قوعامدىق باقىلاۋ كوميسسياسىنىڭ مۇشەسى ولجاس سىزدىقوۆ جەتى جىلعا سوتتالعان مارات جىلانبايەۆتىڭ قازىرگى جاعدايى قانداي ەكەنىن ايتتى، - دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
"كەشە ارىپتەسىممەن بىرگە مارات جىلانبايەۆقا باردىق. اشتىق جالعاسىپ جاتقاندىقتان، ونىڭ تامىر سوعىسى تومەندەگەن. دارىگەرلەر كەلدى مە دەپ سۇراعاندا، ول ءوزىن-وزى باقىلاۋدا ۇستاي الاتىنىن ايتىپ، ولاردىڭ كەلۋىن قاجەت دەپ سانامايتىنىن جەتكىزدى.
تارتىپتىك يزولياتوردىڭ "ءقاۋىپسىز ورىن" دەپ اتالاتىن كامەراسىن تەكسەرۋ بارىسىندا جىلانبايەۆ جالپى تارتىپپەن ۇستالىپ وتىرعانى انىقتالدى. بۇل كامەراعا قاتىستى ادۆوكات دوسقارايەۆتان (جىلانبايەۆتىڭ ادۆوكاتى مەيىرجان دوسقارايەۆ) بىزگە تۇسكەن شاعىمداردى راستايتىن دالەلدەر تابىلدى.
ادام قۇقىقتارى كۇنىنە وراي كولونيادا جۇرگىزىلگەن تەكسەرۋ كەزىندە جىلانبايەۆتىڭ ەلەكتر شاينەگىن تارتىپ الىپ، بارلىق روزەتكالار الىنعان. سونىڭ سالدارىنان ول ءوزى سۋ قايناتىپ ىشە الماي وتىر. سۋ ونىڭ ءومىرى ءۇشىن اسا ماڭىزدى بولعاندىقتان، جىلانبايەۆ يزولياتور قىزمەتكەرلەرىنەن ءار جولى قايناعان سۋ سۇراپ وتىرۋعا ءماجبۇر ەكەنىن ايتتى"، - دەيدى سىزدىقبايەۆ.
جىلانبايەۆ وتىرعان ورىن – تارتىپتىك يزولياتور كامەرالارىنىڭ ءبىرى.
"وكىنىشكە قاراي، مۇنداي پراكتيكا قاجك-نىڭ بارلىق مەكەمەلەرىندە بار.
قاۋىپسىزدىگى قامتاماسىز ەتىلۋى قاجەت سوتتالعاندارعا سول مەكەمەنىڭ باسقا سوتتالعاندارىمەن تەڭ قۇقىق بەرەتىن ارنايى بولمەلەر قاراستىرۋ قاجەت. بۇل قۇقىقتارعا كىر جۋۋ، ۇتىكتەۋ، سۋ قايناتۋ، راديو نەمەسە تەلەباعدارلامالار تىڭداۋ مۇمكىندىكتەرى كىرەدى. مۇنىڭ بارلىعى تارتىپتىك يزولياتوردا جوق. مەكەمەنىڭ ءوزى مورالدىق جانە فيزيكالىق تۇرعىدان ەسكىرگەن. بۇل بۇرىنعى تۋبەركۋلەز كولونياسى بولعاندىقتان، بارلىق وتريادتار كۇردەلى جوندەۋدى قاجەت ەتەدى. سونىمەن قاتار، كولونيا باتپاقتى جەردە ورنالاسقان، ال جاقىن ماڭدا بۇرىن التىن ءوندىرۋ ونەركاسىبىنىڭ قالدىقتارى كومىلگەن پوليگوندار بار. بۇل سوتتالعانداردىڭ دا، قىزمەتكەرلەردىڭ دە دەنساۋلىعىنا اسەر ەتپەي قويمايدى"، - دەيدى قوعامدىق باقىلاۋ كوميسسياسىنىڭ مۇشەسى.
