وسى وقيعا بويىنشا بۇگىندە تەرگەۋ امالدارى جۇرگىزىلۋدە. وسىعان وراي، سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەتىمەن ق ر قپك 200-بابىنا سايكەس قىلمىستىق قۇقىق بۇزۋشىلىقتار جانە باسقا دا زاڭ بۇزۋشىلىقتار جاساۋعا ىقپال ەتكەن ءمان-جايلاردى جويۋ ءجونiندەگi ۇسىنىس جولدانعان بولاتىن، ۇسىنىستا قاماۋدا ۇستالعانداردى اپتا سايىن مەديسينالىق قاراۋدى جانە كامەرادا بەينەكامەرامەن جابدىقتاۋ تۋرالى كورسەتىلگەن.
دەپارتامەنتتىڭ مالىمەتى بويىنشا، 2016 جىلى سوتتالعانداردىڭ جانە ولاردىڭ تۋىستارىنىڭ قىلمىستىق-اتقارۋ جۇيەسىنىڭ لاۋازىمدى تۇلعالارىنىڭ زاڭسىز ارەكەتتەرى ءۇشىن 5 ءوتىنىش كەلىپ تۇسكەن، ال 2017 جىلى وتىنىشتەر سانى 16 ەسە بولسا، اعىمداعى جىلدىڭ ءبىرىنشى توقسانىندا 17 وتىنىشكە وسكەن.
وسى جانە وتكەن جىلدارداعى تالداۋ بارىسىندا، ۇلتتىق بيۋروسىنا جانە پروكۋراتۋرا ورگاندارعا قاماۋعا الىنعان جانە سوتتالعانداردىڭ شاعىمدار كوبەيگەن. ولارعا پسيحولوگيالىق جانە فيزيكالىق قىسىم كورسەتۋ فاكتىلەرى بويىنشا ارىزدانعان.
دەگەنمەن، بۇنداي شاعىمدار ءبىراز ۋاقىت وتكەننەن كەيىن كەلىپ تۇسەدى، ول ۋاقىتتا الىنعان جاراقاتتاردىڭ جازىلىپ كەتۋىنە بايلانىستى قۇجاتتاردى راستاۋ نەمەسە باس تارتۋ مۇمكىن ەمەس.
– باس بوستاندىعىنان ايىرىلعاندار شەكتەۋلى كەڭىستىكتە، ياعني ەسىك، تەرەزەسى تورلانعان تار بولمەدە ورنالاسقاندىقتان. ءوز جاعدايلارىن جاقسارتۋ ءۇشىن ءتۇرلى زاڭسىز ارەكەتتەرگە بارادى. سوتتالعاندار جانە ولاردىڭ تۋىستارى زاڭ قاعيدالارىن ەلەمەيدى. ءبىز سىزدەرمەن بىرگە قىلمىستىق-اتقارۋ جۇيەسىندەگى سىبايلاس جەمقورلىقتى جويۋعا ءتيىسپىز، – دەدى ق ر مەملەكەتتىك قىزمەت ىستەرى جانە سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى ءىس-قيمىل اگەنتتىگىنىڭ الماتى وبلىسى بويىنشا دەپارتامەنتى باسشىسى نۇرعيسايەۆ سەرىكباي.
جيىندا سونىمەن قاتار، سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى ءىس-قيمىل ۇلتتىق بيۋروسىنىڭ الماتى وبلىسى بويىنشا دەپارتامەنتىنىڭ باسشىسى دانيار تۇرعانبايەۆ جەمقورلىققا قارسى ءىس-قيمىل جونىندەگى جۇمىستارى جايلى ءتۇسىندىرىپ، مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەر تاراپىنان ولاردىڭ كەز-كەلگەن العىشارتتارىن باسۋ ءۇشىن شەشۋشى شارالاردى قولدانۋ كەرەكتىگىن ايتتى.
– ءبىز سىبايلاس جەمقورلىقتىڭ الدىن-الۋىمىز كەرەك، سوندىقتان تۇسىندىرمە جۇمىستارىن جۇرگىزەمىز. ويتكەنى، ەشكىم تار قاپاستا وتىرعىسى كەلمەيدى. وكىنىشكە وراي، كوپتەگەن مىسالدار بار. ءۇش مىڭ تەڭگەگە ۋاكىلەتتى ادامدار وزدەرىنىڭ جۇمىس ورىندارىنان، مۇلىكتەرىنەن ايىرىلدى، ال كەيبىرەۋلەرى ءوز بوستاندىعىنان ايىرىلدى. ەندەشە، ءارقايسىمىز وزىمىزدەن باستاعانىمىز ءجون بولار. تۇرمەلەردە بەينەكامەرالاردىڭ سانىن كوبەيتۋدى، اپتاسىنا ءبىر رەت مەديسينالىق ساراپتاما جۇرگىزىلىپ تۇرۋىن تاپسىردىق، – دەدى ۇلتتىق بيۋرو باستىعى.
كەزدەسۋ بارىسىندا الماتى جانە الماتى وبلىستارىنداعى ازاپتاۋلارعا قارسى ءىس-قيمىل جونىندەگى ۇلتتىق الدىن الۋ مەحانيزمىنىڭ (ۇپم) باسشىسى يگور ميروشنيچەنكو ءسوز سويلەدى. ول تۇرمەلەردە سوتتالعاندارعا قاتىستى زورلىق-زومبىلىقتى قولدانۋعا بولمايتىندىعىن ءتۇسىندىردى.
قورىتىندىلاي كەلە، ادىلەت پولكوۆنيگى باقىتجان سادىبەكوۆ، الماتى وبلىسى بويىنشا قىلمىستىق-اتقارۋ جۇيەسى دەپارتامەنتىنىڭ باستىعى كوتەرىلگەن بارلىق ماسەلەلەردى باقىلاۋعاالۋعا ۋادە بەردى.
ايتا كەتۋ كەرەك، جىل سايىن «Transparency International» حالىقارالىق ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمى سىبايلاس جەمقورلىقتى قابىلداۋ يندەكسى بويىنشا ەلدەردىڭ رەيتينگىن قۇراستىرادى. يندەكس 0-دەن (جەمقورلىقتىڭ وتە جوعارى دەڭگەيى) 100-گە دەيىن (جەمقورلىقتىڭ وتە تومەن دەڭگەيى) باعالاۋ بولىپ تابىلادى. وسىلايشا، 2018 جىلدىڭ اقپان ايىندا جاريالانعان قازاقستان 180 مەملەكەتتەن 122-ورىندى يەلەنىپ، 100-دەن 31 ۇپاي جيناپ الدى. ءبىر جىل بۇرىن قازاقستان 131-ورىندا، 29 ۇپاي جيناعان بولاتىن.
بالجان قايرات قىزى
الماتى وبلىسى.
