ءبىلىم ورداسىنىڭ رەكتورى ج.تۇيمەبايەۆقا قازاقستاننىڭ ۇلىبريتانياداعى ەلشىسى ەرلان ىدىرىسوۆتان بەلگىلى اعىلشىن جازۋشىسى، رەسەي جانە پوستكەڭەستىك كەڭىستىك تاريحىنىڭ بەدەلدى ساراپشىسىنىڭ ەڭبەگىن ستۋدەنتتەر اراسىندا ناسيحاتتاۋ تۋرالى ارنايى حات كەلىپ ءتۇستى. بۇل ۇسىنىس جانسەيىت قانسەيىت ۇلى تاراپىنان قىزۋ قولداۋ تاۋىپ، الداعى ۋاقىتتا جۇزەگە اسىرۋ جولدارى كەلىسىلدى.
كىتاپتا XIX عاسىردىڭ بەلگىلى اعىلشىن زەرتتەۋشىسى جانە ساۋلەتشىسى توماس ۋيتلام اتكينسون مەن جۇبايى ليۋسي اتكينسوننىڭ قازاقستان اۋماعىنداعى جەتى جىلدىق ساياحاتى تۋرالى باياندالادى. سول ساياحات بارىسىندا اتكينسوندار ۇلدى بولىپ، ەسىمىن تاۋ مەن بۇلاقتىڭ قۇرمەتىنە وراي الاتاۋ-تامشىبۇلاق دەپ قويادى. ءقازىر الاتاۋ-تامشىبۇلاقتان تاراعان ۇرپاق ۇلىبريتانيا مەن امەريكادا مەكەن ەتەدى.
بۇل اعىلشىن تىلىندە جارىق كورگەن ەڭبەك كارى قۇرالىقتا ۇلكەن سۇرانىسقا يە. كىتاپتا توماس پەن ليۋسي اتكينسونداردىڭ ۇلى دالا جايلى شىنايى جازبالارى مەن سالعان سۋرەتتەرىنىڭ تاريحى، ولاردىڭ بىرگە ءومىر سۇرگەن قازاق اۋىلىنىڭ تاعدىرى جايىندا ناقتى دەرەكتەر جاريالانعان.
بريتان ساياحاتشىلارىنىڭ قازاق جەرىندەگى ءومىرى تۋرالى اعىلشىن وقىرماندارىنا بايانداپ بەرگەن اۆتور، 86 جاستاعى جازۋشى دجون ماسسي ستيۋارت 2019 جىلى الماتى وبلىسى اكىمدىگىنىڭ شاقىرۋىمەن جەتىسۋ وڭىرىنە كەلىپ، ساياحاتشىلار ارالاعان جەرلەردى ءوز كوزىمەن كورىپ قايتقان. ونىڭ ەستەلىكتەرى قازاقستان مەن ۇلىبريتانيا اراسىنداعى ىنتىماقتاستىقتى ارتتىرىپ، ءتۋريزمنىڭ دامۋىنا ىقپال ەتەتىنى ءسوزسىز. اتالعان تۋىندىنى بيىل الماتى وبلىسىنىڭ اكىمدىگى قازاق تىلىنە اۋدارىپ باسىپ شىعارماق.
دج.ستيۋارت 60 جىل بويى ازيالىق ىستەر جونىندەگى كورولدىك قوعامىنىڭ (Royal Society for Asian Affairs، قوعام) مۇشەسى، ونىڭ ىشىندە 11 جىل بويى قوعامنىڭ قۇرمەتتى كىتاپحاناشىسى، ساياحاتشى ءارى فوتوگراف بولىپ قىزمەت اتقارعان. كوپتەگەن كىتاپتاردىڭ اۆتورى. جازۋشى 1914 جىلدان بەرى ءار توقسان سايىن شىعاتىن «Asian Affairs» اتتى جۋرنالدىڭ 1960 جىلدان بەرگى بارلىق كوشىرمەلەرىن ساقتاعان ەكەن. جۋرنال قازىرگى كەزدەگى وقيعالار مەن جاڭا تاريحقا نازار اۋدارا وتىرىپ، ازياعا بايلانىستى ءبىرقاتار الەۋمەتتىك، ساياسي جانە تاريحي كىتاپتاردى، سونداي-اق كىتاپتىق شولۋلاردى قامتيدى. «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسى اياسىندا الداعى ۋاقىتتا بريتانيالىق جازۋشى دجون ماسسي ستيۋارتتىڭ «توماس، ليۋسي جانە الاتاۋ: اتكينسونداردىڭ ءسىبىر مەن قازاق دالاسىنداعى وقيعالارى» اتتى كىتابى قازاقستاندىق وقىرمانداردىڭ قولىنا جاقىن ارادا تيەتىن بولماق. ال قازاقستانعا العىس رەتىندە جازۋشى «Asian Affairs» جۋرنالىن قازۇۋ-عا سىيعا بەرەدى دەپ كۇتىلۋدە.