ولجاس سىزدىقبايەۆ بۇل كولونيانى جابۋدى تالاپ ەتۋ قاجەت ەكەنىن ايتتى.
"جىلانبايەۆپەن كەزدەسۋدەن كەيىن مەكەمە باسشىلىعىمەن سويلەستىك. مەكەمە باسشىسى مىرزا تۋلاكوۆ مارات جىلانبايەۆقا ەلەكتر شاينەگى قايتارىلاتىنىن جانە ءبىزدىڭ قالعان ەسكەرتۋلەرىمىزدىڭ تۇزەتىلەتىنىن ايتتى. ءبىز بۇل ەسكەرتۋلەردى قاداعالاۋ ورگاندارىنا دا جولدايمىز"، - دەيدى ولجاس سىزدىقبايەۆ.
ەسكە سالايىق، 2023 جىلى جابىق سوتتىڭ ناتيجەسىندە 7 جىل تۇرمەگە كەسىلگەن تانىمال مارافونشى مارات جىلانبايەۆتىڭ ءاتى-جونى "ەكسترەميزم مەن تەرروريزمدى قارجىلاندىرۋعا قاتىسى بار" تۇلعالاردىڭ تىزىمىندە پايدا بولعان ەدى.
ءتىزىم قازاقستان قارجى مونيتورينگ اگەنتتىگىنىڭ سايتىندا جاريالاندى. جىلانبايەۆ تىزىمگە 8 ساۋىردە ەنگىزىلگەن.
بۇعان قاتىستى پىكىر بىلدىرگەن مارات جىلانبايەۆتىڭ ادۆوكاتى مەيىرجان دوسقارايەۆ سوۆەت كەزىن ەسكە الدى.
"سوۆەت كەزىندە قۇقىقتان ايىراتىن باپتار بولدى، ءدال ءقازىر سونداي نارسە ءجۇرىپ جاتىر" دەدى ادۆوكات ازاتتىققا بەرگەن سۇقباتىندا.
"بۇل زاڭسىز. مۇنى رەتتەيتىن زاڭدار بار. ولار كونستيتۋسياعا قايشى دەپ ويلايمىن. سەبەبى ادام ءومىر ءسۇرۋى كەرەك، ءناپاقا تابا الۋى كەرەك، قانداي دا ءبىر ارەكەت جاساي الۋى كەرەك. ال جەكە سايكەستەندىرۋ ءنومىرى شەكتەلگەن ادام نە ىستەي الادى؟ ءتىپتى شەتەل ازاماتتارى كوبىرەك قۇقىققا يە" دەدى ول.
حالىقارالىق قۇقىق قورعاۋ ۇيىمدارى، اراسىندا Amnesty International جانە Human Rights Watch تا بار، قازاقستان بيلىگىن مارات جىلانبايەۆتى بوساتۋعا ۇندەگەن.
"بەلسەندى، تانىمال مارافونشى مارات جىلانبايەۆ بەيبىت ارەكەتى مەن ساياسي ۇستانىمى ءۇشىن جەتى جىلعا باس بوستاندىعىنان ايىرىلدى" دەدى Amnesty International جەلتوقسانداعى مالىمدەمەسىندە.
60 جاستاعى مارات جىلانبايەۆ كەيىنگى جىلدارى بيلىكتى سىناپ، بەيبىت نارازىلىق اكسيالارىنا قاتىسقان.
قاڭتار ايىندا مارات جىلانبايەۆ ستەپنوگورسك تۇرمەسىنە اۋىستىرىلعان. ونىڭ قاماۋدا وتىرعانىنا 11 ايدان استى، ونىڭ كوبىن تەرگەۋ يزولياتوردا وتكىزگەن. ول بىلتىر كوكتەمدە ساياسي تۇتقىنداردى قولداپ، بەيبىت اكسياسىن وتكىزگەننەن كەيىن 20 تاۋلىككە قامالدى، ىزىنشە مامىردا تەرگەۋ يزولياتورىنا اۋىستىرىلعان.
