەن قاتار شەكارالاس ايماقتارداعى تۇراقسىز جاعدايمەن دە بايلانىستىرۋعا بولادى. سوندىقتان تاجىك-اۋعان شەكاراسىنىڭ ۋچاسكەلەرىن نىعايتۋ جونىندەگى ۇقشۇ-نىڭ مەملەكەتارالىق ماقساتتى باعدارلاماسى جوباسى بويىنشا جۇمىستاردى جەدەل اياقتاۋىمىز كەرەك.

سونىمەن قاتار ورتالىق ازياداعى سۋ رەسۋرستارىن پايدالانۋ ماسەلەسى وزەكتى ماسەلە بولىپ تۇر. ونىڭ ساياسيلانۋى بولاشاقتاعى قاقتىعىستاردىڭ پايدا بولۋىنا ىقپال ەتۋى مۇمكىن. ال بۇل ماسەلەلەردى ەلەمەۋ ايماقتىق دەڭگەيدە اپاتتى سالدارعا اكەلۋى مۇمكىن، – دەيدى ۇقشۇ باسشىسى تاسماعامبەتوۆ.

ءوز كەزەگىندە ۇقشۇ باسشىسى ۇيىم جاڭا سىن-قاتەرلەر مەن قاۋىپ-قاتەرلەرگە جاۋاپ بەرۋ ءۇشىن اناليتيكالىق قولداۋ جانە بولجاۋ قىزمەتىندەگى مۇمكىندىكتەرىن ارتتىرىپ جاتقانىن ايتتى.


– الداعى ۋاقىتتا ۇيىم بيولوگيالىق قاۋىپسىزدىك سالاسىنداعى قاتەرلەرگە قارسى تۇرۋدىڭ ءتيىمدى ادىستەرىن ازىرلەۋگە باسا كوڭىل بولەتىن بولادى. ۇقشۇ قىزمەتىنىڭ نەگىزگى باعىتى داعدارىسقا قارسى ارەكەت ەتۋ جانە قاۋىپسىزدىك كومپونەنتىن نىعايتۋ، ۇيىمنىڭ ۇجىمدىق كۇشتەرىن وقىتۋ جانە باسقارۋ جۇيەلەرىن جەتىلدىرۋ بولىپ تابىلادى.

بۇل كۇش-جىگەردىڭ ناتيجەلەرى بىرلەسكەن جاۋىنگەرلىك وقۋ ءىس-شارالارى فورماتىندا جۇيەلى تۇردە سىنالادى. بىتىمگەرشىلىكتى دامىتۋدىڭ ماڭىزى زور. ۇقشۇ-نىڭ ۇجىمدىق بىتىمگەرشىلىك الەۋەتى ءوزىنىڭ تيىمدىلىگىن 2022 جىلدىڭ قاڭتارىندا قازاقستانداعى داعدارىستى جاعدايدى جەڭىلدەتۋ كەزىندە دالەلدەدى، – دەدى باس حاتشى.

ۇسىنىلعان
سوڭعى جاڭالىقتار